Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cùng đoàn công tác Chính phủ thị sát tuyến metro số 1 sáng 29/6. Ảnh Cao Thắng

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, TPHCM hiện có số dự án ODA nhiều nhất cả nước với 9 dự án lớn. Tổng số vốn ODA cấp phát cho thành phố giai đoạn 2016-2020 chiếm khoảng 70% cả nước. Riêng trong năm nay, nguồn vốn phân bổ cho thành phố hơn 15.000 tỷ đồng.

Đánh giá cao việc thành phố tích cực thực hiện chỉ đạo Chính phủ trong việc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhưng Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đánh giá đến nay sau 6 tháng, giải ngân vốn ODA của thành phố rất thấp, chỉ đạt 10,3% vốn.

Lý giải nguyên nhân giải ngân vốn ODA chậm tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, có một số dự án TPHCM đang trình Thủ tướng cho phép điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, thẩm định điều chỉnh thiết kế cơ sở để làm thủ tục điều chỉnh dự án.

Trong đó, tuyến metro 2 (Bến Thành - Tham Lương) phải tạm dừng các gói thầu đã đấu thầu trước đó do chưa phù hợp quy định và phải đấu thầu lại. Một số dự án khác đang có kế hoạch chuẩn bị tổ chức đấu thầu nên chưa giải ngân. Ngoài ra, tình hình dịch Covid-19 khiến chuyên gia nước ngoài, hàng hóa thực hiện dự án metro số 1 chưa thể sang Việt Nam.

Theo đó, UBND TPHCM kiến nghị Phó Thủ tướng sớm cho ý kiến về giá trị vốn vay sử dụng tiền đồng Việt Nam hay yen Nhật cho dự án metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên). TPHCM cũng đã chủ động làm việc với các bộ về vấn đề này, tuy nhiên Bộ Kế hoạch và Đầu tư vẫn còn băn khoăn.

TPHCM cũng kiến nghị Bộ Tài chính sớm có hướng dẫn thủ tục hoàn ứng 4.149 tỷ đồng cho ngân sách TPHCM mà chủ đầu tư metro số 1 từng tạm ứng. Ngoài ra, đối với dự án tuyến metro số 2 hiện TPHCM cũng đang khó khăn giải phóng mặt bằng. Cụ thể, việc bồi thường giải phóng mặt bằng được Trung ương duyệt là 3.400 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi tổ chức thẩm định giá lần cuối và tổ chức bồi thường cho người dân lại tăng thêm 500 tỷ đồng.

Ông Bùi Xuân Cường, Trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM cho biết, hiện có 83 chuyên gia đang bị kẹt tại Nhật chưa thể sang Việt Nam do đại dịch Covid-19, dẫn đến kế hoạch nhập đoàn tàu về chạy thử của tuyến metro số 1 bị ảnh hưởng. Theo đó, ông Cường kiến nghị Chính phủ cho các chuyên gia đã được xác định âm tính vào Việt Nam. Họ sẽ cách ly 14 ngày tại nơi cư trú gần công trường. Thời gian này, các chuyên gia sẽ làm việc trực tuyến dưới sự giám sát của cơ quan y tế, hết hạn cách ly mới được ra ngoài.

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, kiến nghị giải quyết cho các chuyên gia nước ngoài sang Việt Nam có thể giải quyết được ngay không chỉ riêng cho metro số 1 mà các chuyên gia của lĩnh vực khác. Các chuyên gia sẽ thực hiện biện pháp cách ly tại cơ sở sản xuất. Việt Nam đã giải quyết cho các chuyên gia của công ty Samsung Việt Nam, dự án Đường sắt Cát Linh – Hà Đông (Hà Nội)...

Vấn đề tiền cho vay tuyến metro số 1 là tiền yen hay tiền đồng, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính sớm giải quyết dứt điểm nhằm đẩy nhanh dự án, cố gắng sớm đưa metro chạy thử vào tháng 10/2020 và đưa vào khai thác năm 2021.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý TPHCM đẩy nhanh các dự án ODA đang triển khai, và đánh giá lại tính hiệu quả của các dự án ODA đã hoàn thành.