Ảnh minh họa

Còn xa mục tiêu

Theo số liệu từ Bộ Tài chính, ước thực hiện thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước 11 tháng năm 2023 là gần 460.980 tỷ đồng, đạt 59,39% kế hoạch và đạt 65,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Dù còn cách xa mục tiêu giải ngân cả năm tối thiểu 95% nhưng so với cùng kỳ năm trước, con số này cũng đã tăng khá mạnh khi cùng kỳ năm 2022 đạt lần lượt là 52,43% và 58,33% với con số tuyệt đối là tăng hơn 122.660 tỷ đồng.

Cũng theo Bộ Tài chính, trong khi một số đơn vị đạt kết quả tích cực, có khả năng hoàn thành kế hoạch giải ngân như Ngân hàng Nhà nước (94,74%), Bộ Giao thông vận tải (73,42%), Bộ Quốc phòng (70%), Bộ Công an (71,61%), tỉnh Vĩnh Phúc (98,97%), tỉnh Đồng Tháp (95,19%), tỉnh Tiền Giang (94,55%), tỉnh Thừa Thiên Huế (93,32%)… thì vẫn còn 15 bộ, cơ quan trung ương chỉ giải ngân được dưới 15%, 2 địa phương dưới 35% trong tổng số 64/115 bộ và địa phương có kết quả giải ngân ước 11 tháng thấp hơn bình quân của cả nước. Vì thế, Bộ Tài chính nhận định, với tình hình thực hiện của các bộ, địa phương thì mục tiêu giải ngân tối thiểu 95% rất khó có thể thực hiện được.

Hiện chỉ còn 1 tháng nữa là kết thúc năm 2023 với số vốn cần giải ngân lên tới hơn 250.000 tỷ đồng nên công tác đẩy mạnh giải ngân đầu tư công vẫn tiếp tục được thúc đẩy. 5 tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công của Chính phủ; 26 đoàn công tác do thành viên Chính phủ làm trưởng đoàn đã liên tục làm việc với các địa phương để kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn trong giải ngân đầu tư công từ đầu năm đến nay.

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Tổ trưởng Tổ công tác số 5 đã có cuộc kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công tại 4 địa phương: Gia Lai, Kon Tum, Đồng Nai và Bình Phước. Cả 4 địa phương này đều có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn bình quân của cả nước. Các vướng mắc trong thể chế chính sách, tổ chức điều hành, tổ chức thực hiện vẫn là những nguyên nhân làm chậm tiến độ giải ngân của các địa phương này. Đồng thời, các địa phương cũng đang gặp vướng mắc trong công tác xác định giá đất để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng; vướng mắc về trình tự thủ tục cấp phép khai thác đất san lấp theo Luật Khoáng sản năm 2010 nên mất nhiều thủ tục, thời gian…

Phải chủ động phương án phân bổ kế hoạch năm 2024

Qua tổng hợp báo cáo từ các bộ, cơ quan, địa phương, nhiều khó khăn đã được thẳng thắn chỉ ra, nhưng để tháo gỡ lại không phải dễ dàng. Chẳng hạn, đến hết tháng 11 vẫn còn 21/52 bộ, cơ quan trung ương và 30/63 địa phương chưa triển khai phân bổ hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao với tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết là hơn 16.166 tỷ đồng. Trong đó, riêng nguồn vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội chưa phân bổ là hơn 6.197 tỷ đồng.

Nguyên nhân chưa phân bổ hết kế hoạch được báo cáo của Bộ Tài chính nêu lên là do một số dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư nên chưa đủ điều kiện để giao chi tiết vốn năm 2023. Một số dự án của địa phương chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư, thủ tục điều chỉnh dự án như: dự án Hữu Nghị - Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn; dự án hầm Hoàng Liên, tỉnh Lai Châu.

Vì thế, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chủ động thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tại các Nghị quyết của Chính phủ, Chỉ thị, Công điện và văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đôn đốc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công năm 2023.

Đồng thời, Bộ Tài chính đề nghị 21 bộ, cơ quan trung ương và 30 địa phương khẩn trương hoàn thành việc phân bổ kế hoạch năm 2023 đối với số vốn chưa phân bổ; đánh giá khả năng thực hiện đến hết 31/1/2024, chủ động đề xuất số vốn tiếp tục kéo dài theo quy định tại Nghị định số 40/2020/NĐ-CP ngày 6/4/2020 của Chính phủ và theo khả năng thực hiện, tránh trường hợp đề xuất kéo dài nhưng hết thời gian quy định không giải ngân được. Bởi hiện nay số vốn kéo dài của kế hoạch năm 2022 sang năm 2023 chỉ giải ngân được khoảng 60,64% kế hoạch, nên Bộ Tài chính cho rằng sẽ gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn. Bộ Tài chính cũng đề nghị phải chủ động có phương án phân bổ kế hoạch năm 2024 ngay khi được Thủ tướng Chính phủ giao, tránh trường hợp giao vốn thành nhiều lần trong năm.

Tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương về đôn đốc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã đề nghị mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương, nhất là người đứng đầu cần nêu cao tinh thần, ý thức trách nhiệm với dân với nước để "không cần phải họp nhiều mà công việc vẫn chạy", phát huy tinh thần vượt khó, lấy khó khăn, thách thức là động lực để phấn đấu vươn lên, quyết tâm giải ngân ít nhất 95% kế hoạch được giao năm 2023. Thủ tướng đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, trong đó giao Bộ Tài chính chỉ đạo Kho bạc Nhà nước kịp thời thực hiện thanh toán khối lượng hoàn thành, đặc biệt qua hình thức dịch vụ công trực tuyến.