Theo số liệu tại Sách trắng thương mại điện tử (TMĐT) của Bộ Công thương, tổng giá trị hàng hóa và tiêu dùng TMĐT tại Việt Nam đạt mức tăng trưởng vượt bậc từ 8 tỷ USD năm 2020 lên 16,4 tỷ USD năm 2022 và có khả năng tăng trưởng 35% mỗi năm, dự kiến đạt 21,3 tỷ USD vào năm 2023 và 57 tỷ USD vào năm 2025.

Đánh giá về tác động của sự phát triển TMĐT đối với công tác quản lý thuế, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành cho biết, sự phát triển nhanh chóng, bùng nổ với nhiều hình thức mới của TMĐT trong thời gian qua đã đặt ra những thách thức mới, không nhỏ đối với cơ quan Thuế các cấp trong công tác quản lý thuế.

Cụ thể là khả năng quản lý đầy đủ các nguồn thu, xác định đối tượng nộp thuế, xác định được căn cứ tính thuế, phân biệt rõ loại thu nhập làm cơ sở đánh thuế, kiểm soát giao dịch kinh doanh để quản lý đối tượng thu thuế và việc kiểm soát dòng tiền cũng không dễ dàng.

Để tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động TMĐT, hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành khẳng định, cần phải đánh giá lại những công việc đã triển khai, những kết quả đạt được, những vấn đề phát sinh mới từ thực tiễn quản lý để xây dựng giải pháp hiệu quả hơn trong giai đoạn 2024-2025.

Trên cơ sở những sáng kiến trong công tác quản lý, thực tiễn triển khai, những đề xuất về các giải pháp nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT tại một số Cục Thuế trọng điểm, cần tổng hợp, đề xuất những giải pháp hiệu quả hơn trong thời gian tới để đảm bảo trong giai đoạn 2024-2025 ngành Thuế sẽ xây dựng được mô hình quản lý thuế đối với TMĐT hiệu quả đáp ứng những đặc trưng của nền kinh tế số, phù hợp thông lệ quốc tế.

Theo Tổng cục Thuế, ngày 21/3/2022, Tổng cục Thuế đã khai trương Cổng TTĐT dành cho nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) (Etaxvn.gdt.gov.vn) nhằm hỗ trợ các NCCNN đăng ký, kê khai, nộp thuế trực tiếp từ bất cứ đâu trên thế giới. Theo báo cáo kết quả triển khai đề án quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT, tính đến hết quý 3/2023, đã có 74 nhà NCCNN thực hiện đăng ký thuế, kê khai thuế trên Cổng TTĐT dành cho NCCNN và nộp thuế với tổng số thuế khoảng 11.498 tỷ đồng.

Song song với đó, Cổng thông tin TMĐT cũng được Tổng cục Thuế chính thức vận hành ngày 15/12/2022 để tiếp nhận thông tin về tổ chức, cá nhân kinh doanh trên các sàn giao dịch TMĐT.

Đến nay, sau 4 kỳ cung cấp thông tin, Cổng thông tin TMĐT đã ghi nhận 357 sàn giao dịch TMĐT thực hiện việc cung cấp thông tin. Theo thông tin sàn TMĐT cung cấp thì số lượng tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh trên sàn là hơn 191 nghìn với tổng giá trị giao dịch là gần 59 nghìn tỷ đồng.

Đây là những bước đi quan trọng của ngành Thuế để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Ngành Thuế đã và đang nỗ lực mở rộng triển khai các dịch vụ thuế điện tử bao gồm: khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế điện tử, hỗ trợ tra cứu thông tin nghĩa vụ thuế nhằm tạo thuận lợi cho người nộp thuế nói chung, người nộp thuế kinh doanh TMĐT nói riêng trong việc chấp hành nghĩa vụ thuế.

Theo phản ánh từ các cục thuế địa phương, bên cạnh những kết quả đạt được, vấn đề phối hợp với các ngân hàng thương mại để khai thác thông tin và xác định giá trị giao dịch và việc khai thác thông tin từ doanh nghiệp hoạt động trung gian vận chuyển, trung gian thanh toán vẫn còn nhiều khó khăn.

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Sơn, công tác quản lý thuế đối với TMĐT là vấn đề còn mới và khó khăn không chỉ với Việt Nam mà hầu hết các nước trên thế giới. Chính vì vậy, để quản lý tốt đối với hoạt động này, Phó Tổng cục trưởng Mai Sơn yêu cầu trong tháng 12/2023, Vụ Chính sách (Tổng cục Thuế) cần rà soát lại toàn bộ các quy trình, thủ tục đối với hoạt động TMĐT để mở rộng và bao quát nguồn thu.

Bên cạnh đó, toàn Ngành cần đẩy mạnh tuyên tuyền và xử lý vi phạm, trong đó trọng tâm là nâng cao ý thức trách nhiệm của người nộp thuế, có chính sách khuyến khích động viên người nộp thuế tự giác chấp hành pháp luật thuế, đồng thời công bố thông tin những trường hợp cố tình chây ì, không thực hiện việc kê khai, nộp thuế với NSNN.

Ngoài ra, các vụ, đơn vị cần đẩy nhanh việc kết nối với Bộ Công thương, cơ quan thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại để chia sẻ thông tin về các giao dịch có tần suất lớn, đáng ngờ.

Đồng thời, làm sạch dữ liệu để kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (Đề án 06). Cục Thuế các địa phương cần tham mưu cho UBND chỉ đạo các sở, ngành trên địa bàn phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế trong triển khai quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT.