Cần tôn trọng các quy luật của kinh tế thị trường. Ảnh: Lương Bằng.

Là chuyên gia luôn ủng hộ cải cách mạnh mẽ kinh tế thị trường và thiết lập trật tự kinh tế thị trường, TS. Lê Đăng Doanh chia sẻ: Gần đây nổi lên việc trật tự kinh tế thị trường bị làm xấu đi nhiều vì một con ruồi trong chai nước. Ví dụ này rất đáng được đưa ra. Khi phát hiện con ruồi trong chai nước, lẽ ra công ty, Hội Bảo vệ người tiêu dùng, cơ quan quản lý phải xem xét con ruồi ở đâu đến và công ty đó phải xin lỗi khách hàng. Nhưng công ty lại dụ khách hàng nhận tiền rồi báo công an bắt. Đó là cách hành xử không đúng trong nền kinh tế thị trường.

Ông Lê Đăng Doanh cũng nhắc đến sự cần thiết phải điều chỉnh hành vi của công chức với doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Ví dụ không cho phép công chức gợi ý doanh nghiệp mừng tuổi dịp Tết đến, hay cơ quan nhà nước mời khách đi nhậu rồi gọi doanh nghiệp đến thanh toán, hay bảo doanh nghiệp tài trợ đi nước ngoài.

“Phải có quy định cái gì cơ quan nhà nước được làm, cái gì không được làm” – ông Lê Đăng Doanh nói.

Dẫn chứng về cách quản lý giá xăng, giá cước vận tải, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương cho rằng: Việc doanh nghiệp chây ỳ chưa chịu giảm cước, hoặc có giảm thì giảm rất nhỏ giọt xuất phát từ vấn đề cung cầu. Thị trường kém cạnh tranh, thậm chí không có cạnh tranh, cầu lớn hơn cung dẫn đến tình trạng này. Do vậy, thay vì dùng “công cụ” là cán bộ thanh tra của các Bộ, các cơ quan nhà nước nên kiểm soát cạnh tranh và độc quyền thông qua Cục quản lý cạnh tranh, báo chí và các cơ quan khác.

Bên cạnh đó nên tạo hàng lang thông thoáng cho doanh nghiệp mới gia nhập thị trường, nguồn cung dồi dào, nhu cầu được đáp ứng thì thị trường sẽ bớt méo mó.

Còn ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại lại có một dẫn chứng khác về cách ứng xử chưa chuẩn mực trong nền kinh tế thị trường.

Trong thị trường, doanh nghiệp là nòng cốt và để doanh nghiệp phát triển, cần một môi trường kinh doanh bình đẳng. Song ông Trương Đình Tuyển lo ngại: Chúng ta đang có hiện tượng đối xử ngược. Đó là ưu đãi hơn cho doanh nghiệp nước ngoài, tiếp đến là doanh nghiệp nhà nước, sau cùng mới là doanh nghiệp tư nhân. Chúng ta chưa có môi trường kinh doanh bình đẳng.

Về vấn đề này, trao đổi với báo giới trước thềm năm mới 2015, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đã khẳng định: Doanh nghiệp tư nhân phải trở thành động lực phát triển quan trọng nhất của đất nước. Đó là “con đẻ”, là sản phẩm 100% của Việt Nam. Tại sao doanh nghiệp tư nhân tư nhân thì không được ưu tiên bằng doanh nghiệp nhà nước? Cho nên thời gian tới, ngay trong năm 2015 này, Việt Nam phải đưa ra nhiều chính sách hơn nữa để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tạo ra nhiều doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp tư nhân là nền tảng, động lực quan trọng nhất đóng góp tăng trưởng.

“Không làm được điều này, Việt Nam không bao giờ có nền kinh tế vững mạnh và tự chủ” – ông Bùi Quang Vinh nhấn mạnh.

Ông Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chia sẻ: Cần tăng tính thị trường của nền kinh tế, xem xét đánh giá lại vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường, vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Nhà nước phải thay đổi vai trò trong kinh tế thị trường và đương nhiên nhiên phải tôn trọng đầy đủ quy luật của kinh tế thị trường như quy luật cung – cầu, quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh…