Kênh thông tin quan trọng

Nhiệm vụ về thống kê hải quan được quy định rõ trong Luật Hải quan. Nhiều năm qua, thông tin về XNK hàng hoá do ngành Hải quan thu thập và cung cấp đã góp phần rất lớn trong việc hoạch định chính sách và phục vụ điều hành, quản lý vĩ mô nền kinh tế của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các cơ quan quản lý và cũng là kênh thông tin quan trọng đối với cộng đồng doanh nghiệp.

Thực tế thời gian qua, trong các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước như các kỳ họp Quốc hội hay các chuyến công du nước ngoài của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; những dịp tiếp đón lãnh đạo cấp cao các nước... Tổng cục Hải quan luôn kịp thời đưa ra các thông tin thống kê quan trọng về quan hệ kinh tế đối ngoại song phương hoặc đa phương với các quốc gia hay cả khu vực, giúp cộng đồng thấy được vai trò, vị thế ngày càng quan trọng của đất nước trên trường quốc tế.

Hiện nay, với tần suất của các sự kiện chính trị, ngoại giao quan trọng của đất nước diễn ra ngày một nhiều hơn, diễn biến hoạt động XNK hàng hóa của Việt Nam ngày càng nhận được nhiều mối quan tâm của rất nhiều tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, nên Tổng cục Hải quan đã và đang nỗ lực đưa thông tin thống kê một cách thường xuyên, đa dạng, kịp thời, không chỉ gói gọn ở những thông tin có tính chất định kỳ. Các thông tin được cập nhật trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan () tại chuyên mục “Thống kê Hải quan”.

“Nóng” cùng ô tô

Bên cạnh thông tin phục vụ phục công tác quản lý, điều hành của lãnh đạo các cấp như đề cập ở trên, thông tin thống kê của Tổng cục Hải quan cũng luôn bám sát các vấn đề "nóng" liên quan đến hoạt động XNK.

Vào chức năng tìm kiếm trên google.maibeta.com, chúng tôi đánh chữ “ô tô Ấn Độ giá rẻ” và chỉ sau 0,73 giây đã cho gần 3 triệu kết quả. Đáng chú ý, cụm từ này chủ yếu xuất hiện từ đầu năm 2017 khi các phóng viên tập trung khai thác thông tin liên quan đến hoạt động NK ô tô của cả nước do Tổng cục Hải quan công bố. Căn cứ vào dữ liệu do cơ quan Hải quan công bố, hàng loạt các tin, bài được thể hiện dưới nhiều góc độ đã vẽ lên một bức tranh đầy màu sắc về hoạt động NK ô tô từ Ấn Độ với mức tăng trưởng chóng mặt hơn 4 lần (tính đến hết quý I), với giá khai báo (chưa thuế) chưa đến 100 triệu đồng/xe... Từ Ấn Độ, câu chuyện về ô tô NK tiếp tục được lan sang Thái Lan, Indonesia với những thông tin hấp dẫn không kém.

Biểu đồ tương quan số lượng, trị giá kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc và dòng xe dưới 9 chỗ ngồi quý I/2016 và quý I/2017 (dựa trên dữ liệu thống kê của Tổng cục Hải quan). Biểu đồ: T.Bình.

Trước sự quan tâm đặc biệt của dư luận, Tổng cục Hải quan đã kịp thời đẩy thêm những phân tích chuyên đề đầy thú vị làm sôi động thêm thông tin về hoạt động NK ô tô. Đó là phân tích chuyên đề về ô tô bán tải nguyên chiếc NK từ Thái Lan với con số gây chú ý khi quốc gia này chiếm gần 100% lượng xe NK vào Việt Nam; rồi phân tích chuyên đề về diễn biến NK ô tô Ấn Độ từ năm 2015 đến nay; chuyên đề ô tô NK dưới 9 chỗ ngồi từ ASEAN…

Lẽ thường, nhiều người vẫn nghĩ câu chuyện về những con số, nhất là số liệu thống kê thường khô khan, nhưng qua ví dụ nêu trên về hoạt động NK ô tô có thể thấy, hoạt động thống kê của ngành Hải quan thực sự góp phần tạo nên màu sắc đa dạng, làm sôi động thêm bức tranh kinh tế ngoại thương của đất nước. Những con số tăng/giảm, nhưng phân tích cụ thể giúp cho người dân dễ dàng cảm nhận, tiếp cận với tình hình XNK của đất nước- một hoạt động kinh tế ngày càng chiếm vị trí rất quan trọng của nước ta.

Đổi mới, đa dạng, cập nhật

Cùng với thông tin về ô tô, thời gian gần đây, các thông tin về những mặt hàng, thị trường thu hút sự quan tâm của người dân, doanh nghiệp, cơ quan quản lý cũng được Tổng cục Hải quan kịp thời đưa ra. Đơn cử như câu chuyện về “gà giá rẻ từ Mỹ” hay những lo ngại về “thịt bẩn từ Brazil” mới xuất hiện, cơ quan Hải quan cũng kịp thời đưa ra những thông tin thống kê chi tiết, đầy đủ.

Từ dữ liệu thống kê của cơ quan Hải quan, sự cộng hưởng qua các phương tiện truyền thông đại chúng, người dân đã ngày càng được tiếp cận đầy đủ, đa chiều về các thị trường, mặt hàng XNK quan trọng của nước ta. Từ lo ngại về nhập siêu của Trung Quốc, đến niềm vui về xuất siêu sang Mỹ hay Việt Nam trở thành một trong những thủ phủ của sản xuất, xuất khẩu mặt hàng đang thịnh hành là điện thoại… đã đưa ra nhiều góc nhìn vừa tổng thể vừa đa chiều trong lĩnh vực ngoại thương của

đất nước.

Phó Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan) Phan Sinh từng nhiều lần chia sẻ, có lần đến lịch công bố thông tin nhưng vì lý do khách quan cơ quan Hải quan chưa kịp đưa lên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan đã có phóng viên của một cơ quan báo chí nước ngoài gọi điện “chất vấn” lãnh đạo Cục.

Điều đó cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn của dư luận đối với số liệu thống kê của ngành Hải quan. Để đáp ứng nhu cầu đó, Tổng cục Hải quan (trực tiếp là Cục CNTT và Thống kê hải quan) đang tiếp tục có nhiều đổi mới trong việc thống kê và công bố số liệu thống kê về hoạt động XNK. Đơn cử như từ cuối năm 2016, cơ quan Hải quan công bố thêm một hình thức mới là thống kê hoạt động XNK theo loại hình vận tải. Từ dữ liệu mới nay, chúng ta thấy được có 3 phương thức vận tải chủ yếu đưa hàng hóa Việt Nam ra thị trường quốc tế là đường thủy, đường không và đường bộ. Trong đó đường thủy và đường không chiếm ưu thế. Trong khi hàng hóa xuất khẩu được vận chuyển chủ yếu qua đường không liên quan đến hàng điện tử như điện thoại, máy vi tính…

Đáng chú ý, từ năm 2017, việc công bố số liệu thống kê của ngành Hải quan được thực hiện sớm hơn. Đơn cử như số liệu (XNK) kỳ 1 hàng tháng sẽ được phổ biến sớm nhất sau 2 ngày làm việc sau khi kết thúc kỳ (năm 2016 trở về trước thường sau 5 ngày); số liệu kỳ 2 và số liệu tháng sẽ được phổ biến sớm nhất sau 5 ngày làm việc sau khi kết thúc kỳ (trước thường sau 15 ngày).

Phó Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê Hải quan Phan Sinh cho biết: Việc công bố sớm số liệu thống kê hải quan là một nỗ lực nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dịch vụ công phục vụ người dân, doanh nghiệp. Để thực hiện được việc công bố sớm thông tin trong năm 2017 đòi hỏi bộ phận chức năng của Cục phải tiếp tục cố gắng hơn nữa trong thực hiện các thao tác nghiệp vụ và đảm bảo sự ổn định của hệ thống hạ tầng CNTT.