Ảnh minh họa.

Theo Tổng cục Thủy sản, kể từ khi EC dùng “thẻ vàng” để cảnh báo với nghề cá và xuất khẩu hải sản Việt Nam tháng 10/2017, giá trị xuất khẩu thủy Việt Nam vào Liên minh châu Âu (EU)- thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam giảm bình quân 6-10%/năm. Bên cạnh tổn thất lớn đó, việc cảnh báo cũng ảnh hưởng lớn đến uy tín kinh doanh, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Ngay từ thời điểm cảnh báo, các cơ quan hữu quan của Việt Nam đã tích cực vào cuộc và quyết liệt các giải pháp để tháo gỡ. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ NN&PTNT trong đợt kiểm tra lần thứ 4 của Đoàn Thanh tra của EC vào tháng 10/2023, kết quả đã có sự tiến bộ nhưng chưa giải quyết dứt điểm các tồn tại, hạn chế nên “thẻ vàng” vẫn chưa được gỡ. Theo đánh giá, những tồn tại chủ yếu là: tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài để đánh bắt trái phép còn phức tạp; còn khó khăn trong kiểm soát đội tàu cá; công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác còn hạn chế, việc xử lý các hành vi khai thác IUU còn những bất cập... Nguyên nhân của những hạn chế, ngoài thực tế đội tàu còn số lượng đáng kể chưa được chuẩn hóa, như: tàu 3 không (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép), tàu vi phạm về kết nối, hạ tầng công nghệ quản lý đội tàu còn thiếu và yếu thì ý thức của một bộ phận ngư dân chưa cao, tinh thần trách nhiệm của lãnh đạo quản lý chưa thực sự quyết liệt.

Nhìn thẳng thực tế, gỡ “thẻ vàng” IUU là nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết và cần quyết liệt hơn nữa. Bởi, khi “thẻ vàng” được tháo gỡ, nghề cá và ngành xuất khẩu thủy sản sẽ lấy lại được uy tín, lấy lại cơ hội mở rộng thị trường EU rộng lớn, cũng như vị thế của nền kinh tế. Không những thế, gỡ tấm thẻ còn là bước tiến quan trọng để cấu trúc lại nghề cá minh bạch, trách nhiệm và phát triển bền vững. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều cuộc họp với các địa phương, ban, ngành liên quan. Mới đây nhất, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 32/CT-TW, Chính phủ ban hành Nghị quyết 52/NQ-CP về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU. Ngoài ra, đầu tháng 4/2024, Chính phủ cũng ban hành Nghị định số 37 và 38/NĐ-CP, nhằm sửa đổi, bổ sung quy định về biện pháp thi hành Luật Thủy sản 2017... Thời gian để EC tiến hành kiểm tra lần thứ 5 không còn nhiều, nay là thời gian cấp bách, quyết tâm cao độ để các bộ, ngành, các địa phương liên quan giải quyết dứt điểm những khuyến nghị của EC. Người dân, doanh nghiệp, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương nâng cao ý thức, trách nhiệm hơn trong giải quyết, xử lý rốt ráo vấn đề.

Nghề cá là chiếm một phần quan trọng trong cơ cấu nền kinh tế, an sinh xã hội, an ninh quốc phòng của đất đất nước. Khi đảm bảo tính bền vững, ngành khai thác hải sản sẽ đóng góp phần quan trọng hơn nữa cho phát triển chung của đất nước.