Nhóm du khách nước ngoài đến ẩm thực tại phố Tạ Hiện, TP Hà Nội. Ảnh: TTXVN

Sản phẩm còn đơn điệu, chủ yếu diễn ra dưới hình thức khu phố đi bộ

Quyết định số 1129/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam đã giao nhiệm vụ cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng và thí điểm ban hành một số sản phẩm du lịch đêm, theo đó Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 1894 về phê duyệt Đề án "Một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm". Cùng với đó, nhiều địa phương cũng đã ban hành các đề án, kế hoạch phát triển kinh tế ban đêm, trọng tâm là hoạt động du lịch đêm với mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương.

Một số sản phẩm du lịch đêm đã được đưa vào phục vụ và tạo ấn tượng và hấp dẫn du khách trong và ngoài nước như: tour đêm Văn Miếu - Quốc Tử Giám "Tinh hoa đạo học", chương trình nghệ thuật thực cảnh "Tinh hoa Bắc Bộ" (Hà Nội); "Phố đêm du thuyền Hạ Long" (Quảng Ninh); tour đêm phố cổ Hoa Lư (Ninh Bình), "Quận 1 - Sắc màu đêm" (TPHCM)... cùng nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật, biểu diễn âm nhạc đường phố, vẽ ký họa, thư pháp… Các sản phẩm này tập trung vào các loại hình văn hóa, loại hình đi bộ, phố đi bộ để thưởng ngoạn các nghệ thuật đường phố được biểu diễn hay thưởng thức ẩm thực, vì vậy đã thu hút và đáp ứng được một phần nhu cầu của khách.

Thực tế, các sản phẩm du lịch đêm đang ngày càng chứng tỏ tầm quan trọng trong việc thu hút và giữ chân khách du lịch. Nếu như trước đây, phần lớn hoạt động du lịch đêm của Hà Nội đều là hoạt động tự phát, thì hiện nay đã phát triển khá phong phú, với nhiều loại hình khác nhau, từ không gian đi bộ, cho đến trải nghiệm tại các di tích, bảo tàng… Phần lớn sản phẩm du lịch đêm đều thu hút lượng khách khá lớn, nhận được rất nhiều phản hồi từ phía du khách cũng như người dân Thủ đô, tạo sức hút cho du lịch Thủ đô. Ngay cả những hoạt động có thu phí như tour trải nghiệm tại Hoàng thành Thăng Long, Nhà tù Hỏa Lò, Bảo tàng Phụ nữ, Văn Miếu-Quốc Tử Giám đều luôn trong tình trạng hết vé sớm. Đáng chú ý, một số sản phẩm đã có đặc trưng riêng như không gian đi bộ tại hồ Hoàn Kiếm (quận Hoàn Kiếm), thành cổ Sơn Tây (thị xã Sơn Tây) được định hình là không gian biểu diễn, giao lưu văn hóa; khu vực đảo Ngọc-Ngũ Xã có đặc trưng là ẩm thực.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, việc phát triển sản phẩm du lịch đêm vẫn thiếu các chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư. Sản phẩm du lịch đêm, theo Bộ Văn hóa, còn đơn điệu, chủ yếu diễn ra dưới hình thức khu phố đi bộ, khu mua sắm, khu ẩm thực đêm, chợ đêm, một số hoạt động nghệ thuật, giải trí trong và ngoài đường phố vào ban đêm. Trong khi đó, quy hoạch không gian riêng cho du lịch đêm, nhận thức về phát triển du lịch đêm còn hạn chế. Các địa phương chưa có chiến lược hoặc kế hoạch riêng cho phát triển kinh tế đêm; chưa có cơ chế đặc thù hơn cho các hoạt động mua sắm, ẩm thực, vui chơi giải trí vào ban đêm. Đây cũng là một vấn đề mới và khó, không chỉ là một ngành làm được, bởi du lịch là ngành mũi nhọn trong sản phẩm kinh tế tổng hợp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành.

Chọn 12 tỉnh, thành phố thí điểm phát triển du lịch đêm

Để giải bài toán căn cơ phát triển kinh tế du lịch đêm, thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phối hợp với các tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm mô hình sản phẩm du lịch đêm tại 12 địa phương là địa bàn trọng điểm phát triển du lịch. Trong đó, trọng tâm là xây dựng Quy hoạch phát triển sản phẩm du lịch đêm. Cơ quan có thẩm quyền sẽ xác định khu vực, địa bàn cụ thể để định hướng phát triển tập trung mô hình sản phẩm du lịch đêm; xây dựng mô hình phát triển, loại hình sản phẩm du lịch đêm đảm bảo khai thác tối đa được tiềm năng, lợi thế…

Cùng với đó, các cơ quan sẽ nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách phát triển sản phẩm du lịch đêm theo hướng rà soát, kiến nghị điều chỉnh, bổ sung các quy định về bảo đảm an toàn, an ninh trật tự, thời gian cung cấp dịch vụ, chính sách đối với lao động làm việc đêm; tổ chức đội ngũ an ninh, trật tự nhằm hỗ trợ, đảm bảo an toàn cho du khách.

Đưa ra hướng tiếp cận trong thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ gợi mở một số nhóm sản phẩm dựa trên văn hóa từng địa phương để thiết kế tạo trải nghiệm cho du khách; phát triển các loại hình ẩm thực, đáp ứng nhu cầu thưởng thức, mở các cửa hiệu đáp ứng nhu cầu mua sắm.

“Sản phẩm du lịch ban đêm còn phụ thuộc vào thị hiếu, tập quán, thói quen, nhu cầu của nhiều loại khách khác nhau. Do đó, cần phải phân loại, phân tầng, phân nhóm, phân hạng, sau đó thiết kế các gói phù hợp. Qua tìm hiểu kinh nghiệm của một số nước triển khai gói sản phẩm du lịch đêm theo phân khúc thị trường để lựa chọn, và làm ở các điểm có tính trọng yếu. Phải xác định nguyên lý của thị trường: bán sản phẩm dịch vụ người dùng cần, chứ không phải bán cái mà mình có. Nếu làm được những việc này, sản phẩm du lịch đêm sẽ tránh đơn điệu và thành công hơn. Muốn làm được phải dựa trên các yếu tố từ quy hoạch đến đào tạo… thì khi đó sản phẩm du lịch đêm mới trở thành hiện thực. Nếu không sẽ rất khó khăn sau những thành công bước đầu. Bởi thực tế có những địa phương đã phát triển xong khu vực kinh tế du lịch đêm nhưng chỉ được một thời gian ngắn, sau đó lượng khách hạn chế, dịch vụ không bán được”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh.