Tuy nhiên, đằng sau con số này thì mừng ít mà lo nhiều.

Phân tích tình hình XNK cho thấy, trong 3 tháng đầu năm 2017, tổng trị giá XNK hàng hoá dự kiến đạt 89,36 tỷ USD, tăng 17,5% so với cùng kỳ năm 2016 (trong đó trị giá XK ước đạt 43,73 tỷ USD, tăng 12,8% và trị giá NK ước đạt 45,63 tỷ USD, tăng 22,4% so với cùng kỳ 2016). Điều này đã giúp cho số thu NSNN của ngành Hải quan trong 3 tháng đầu năm 2017 đạt 68.593 tỷ đồng, đạt 24,1% dự toán và tăng 21,65% so với cùng kỳ 2016.

Nhìn lại số thu NSNN quý I/2015 chỉ tăng 3,56% so với cùng kỳ năm 2014, năm 2016 tăng 3,8% so với năm 2015, thì mức tăng 21,65% so với cùng kỳ 2016 là một sự đột biến... Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Dương Thái, đây là một tín hiệu khởi sắc cho công tác thu NSNN của ngành Hải quan trong những tháng đầu năm. Tuy nhiên, Phó Tổng cục trưởng cũng cho rằng, dự báo số thu 6 tháng cuối năm sẽ giảm mạnh. Điều này đi ngược với quy luật các năm và sẽ ảnh hưởng không nhỏ cho công tác xây dựng dự toán thu của năm sau (xây dựng dự toán lấy số liệu 6 tháng của năm trước đó-PV).

Có thể thấy, mặc dù số thu NSNN quý I/2017 tăng mạnh so với cùng kỳ 2016, nhưng nguồn tăng thu chủ yếu từ xăng dầu, ô tô, sắt thép là nguồn thu không ổn định; giá dầu thô liên tục biến động; do thực hiện các cam kết quốc tế… Mặt hàng ô tô nguyên chiếc dự báo sẽ giảm mạnh trong quý IV/2017 do DN có tâm lý chờ giảm thuế (năm 2018 thuế suất ô tô NK từ ASEAN giảm xuống 0%-PV), điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến tổng thu NSNN.

Trong những tháng tiếp theo của năm 2017, các FTA sẽ tiếp tục ảnh hưởng sâu và rộng đối với số thu NSNN của ngành Hải quan, đặc biệt là giảm thu gián tiếp do chuyển hướng thương mại. Vì vậy, tiếp tục kiên trì với các giải pháp đề ra và tạo thuận lợi thương mại là giải pháp hữu hiệu để ngành Hải quan hoàn thành tốt chỉ tiêu thu NSNN.

Cũng về vấn đề này, mới đây Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cảnh báo các cục hải quan không được chủ quan, không thỏa mãn với kết quả thu NSNN của quý I và phải tiếp tục nỗ lực, chủ động thực hiện mọi biện pháp để đạt nhiệm vụ được giao; các đơn vị cần phải quản lý và khai thác tốt nguồn thu, bởi thách thức ở những tháng cuối năm đối với công tác thu NSNN của ngành Hải quan còn nhiều!