COVID-19: Cơ hội và thách thức để Việt Nam thực hiện chuyển đổi số
	Làm rõ nhiều vấn đề về thủ tục hải quan khi giao dịch qua thương mại điện tử
	Tạo môi trường bình đẳng trong xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử

Thương mại điện tử là xu hướng tất yếu trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam. Ảnh: ST

Tích hợp hệ thống đảm bảo quản lý, chia sẻ thông tin

Theo Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan), hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu đang thực hiện trên Hệ thống VNACSS, về cơ bản hệ thống đang đáp ứng yêu cầu quản lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thông thường.

Tuy nhiên đối với hàng hóa xuất nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử có các đặc trưng riêng, (hàng hóa nhỏ lẻ, thời điểm mua chủ yếu vào thời điểm giảm giá, hàng hóa được giao đến tay người mua hàng...), do đó, để quản lý được cơ quan Hải quan cần thiết phải có thông tin từ khi phát sinh giao dịch mua bán, thông tin về thanh toán, thông tin về vận chuyển... và tất cả các thông tin này phải được cập nhật, xử lý trên hệ thống.

Ngoài ra, hiện Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đang xây dựng hệ thống hải quan thông minh để thực hiện quản lý và thông quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu nói chung. Do vậy để đảm bảo quản lý, tạo thuận lợi cho hoạt động này phát triển, tại Nghị định đã quy định cụ thể về Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử.

Hệ thống này sẽ kết nối với hệ thống hải quan thông minh, các quy định của hệ thống nhằm mục tiêu tiếp nhận, tích hợp, chia sẻ thông tin về đơn hàng từ phía người bán hoặc sàn giao dịch thương mại điện tử, website thương mại điện tử bán hàng đơn vị được người bán ủy quyền, tích hợp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tích hợp với cơ sở dữ liệu về doanh nghiệp, kết nối với hệ thống một cửa quốc gia... thủ tục hải quan được thực hiện xử lý trên hệ thống này.

Quy định cụ thể các chức năng của hệ thống

Hệ thống được định hình gồm các chức năng cụ thể như: thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử, tiếp nhận, phản hồi, lưu trữ thông tin đơn hàng và các thông tin có liên quan, xác thực chữ ký số của người gửi thông tin; kết nối, trao đổi thông tin hoạt động thương mại điện tử với các hệ thống của sàn giao dịch thương mại, tổ chức tín dụng, các công ty vận chuyển, đại lý làm thủ tục hải quan... để thực hiện thủ tục hải quan.

Bên cạnh đó hệ thống kết nối với Cổng thông tin một cửa quốc gia và các hệ thống liên quan để trao đổi, xử lý thông tin phục vụ quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được giao dịch qua thương mại điện tử; kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để kiểm tra, xác thực thông tin của người nhận hàng, người gửi hàng tại Việt Nam; cung cấp thông tin bao gồm: thông tin giao dịch thương mại điện tử, thống kê số liệu theo yêu cầu từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người khai phù hợp chức năng, thẩm quyền của cơ quan, quyền, trách nhiệm của người khai.

Đồng thời, hệ thống được xây dựng có chức năng cập nhật các thông tin về các sàn giao dịch thương mại điện tử, website thương mại điện tử bán hàng (thông tin bán hàng, chính sách bán hàng…) và các cơ chế, chính sách quản lý về thương mại điện tử (chính sách thuế, mã HS, danh mục hàng hóa phải thực hiện kiểm tra chuyên ngành…).

Dự thảo Nghị định cũng quy định tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục hải quan và cung cấp, trao đổi thông tin liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử trên hệ thống phải đáp ứng các điều kiện như: đăng ký tham gia kết nối với hệ thống của Tổng cục Hải quan để được cấp tài khoản truy cập và các thông tin kết nối; trang bị đầy đủ về hạ tầng kỹ thuật trong hoạt động giao dịch điện tử đảm bảo việc khai báo, truyền, nhận, lưu trữ thông tin khi truy cập và trao đổi thông tin với hệ thống.

Tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục hải quan và cung cấp, trao đổi thông tin liên quan đến xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa giao dịch qua thương mại điện tử tới hệ thống thông qua việc sử dụng trực tiếp các chức năng được cung cấp trên hệ thống; hoặc kết nối, trao đổi thông tin theo tiêu chuẩn kỹ thuật và định dạng dữ liệu do Tổng cục Hải quan công bố và xác nhận phù hợp với yêu cầu nghiệp vụ của cơ quan Hải quan, tương thích với hệ thống trước khi kết nối chính thức.

Ngoài ra, thẩm quyền và mức độ truy cập hệ thống; quản lý tài khoản người sử dụng của hệ thống cũng được quy định cụ thể tại dự thảo Nghị định quy định quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử.