Rời EU, Anh sẽ quan hệ thế nào với thế giới?

Thực vậy, thỏa thuận chuyển tiếp mà Anh đang tìm cách đàm phán vào đầu năm 2018 sẽ chỉ bao gồm các quan hệ của Anh với EU, chứ không gồm các hiệp định mà Brussels ký kết với phần còn lại của thế giới. Kết quả là khi Anh chính thức rời khỏi EU vào tháng 3/2019, nước này có nguy cơ mất đi hàng trăm hiệp định có lợi cho lợi ích của Anh, bao gồm mọi lĩnh vực từ hợp tác hạt nhân và thương mại tự do tới quyền hàng không. Cách các hiệp định này- bao gồm 168 quốc gia không thuộc EU- được kéo dài, thiết lập lại hay thay thế hậu Brexit sẽ làm đau đầu nước Anh trong các tháng tới. Trong số này, một số hiệp định sẽ rất quan trọng đối với các lĩnh vực đặc biệt trong nền kinh tế, và một số mang tính sống còn cho các lợi ích cốt lõi của quốc gia. Các quan chức Chính phủ Anh ước tính có tới 1.200 hiệp định. Có khoảng 750 hiệp định liên quan trực tiếp tới Anh. Khoảng 200-400 hiệp định sẽ có tác động thực sự nếu Anh không thể thay thế chúng hậu Brexit.

Bối cảnh pháp lý hiện rất phức tạp và việc kéo dài như vậy không hoàn toàn nằm trong thẩm quyền của EU hay Anh. Các nhà đàm phán Brexit dự đoán Anh sẽ bị loại khỏi các thỏa thuận đó trừ phi các nước thứ ba- gồm hơn 100 nước- đồng ý và thông qua các thay đổi cần thiết trong các quy định trong nước. Điều đó đồng nghĩa rằng các quan chức Anh có khoảng 14 tháng để thay thế các hiệp định đó trước ngày ra đi nếu họ muốn duy trì các điều khoản hiện nay được áp dụng cho các công ty Anh trên toàn thế giới. Dù EU có thể giúp đỡ hay gây trở ngại cho các cuộc đàm phán của Anh với các nước thứ ba, nhưng hiện không có các thỏa thuận pháp lý nào giữa Anh và EU để rút ngắn các thủ tục ngoại giao. Trong giai đoạn chuyển tiếp, Anh có thể sẽ phải duy trì các quy định của EU khi đàm phán về các thỏa thuận thương mại với các nước thứ ba.

Anh hiện mong muốn giai đoạn chuyển tiếp khoảng 2 năm, và các nhà lãnh đạo EU đã nói rõ rằng điều đó đồng nghĩa với việc duy trì bản chất cốt lõi của chế định EU, bao gồm cách EU đối xử với các nước thứ ba. Trong bản hướng dẫn được thông qua tại một hội nghị tuần trước, các nhà lãnh đạo EU nói rằng Anh “sẽ phải tiếp tục tuân thủ chính sách thương mại EU”, bao gồm cách họ áp dụng biểu thuế quan của EU. Theo cách hiểu chặt chẽ hơn, Anh sẽ mất đi các lợi ích từ một số hiệp định quốc tế của EU mà Anh bị ngăn cấm thay thế. Tuy nhiên, một nhà đàm phán cấp cao EU miêu tả tình huống đó là điều “phi hiện thực”. Sự thay thế này sẽ cho phép Anh bước vào các cuộc thảo luận hay đàm phán thương mại với các nước thứ ba, nhưng với một điều kiện: Không có sự thay đổi nào trong luật lệ của EU hay biểu thuế chung được áp dụng trước khi thời kỳ chuyển giao kết thúc.

Nhiều nước thứ ba sẽ muốn né tránh sự gián đoạn lớn trong các điều khoản thương mại với Anh hậu Brexit. Trong trường hợp này, việc kéo dài các thỏa thuận sẽ nằm trong lợi ích chung của hai bên, đặc biệt nếu các thỏa thuận như vậy không cần sự chấp thuận của Quốc hội.

Các đối tác thương mại có thể nhận thấy việc giúp đỡ Anh nằm trong các lợi ích của họ, đặc biệt nếu họ đang hy vọng đạt được các thỏa thuận thương mại tốt hơn sau thời kỳ chuyển tiếp Brexit. Các nước khác có thể tìm cách đòi hỏi Anh “đền đáp” cho sự giúp đỡ của họ. Thậm chí các đồng minh truyền thống của Anh như Mỹ và New Zealand kịch liệt chối bỏ đề xuất của Anh về hạn ngạch nông nghiệp và đang thúc đẩy một thỏa thuận tốt hơn trong WTO.