Gỡ nút thắt về chuyển nhượng, giao đất và cho thuê đất

Quang cảnh hội thảo.

PGS.TS Nguyễn Quốc Dũng, Giám đốc Học viện Chính trị Khu vực II nhấn mạnh, đất đai là chủ quyền, lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc. Các chủ trương, chính sách pháp luật về đất đai có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, tác động đến mọi mặt đời sống, sản xuất, đến từng người dân, doanh nghiệp, thu hút sự quan tâm rất lớn của xã hội. Với tầm quan trọng như vậy, trong thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành và các địa phương luôn quan tâm đến việc hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về đất đai.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, chính sách, pháp luật về đất đai hiện hành vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển kinh tế - xã hội nói chung, phát triển nông nghiệp nói riêng.

Góp ý về các vấn đề còn bất cấp trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), ông Trương Quốc Cần, Viện trưởng viện Tư vấn Phát triển kinh tế - xã hội nông thôn và miền núi cho rằng, Dự thảo có xu hướng giảm về mặt các văn bản, thủ tục hành chính nhưng các cơ chế giám sát đi kèm chưa tương ứng. Việc thông tin đất đai cũng chưa thực sự cởi mở. Quyền giám sát của công dân đã được quy định về mặt nguyên tắc nhưng chưa được thể hiện đầy đủ; cơ chế giám sát của Quốc hội, HĐND các cấp cũng chưa rõ ràng.

Mặt khác, hiện chúng ta mở rộng khá nhiều nội dung liên quan đến giới hạn về nhượng quyền sử dụng đất, sự tham gia của các nhà đầu tư hoặc các chủ thể không trực tiếp tham gia sử dụng đất nông nghiệp. Đây là nội dung mới nhưng nếu không có cơ chế để đảm bảo an sinh xã hội cho các nhóm yếu thế sẽ không thể giải phóng được nguồn lực đất đai. Một trong những nguyên nhân lớn nhất là động lực để người dân rời bỏ đất nông nghiệp. Nếu không giải quyết được vấn đề an sinh xã hội thì việc giải phóng đất nông nghiệp để các chủ đầu tư vào khai thác rất khó.

PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Đại học Luật Hà Nội cho biết, trong Luật Đất đai có quy định chuyển từ đất nông nghiệp sang phi nông nghiệp, còn ngược lại không thấy nói đến, điều này sẽ gây lúng túng khi triển khai thực hiện một số nội dung. Do đó, Dự thảo cần bổ sung điều này. Đồng thời, Dự thảo cần hoàn thiện các quy định về việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất trong các khu vực quy hoạch; trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong rà soát, xử lý và công bố công khai việc hủy bỏ, thu hồi đất, chuyển mục đích đối với đất đã được ghi trong kế hoạch sử dụng đất; quy định chuyển tiếp xử lý các vấn đề phát sinh về quy hoạch khi Luật có hiệu lực

Ngoài ra, một số đại biểu nhìn nhận, cần phải thể chế hoá các quy định liên quan đến đất đai; cần thiết phải công khai minh bạch về quy hoạch và thông tin đất đai để người dân được biết cũng như có giải pháp để định giá đất sát với thị trường, tránh để người nông dân thiệt thòi khi giao đất cho nhà nước thực hiện các nội dung quy hoạch…