Cảng biển Nghi Sơn - Thanh Hóa. Ảnh minh họa: ST

Chưa khai thác hết tiềm năng

Để xúc tiến đầu tư, thương mại và thúc đẩy tăng trưởng các hoạt động xuất nhập khẩu tỉnh Thanh Hóa năm 2023, mới đây, UBND tỉnh đã tổ chức hội nghị kêu gọi các nhà đầu tư, doanh nghiệp xuất, nhập khẩu làm thủ tục xuất, nhập khẩu hàng hoá tại cảng biển Nghi Sơn.

Theo quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Nghi Sơn và định hướng phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cảng biển Nghi Sơn là cảng loại I và được quy hoạch tiềm năng thành cảng đặc biệt (IA), là đầu mối giao thương hàng hóa, kết nối vùng Bắc Lào, Đông Bắc Thái Lan, vùng phụ cận Thanh Hóa với các tuyến hàng hải quốc gia và quốc tế.

Để thúc đẩy sự phát triển của cảng biển Nghi Sơn, thời gian qua, cùng với việc tập trung các nguồn lực đầu tư đồng bộ về hạ tầng cảng biển, tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo các đơn vị trong tỉnh tăng cường cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, thuận lợi cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng phương thức điện tử để rút ngắn thời gian, giảm chi phí hành chính, chi phí lưu kho bãi, giải phóng container để các doanh nghiệp quay vòng.

Đặc biệt, nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp, nhà đầu tư thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa qua cảng biển Nghi Sơn đã được các cấp có thẩm quyền ban hành, như: Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa, trong đó có hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua cảng biển Nghi Sơn; Thông tư số 21/2021/TT-BCT ngày 10/12/2021 của Bộ Trưởng Bộ Công Thương quy định cửa khẩu nhập khẩu ô tô dưới 16 chỗ ngồi. Theo đó, cảng biển Nghi Sơn là 1 trong 6 cảng biển trên cả nước được thực hiện hoạt động nhập khẩu đối với ô tô chở người dưới 16 chỗ ngồi. Nghị quyết số 248/2022/NQ-HĐND ngày 13/7/2022 của HĐND tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành chính sách hỗ trợ các phương tiện vận tải biển quốc tế và nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa bằng container qua cảng biển Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa…

Đến nay, ngoài hãng tàu CMA-CGM đã thực hiện đều đặn trở lại tuyến vận tải với tần suất 1 chuyến/tuần sau thời gian gián đoạn, đầu năm 2023, cảng biển Nghi Sơn cũng đã thu hút thêm được hãng tàu VIMC mở tuyến tàu container, đồng thời, thu hút thành công một số doanh nghiệp tỉnh Nghệ An đăng ký làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu cảng Nghi Sơn.

Hiện nay, hệ thống cảng biển Nghi Sơn được quy hoạch 51 bến và khu bến, bao gồm: 21 bến tổng hợp, 20 bến và khu bến chuyên dụng và 10 bến container. Tính đến tháng 7/2023 đã có 21 bến đi vào hoạt động. Hiện cảng Nghi Sơn có năng lực lưu chuyển hàng hóa với công suất dự kiến khoảng 75 triệu tấn/năm. Tại đây, các khu vực phát triển kho xăng dầu, khu dịch vụ cảng, khu vực logistics... cũng đã được quy hoạch chi tiết và đang trong tiến trình đầu tư đồng bộ.

Tuy nhiên, hoạt động khai thác cảng biển Nghi Sơn vẫn chưa đạt được kỳ vọng, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Nguồn thu ngân sách nhà nước tại cảng biển Nghi Sơn vẫn phụ thuộc lớn vào hoạt động nhập khẩu dầu thô của Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn; số thu từ các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa thường xuyên còn chiếm tỷ lệ nhỏ.

Theo ông Cao Tiến Đoan, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hoá, cảng biển Nghi Sơn có một vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế xã hội của tỉnh; là đầu mối giao thương quan trọng, kết nối vùng biển Thanh Hóa và Bắc Trung Bộ với các tuyến hàng hải quốc gia, quốc tế. Tuy nhiên, hiện nay hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại cảng Nghi Sơn chưa đạt như kỳ vọng.

Theo Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp, trong 6 tháng tỷ trọng hàng hóa thông qua cảng Nghi Sơn đạt 22,8 triệu tấn, số doanh nghiệp đăng ký làm thủ tục hải quan 109 doanh nghiệp (giảm 3,8% so với cả năm 2022), trong đó có 17 doanh nghiệp mới đăng ký làm thủ tục hải quan.

Theo đại diện Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa, số doanh nghiệp làm thủ tục qua cảng Nghi Sơn còn rất khiêm tốn so với tiềm năng thế mạnh của Nghi Sơn, cũng như những gói kích cầu, những chính sách lớn mà tỉnh đã ban hành và áp dụng cho lĩnh vực này.

Đại diện Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hoá đề xuất, tỉnh Thanh Hóa cần tiếp tục nghiên cứu để trong thời gian tới có thêm nhiều chính sách ưu đãi, hấp dẫn hơn nữa, từ đó tạo sức hút đối với các hãng tàu, các đơn vị logistics và các doanh nghiệp thực hiện vận chuyển hàng hóa qua cảng Nghi Sơn. Đặc biệt, tỉnh cần ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước để đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông kết nối đến Khu kinh tế Nghi Sơn và các tuyến đường trục chính có tính kết nối liên vùng.

Về vấn đề giá cước vận tải, Ban Quản lý Khu Kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh cần tổ chức nhanh chóng và kịp thời buổi đối thoại giữa chính quyền, các hãng tàu, các đơn vị vận hành cảng với các DN để tháo gỡ nút thắt quan trọng về giá cước vận tải tàu biển hiện nay.

Nhiều nguồn lực cùng vào cuộc

Để tạo thuận lợi thủ tục hải quan, góp phần gia tăng hơn nữa hoạt động xuất nhập khẩu qua cảng biển Nghi Sơn, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Thanh Hóa Lê Xuân Cương cho biết Hải quan cam kết tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng minh bạch, thuận tiện nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, sản xuất và thu hút doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh tại cảng biển Nghi Sơn; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa hải quan; kết nối giúp các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, doanh nghiệp kinh doanh cảng, đại lý làm thủ tục hải quan, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics… gặp gỡ, nắm bắt cơ hội kinh doanh qua địa bàn góp phần thúc đẩy tăng trưởng hàng hóa qua cảng biển Nghi Sơn.

Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Văn Thi cam kết sẽ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị của tỉnh Thanh Hóa tiếp tục huy động tối đa các nguồn lực, hoàn thiện và đưa vào khai thác đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật cảng, hệ thống giao thông, sẵn sàng tiếp nhận, phục vụ tốt nhất cho các tàu, phương tiện ra vào cảng và hoạt động xếp dỡ hàng hóa của các doanh nghiệp; đáp ứng tốt yêu cầu phát triển logistics trong Khu kinh tế Nghi Sơn và khu vực.

Đồng thời, tăng cường liên kết với các doanh nghiệp để đảm bảo quy trình xuất nhập khẩu qua cảng biển Nghi Sơn được thực hiện nhanh chóng, hiệu quả, giảm thiểu rào cản về thủ tục hành chính, đặc biệt là thủ tục liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa, hải quan, thuế.

Song song đó, tăng cường đối thoại với các doanh nghiệp, các hãng tàu để nắm bắt và kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc, nâng cao chất lượng dịch vụ; đảm bảo an toàn, an ninh hàng hải, trật tự, an toàn ở khu vực cửa khẩu cảng và cho các hoạt động xuất nhập khẩu tại cảng Nghi Sơn.