Hoạt động sản xuất đồ chơi trẻ em XK của Công ty TNHH Matrix Vinh. Ảnh: Hồng Nụ​​​.

Nợ BHXH còn hơn 6.700 tỷ đồng

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến ngày 31/8, ngành BHXH đã thực hiện thanh tra, kiểm tra 11.756 đơn vị sử dụng lao động. Trong đó, thực hiện thanh tra chuyên ngành tại 4.253 đơn vị, tổ chức thanh tra, kiểm tra liên ngành 2.465 đơn vị; kiểm tra 5.038 đơn vị.

Kết quả khi thực hiện thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đã phát hiện 21.589 lao động chưa đóng, đóng thiếu thời gian tham gia với số tiền truy đóng hơn 53,4 tỷ đồng; đóng không đúng đối tượng, thừa thời gian là 637 lao động với số tiền phải thoái thu, hoàn trả hơn 2,4 tỷ đồng; số lao động thiếu so với quy định là hơn 30.000 lao động với truy đóng hơn 34,3 tỷ đồng.

Đáng chú ý, việc tăng cường đôn đốc đóng, thanh tra, kiểm tra, hoàn thiện hồ sơ xử lý hình sự việc trốn đóng BHXH đã có hiệu quả, khi nhiều doanh nghiệp đã tự giác nộp khoản nợ BHXH ngay khi bị thanh tra, nhắc nhở.

Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh cho biết, trước khi các cơ quan BHXH có quyết định thanh tra, tổng số nợ của các đơn vị là hơn 1.500 tỷ đồng nhưng khi triển khai thanh kiểm tra, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thanh toán nợ BHXH, số tiền thu được là hơn 519 tỷ đồng.

Kết thúc thanh tra các đơn vị nộp tiếp hơn 300 tỷ đồng. Các đoàn thanh tra đã ra 492 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền xử phạt hơn hơn 17,3 tỷ đồng. Điều này góp phần giảm đáng kể số tiền nợ BHXH. Trong 8 tháng đầu năm 2018, số nợ BHXH toàn quốc còn hơn 6.700 tỷ đồng, chiếm 3,3%; giảm 30% so với cùng kỳ năm trước.

Đánh giá về số nợ BHXH, ông Mai Đức Thắng, Phó trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam cho biết, theo quy luật chung, những tháng đầu năm thường sẽ có số nợ BHXH khá cao và sẽ giảm dần trong những tháng cuối năm. Những tháng đầu quý cũng có xu hướng số nợ tăng cao và những tháng cuối quý sẽ giảm. Nguyên nhân bởi doanh nghiệp có xu hướng chiếm dụng tiền đóng BHXH để dùng vào mục đích sản xuất kinh doanh.

Mới khởi tố 1 doanh nghiệp

Về việc khởi tố, điều tra các doanh nghiệp nợ BHXH, mới đây, BHXH TP Hà Nội đã có văn bản đề nghị Công an TP. Hà Nội phối hợp điều tra, xác minh nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng, hợp pháp cho người lao động tại hai doanh nghiệp nợ BHXH.

Theo đó, hai doanh nghiệp mà BHXH TP. Hà Nội đề nghị cơ quan Công an phối hợp điều tra, xác minh đó là Công ty TNHH Bona Apparel Việt Nam, trụ sở chính: Khu Láng Đầm, Cụm 7,8, thị trấn Phúc Thọ, huyện Phúc Thọ, Hà Nội. Tính đến hết tháng 8/2018, Công ty này đang nợ số tiền là 9.320.169.575 đồng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của 1.020 lao động đang làm việc và đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động. Công ty TNHH Tiến Đại Phát, trụ sở chính số 11/18/199 đường Hồ Tùng Mậu, tổ 3, phường Cầu Diễn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, tính hết tháng 8, Công ty này đang nợ số tiền là 1.266.519.027 đồng (19 tháng nợ BHXH).

Trước đó, BHXH Hà Nội đã thực hiện nhiều giải pháp như đôn đốc, kiểm tra hai doanh nghiệp này nhưng không có kết quả. BHXH TP. Hà Nội đã thành lập đoàn thanh tra chuyên ngành, thanh tra lập biên bản vi phạm hành chính, xử phạt và kiến nghị Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xử phạt vi phạm hành chính đối với doanh nghiệp về hành vi chậm đóng BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp nhưng đến tháng 8/2018, hai doanh nghiệp trên vẫn không thực hiện và tiếp tục vi phạm.

Việc hai doanh nghiệp cố tình vi phạm, không nộp tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của người lao động bởi trong số tiền gốc mà doanh nghiệp nợ BHXH thì có tới 1/3 là tiền thu của người lao động nộp. Trước đó BHXH TP. Hồ Chí Minh cũng đã chuyển hồ sơ sang Công an khởi tố 1 đơn vị nợ BHXH.

Số lượng các doanh nghiệp nợ BHXH bị khởi tố vẫn còn rất “khiêm tốn” bởi lẽ, theo ông Mai Đức Thắng, việc xử lý hình sự là giải pháp tốt, quyết liệt nhưng cũng chỉ là một trong các giải pháp. Chỉ những doanh nghiệp đang làm ăn tốt, đã được cơ quan BHXH nhắc nhở, đôn đốc mà vẫn cố tình trốn tránh trong thời gian dài mới bị chuyển sang xử lý hình sự.

BHXH Việt Nam chủ trương tăng cường công tác thanh tra, nhắc nhở việc chấp hành chính sách BHXH. BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các địa phương thực hiện kiểm tra, thanh tra chuyên ngành với những doanh nghiệp nợ từ 3 tháng trở lên, cơ quan BHXH sẽ thực hiện các đợt thanh tra chuyên ngành; trường hợp doanh nghiệp có số nợ cao và kéo dài hơn 6 tháng, cơ quan BHXH sẽ tiến hành thanh tra đột xuất.

Trong giai đoạn đầu, cơ quan BHXH đẩy mạnh việc thanh tra, xử phạt các doanh nghiệp vi phạm. Những doanh nghiệp cố tình trây ỳ mới tiến hành chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an điều tra khởi tố hình sự. Bởi khi doanh nghiệp bị khởi tố hình sự thì đương nhiên doanh nghiệp ngừng trệ hoạt động sản xuất, khiến người lao động mất việc làm, ảnh hưởng lớn tới người lao động.