Mới đây nhất, Hoa Kỳ đang lên phương án áp thuế cao đối với các sản phẩm thép cán nguội và tôn mạ từ Việt Nam. Nguyên nhân được phía Hoa Kỳ đưa ra là do sản phẩm thép cán nguội và tôn mạ của Việt Nam sử dụng thép cán nóng của Trung Quốc nhằm lẩn tránh thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD) mà Hoa Kỳ đã áp dụng với sản phẩm tương tự của Trung Quốc.

Đại diện ngành thép cho rằng kết luận này thiếu căn cứ, thậm chí vi phạm các quy định trong các Hiệp định của WTO và chính pháp luật Hoa Kỳ, bởi DN Việt Nam đã đáp ứng đầy đủ theo quy định về tỷ lệ thép cán nóng trong nước và NK. Vì thế, biện pháp được phía Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) đưa ra là sẽ đề nghị Bộ Công Thương có những biện pháp hỗ trợ DN thép phản đối; trong trường hợp xấu nhất sẽ báo cáo Chính phủ xem xét khởi kiện Hoa Kỳ ra WTO.

Có thể thấy, đây là những biện pháp khi “sự đã rồi”, buộc các DN cũng như cơ quan đại diện phải mất chi phí và thời gian để theo đuổi vụ kiện. Trong khi bước ra thị trường thế giới, DN còn phải đối mặt với nhiều vụ việc như này hơn nữa, nên biện pháp phòng ngừa mang tính dài hạn sẽ là giải pháp căn cơ và đạt hiệu quả tốt hơn.

Thực tế cho thấy, một ngành giàu tiềm năng phát triển và có đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế chung như thép, nhưng nguyên liệu vẫn phải NK mà thị trường NK lớn nhất là Trung Quốc. Trong khi Trung Quốc luôn là cơ sở để các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU đưa ra áp dụng các biện pháp phòng vệ, chống bán phá giá. Mặc dù theo đại diện VSA, nhiều DN đã và đang đầu tư xây dựng nhà máy thép cuộn cán nóng, giúp tăng nguồn nguyên liệu đầu vào trong nước; nhưng điều quan trọng là ý thức của các DN trong việc đảm bảo quy tắc xuất xứ cùng việc kiểm soát giá bán của các cơ quan chức năng. Như vậy, chủ động phòng tránh từ “trứng nước” sẽ là biện pháp hữu hiệu hơn, bởi các thị trường càng lớn thì càng có nhiều cơ sở và áp lực để bảo vệ lý lẽ của họ, nên khởi kiện và đấu tranh chỉ nên là biện pháp cuối cùng để bảo vệ sản phẩm và DN Việt Nam khi ra thế giới.