Từ 23/9, Ngân hàng Nhà nước tăng một loạt lãi suất điều hành
	FED tăng lãi suất, Thủ tướng chỉ đạo phấn đấu giữ ổn định hoặc giảm lãi suất cho vay
	Trước thềm FED tăng lãi suất, tỷ giá chịu sức ép lớn

NHNN quyết định tăng lãi suất điều hành 100 điểm cơ bản.

Cần thiết và kịp thời

Tại cuộc họp mới đây diễn ra vào ngày 20-21/9/2022, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) đã quyết định tăng lãi suất điều hành thêm 75 điểm cơ bản lên biên độ mới từ 3,0% đến 3,25%.

Tuy nhiên, cơ quan này cũng đã chỉ ra lộ trình thắt chặt chính sách tiền tệ trong thời gian tới. Theo đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự báo lãi suất điều hành có thể tăng lên mức 4,25-4,5% vào cuối năm 2022 và 4,5-4,75% vào cuối năm 2023 - cao hơn khoảng 25 điểm cơ bản so với kỳ vọng của thị trường trước khi cuộc họp diễn ra.

Tại phiên họp Chính phủ chuyên đề vào sáng 22/9, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng khẳng định, đồng tiền Việt Nam vẫn thuộc nhóm ít mất giá nhất so với khu vực và thế giới. Thách thức lớn nhất trong điều hành kinh tế vĩ mô vẫn là kiểm soát lạm phát, nên NHNN sẽ kiên trì các giải pháp theo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng "ổn định không có nghĩa là cố định" mà theo sát mọi diễn biến để điều hành phù hợp tình hình.

Do đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo, NHNN nghiên cứu tăng lãi suất điều hành, tăng lãi suất huy động nhưng cố gắng giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay và kêu gọi, vận động các tổ chức tín dụng tiếp tục đổi mới công nghệ, tăng hiệu quả hoạt động, quản trị, tiết giảm chi phí, nghiên cứu giảm lãi suất ở một số đối tượng, lĩnh vực phục vụ sản xuất kinh doanh để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi kinh tế sau dịch.

Vì thế, ngay sau quyết định của FED và chỉ đạo của Thủ tướng, NHNN đã quyết định tăng 100 điểm cơ bản đối với một loạt các lãi suất điều hành chủ chốt, trong đó lãi suất tái cấp vốn tăng từ mức 4% lên 5%, lãi suất tái chiết khấu tăng từ mức 2,5% lên 3,5% và trần lãi suất cho vay qua đêm và thanh toán bù trừ tăng từ 5% lên 6%, áp dụng từ ngày 23/9.

So sánh mức thay đổi lãi suất điều hành của Việt Nam so với một số nước trong khu vực.

Lãi suất điều hành của NHNN được duy trì ổn định trong hơn 20 tháng qua sau một số đợt điều chỉnh giảm để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong đại dịch.

Các chuyên gia của Công ty Chứng khoán VNDirect đánh giá, động thái trên của NHNN tương đối quyết liệt và kịp thời trước những thay đổi nhanh chóng trên thị trường tài chính quốc tế; đồng thời, các chuyên gia tỏ ra bất ngờ về mức tăng 1% lãi suất điều hành, nên dự báo ít có khả năng có thêm một đợt tăng lãi suất điều hành nữa trong năm 2022.

Chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Hữu Huân, Trưởng Bộ môn Tài chính, Trường Đại học Kinh tế TPHCM cho rằng, hành động này là cần thiết khi trần lãi suất huy động đã duy trì quá lâu và không phù hợp với tình hình hiện tại. Mức trần lãi suất trước đây đã khiến các ngân hàng không thể tăng cường huy động vốn và gặp khó khăn về thanh khoản. Vì thế, việc tăng lãi suất điều hành của NHNN không chỉ để kiểm soát lạm phát, giảm áp lực lên tỷ giá mà còn để cải thiện thanh khoản ngân hàng.

Lãi suất sẽ nhích tăng từ từ chứ không mạnh

Về những tác động của việc NHNN tăng lãi suất điều hành, VNDirect nhận định, mặt bằng lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng trong những tháng cuối năm 2022 và sang năm 2023. Hiện, tính tới ngày 14/9/2022, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng và lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng TMCP nhà nước mới tăng lần lượt là 3 diểm và 7 điểm cơ bản so với thời điểm cuối năm 2021. VNDirect dự báo lãi suất tiền gửi có thể tăng thêm 30-50 điểm cơ bản từ mức hiện tại trong những tháng cuối năm 2022. Theo đó, lãi suất tiền gửi 12 tháng của NHTM (bình quân) tăng lên mức 6,1-6,3%/năm vào cuối năm 2022, vẫn thấp hơn so với mức trước đại dịch là 7,0%/năm.

Năm 2023, công ty chứng khoán này nhận định đà tăng lãi suất tiền gửi sẽ duy trì do NHNN tăng lãi suất điều hành để kiềm chế lạm phát, ổn định tỷ giá và các ngân hàng thương mại cũng tăng nhu cầu huy động vốn để tài trợ cho hoạt động cho vay trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ. Lãi suất huy động dự báo có thể tăng thêm 50 điểm cơ bản trong năm 2023.

Nhưng ở chiều ngược lại, TS. Nguyễn Hữu Huân cho rằng, với chính sách tiền tệ coi trọng ổn định vĩ mô thì mặt bằng lãi suất, kể cả lãi suất huy động và cho vay trong thời gian tới sẽ nhích từ từ chứ không tăng mạnh. Tỷ giá cũng sẽ biến động không quá 1% nữa và biên độ biến động tỷ giá cả năm sẽ không quá 5%.

Cung nhận định về biến số tỷ giá, giá USD đang neo cao khi FED duy trì lộ trình tăng lãi suất. Tuy nhiên, nhờ dòng vốn FDI mạnh hơn, tăng thặng dư thương mại cải thiện (dự báo đạt khoảng 8,9 tỷ USD trong năm 2022), thặng dư cán cân thanh toán, dự trữ ngoại hối đạt ngưỡng an toàn (tương đương 3,3 tháng nhập khẩu). Do đó, VNDirect dự báo tỷ giá USD/VND có thể mất giá khoảng 3,5-4% so với đồng USD trong năm 2022.

Từ những tác động trên, tại buổi họp báo sáng 23/9, đại diện NHNN cho biết, để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi sau đại dịch, NHNN sẽ vận động các tổ chức tín dụng đổi mới công nghệ, tăng hiệu quả quản trị, cắt giảm chi phí để giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay và nghiên cứu giảm lãi suất ở một số lĩnh vực ưu tiên. NHNN cũng sẽ tiếp tục chủ động điều hành tỷ giá, phù hợp, phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ khác nhằm ổn định thị trường ngoại tệ, góp phần kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.