Tính đến ngày 31/7/2018, lũy kế vốn giải ngân thuộc kế hoạch năm 2018 qua KBNN ước đạt 35,7% kế hoạch. Ảnh ST.

Giải ngân chậm do còn nhiều vướng mắc

Theo KBNN, thời gian qua, dưới sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ và Bộ Tài chính, KBNN đã tập trung chỉ đạo, quyết liệt thực hiện đồng bộ các giải pháp để góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 2018. Tuy nhiên, vốn đầu tư xây dựng cơ bản kiểm soát, thanh toán qua KBNN đạt tỷ lệ thấp hơn so với cùng kỳ năm 2017.

Theo số liệu tổng hợp từ các địa phương, tính đến ngày 31/7/2018, lũy kế vốn giải ngân thuộc kế hoạch năm 2018 qua KBNN ước đạt 135.110 tỷ đồng (đạt 35,7% kế hoạch). Trong đó, vốn từ nguồn Chính phủ giao giải ngân là 133.820 tỷ đồng, mới chỉ đạt 35,6% kế hoạch. Cụ thể, vốn xây dựng cơ bản giải ngân là 110.455 tỷ đồng (đạt 37,2% kế hoạch); vốn trái phiếu Chính phủ giải ngân là 7.020 tỷ đồng (đạt 17,6% kế hoạch); vốn chương trình mục tiêu và chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân là 16.344,6 tỷ đồng (đạt 41,3% kế hoạch).

Lý giải nguyên nhân, KBNN cho rằng, tỷ lệ giải ngân chưa cao có nguyên nhân bắt nguồn từ Luật Đầu tư công khi Luật này quy định dự án phải trải qua một số bước khá chặt chẽ (từ việc lập kế hoạch, thẩm định, phê duyệt kế hoạch, giao chi tiết kế hoạch đầu tư cho các bộ, ngành, địa phương) nên phải mất một thời gian khá dài. Hơn nữa, mặc dù Luật quy định đến 31/12 của năm trước năm kế hoạch, các bộ, ngành, địa phương phải hoàn thành việc phân bổ kế hoạch nhưng thực tế vẫn còn một số đơn vị chưa thực hiện phân bổ kế hoạch đảm bảo theo thời gian quy định.

Bên cạnh đó, vốn trái phiếu Chính phủ năm 2018 bố trí cho các bộ, ngành đa số là các dự án khởi công mới nên sau khi được giao kế hoạch vốn, các chủ đầu tư mới bắt đầu tiến hành chuẩn bị làm các thủ tục giải phóng mặt bằng, tổ chức đấu thầu... Do đó, các chủ đầu tư chưa có khối lượng nghiệm thu thanh toán gửi KBNN.

Ngoài ra, các cơ chế chính sách về đền bù giải phóng mặt bằng tái định cư vẫn chưa phù hợp với quy luật thị trường nên việc giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn, kéo dài thời gian thực hiện dẫn đến chậm tiến độ thi công. Đơn cử như tại Hà Nội - một trong những địa bàn có tiến độ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản “khiêm tốn”, Giám đốc KBNN Hà Nội Đào Thái Phúc cho biết, việc giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn này bị chậm là do các dự án bị vướng giải phóng mặt bằng. Cùng với đó, một số ban quản lý dự án trên địa bàn thực hiện việc sáp nhập, kiện toàn nên cũng ảnh hưởng đến giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản.

Tuy nhiên, theo đánh giá từ phía KBNN, mặc dù tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đến hết tháng 7 mới đạt khoảng 37,5% kế hoạch, nhưng đây là nỗ lực lớn của các bộ, ngành và địa phương khi đã tập trung quyết liệt hoàn thành công tác phân bổ dự toán đầu năm từ nguồn vốn đầu tư công năm 2018, đặc biệt là vốn trái phiếu Chính phủ. Các chủ đầu tư đã khẩn trương đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình, dự án chuyển tiếp, công trình trọng điểm.

Hiện đại hóa kiểm soát chi để đẩy nhanh giải ngân

Trong thời gian tới, với mục tiêu đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2018, KBNN cho biết sẽ bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính để chỉ đạo các KBNN tỉnh, thành phố thực hiện chi ngân sách nhà nước (NSNN) theo đúng chủ trương, giải pháp điều hành phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách năm 2018 của Chính phủ.

KBNN đang tiếp tục nghiên cứu cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực kiểm soát chi theo hướng đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị sử dụng ngân sách. Đồng thời, áp dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát chi NSNN, đẩy mạnh tuyên truyền triển khai các dịch vụ công trực tuyến của KBNN và hoàn thiện hệ thống dịch vụ công đảm bảo hoạt động thông suốt, đáp ứng tối đa yêu cầu của đơn vị sử dụng ngân sách.

Đặc biệt, để tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu đơn vị KBNN các cấp trong thực thi nhiệm vụ và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng cuối năm 2018, KBNN yêu cầu KBNN các cấp bám sát các chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Bộ Tài chính, phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư để tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 70/NQ-CP ngày 3/8/2017 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công và các nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ hàng tháng, phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư phát triển được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ giao.

Cùng với đó, căn cứ vào tình hình giải ngân thực tế tại từng địa phương, KBNN các cấp sẽ chủ động phối hợp với cơ quan tài chính các cấp tổ chức tọa đàm với các chủ đầu tư, qua đó nắm bắt, tháo gỡ kịp thời các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện và giải ngân cụ thể của từng dự án theo thẩm quyền. Đồng thời, tổng hợp các vướng mắc vượt thẩm quyền và đề xuất các giải pháp tháo gỡ để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.

KBNN lưu ý KBNN các cấp đẩy mạnh nhiệm vụ cải cách hành chính, thực hiện phương thức kiểm soát chi theo nguyên tắc "thanh toán trước, kiểm soát sau" đối với hợp đồng thanh toán nhiều lần theo quy định của Bộ Tài chính và hướng dẫn của KBNN. Đồng thời, thông báo với chủ đầu tư, ban quản lý dự án về phương thức thực hiện kiểm soát chi của KBNN. Thực hiện phương thức kiểm soát chi này sẽ rút ngắn thời gian kiểm soát, thanh toán xuống còn 1 ngày làm việc kể từ khi nhận được đủ hồ sơ, chứng từ hợp pháp, hợp lệ của đơn vị.

Đồng thời, căn cứ vào quyết định của cấp có thẩm quyền, KBNN các cấp thực hiện đôn đốc các chủ đầu tư thu hồi vốn ứng trước, có văn bản báo cáo Ủy ban nhân dân các cấp để chỉ đạo các chủ đầu tư nghiêm túc thực hiện, góp phần cải thiện tốc độ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 2018.