Thị trường trái phiếu doanh nghiệp bước đầu có những tín hiệu tích cực. Ảnh: ST

Những tín hiệu tích cực ban đầu

Theo ghi nhận diễn biến thị trường từ Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI, sau khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP có hiệu lực, khối lượng phát hành TPDN mới bắt đầu có dấu hiệu phục hồi từ quý 2/2023. Quy mô TPDN phát hành riêng lẻ trong 6 tháng đầu năm 2023 là 57,3 nghìn tỷ đồng, giảm 67,8% so với cùng kỳ trong khi phát hành ra công chúng chỉ đạt 5,5 nghìn tỷ đồng, giảm 37,9% so với cùng kỳ.

Phân tích kỹ hơn diễn biến trong quý 2/2023, Công ty Cổ phần Chứng khoán MBS cho biết, trong hai tháng đầu quý 2, hoạt động phát hành TPDN có phần im ắng do DN cần thời gian để thích ứng với các điều kiện pháp lý mới. Tuy nhiên, thị trường đã có sự cải thiện rõ ràng trong tháng 6 với hơn 30,6 nghìn tỷ đồng TPDN được phát hành. Trong quý 2, có tổng cộng 37 đợt phát hành TPDN thành công với giá trị đạt 36,226 nghìn tỷ đồng, tăng 23% so với quý 1 song vẫn giảm 68% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, chỉ có 1 đợt phát hành ra công chúng trị giá 2 nghìn tỷ đồng thuộc về Công ty Cổ phần Tập đoàn Masan, chiếm khoảng 6% tổng khối lượng TPDN huy động.

Trong khi đó, số liệu cập nhật mới nhất từ Bộ Tài chính cho biết, từ đầu năm đến ngày 28/7/2023, cả nước đã có 36 DN phát hành trái phiếu riêng lẻ với khối lượng 62,3 nghìn tỷ đồng, giảm 77,8% so với cùng kỳ năm 2022, trong đó, DN bất động sản chiếm tới 54,2%, tiếp đến là tổ chức tín dụng (31,6%). Số lượng trái phiếu phát hành có tài sản đảm bảo chiếm 60,5%. Cũng theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh khó khăn, căn cứ các quy định tại Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, nhiều DN đã thực hiện đàm phán với các chủ sở hữu trái phiếu để cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Đặc biệt, một số tổ chức phát hành trong lĩnh vực bất động sản đã đạt được thỏa thuận gia hạn thanh toán trái phiếu từ 1 tháng đến 2 năm với mức lãi suất tăng 0,5-3% so với ban đầu. Theo đánh giá của Bộ Tài chính, việc các DN chủ động đàm phán với chủ sở hữu trái phiếu đã góp phần ổn định tâm lý của nhà đầu tư, đồng thời có thêm thời gian tái cơ cấu, phục hồi sản xuất kinh doanh, qua đó có dòng tiền để trả nợ khi trái phiếu đến hạn sau quá trình tái cơ cấu.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, thời gian qua, các bộ, ngành liên quan đang khẩn trương, quyết liệt triển khai các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho thị trường TPDN. Bộ Tài chính đã theo dõi, đánh giá tình hình thị trường để thường xuyên báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phục vụ công tác điều hành. Đồng thời, theo dõi, làm việc và có văn bản yêu cầu các DN phát hành bố trí nguồn lực để thanh toán đầy đủ nợ gốc, lãi trái phiếu đến hạn cho nhà đầu tư theo đúng cam kết. Trường hợp có khó khăn trong việc cân đối nguồn lực, nguồn vốn thực hiện chi trả, đề nghị DN chủ động đàm phán với nhà đầu tư để có các biện pháp hài hòa, hợp lý, hiệu quả về cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, lãi suất, phương thức thanh toán, đảm bảo quyền và lợi ích của nhà đầu tư theo đúng quy định của pháp luật.

Đàm phán gia hạn kỳ hạn trái phiếu sẽ tiếp tục sôi động

Theo Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT, bên cạnh hoạt động đàm phán gia hạn kỳ hạn trái phiếu diễn ra sôi động kể từ khi Nghị định số 08/2023/NĐ-CP được ban hành cho đến nay (tính đến ngày 26/6/2023 đã có hơn 30 tổ chức phát hành đạt được thỏa thuận gia hạn kỳ hạn trái phiếu với các trái chủ, tổng giá trị trái phiếu đã được gia hạn kỳ hạn là hơn 42 nghìn tỷ đồng) thì hoạt động mua lại trước hạn tăng trở lại. Những tổ chức phát hành đã đạt được thỏa thuận gia hạn kỳ hạn với lượng trái phiếu có giá trị lớn gồm: Công ty Cổ phần Địa ốc Phú Long gia hạn được 12 lô trái phiếu có tổng giá trị là 14 nghìn tỷ đồng với thời gian gia hạn đều là 2 năm; Công ty Cổ phần Tập đoàn Sovico đã gia hạn được 52 lô trái phiếu có tổng giá trị khoảng 9.600 tỷ đồng với thời gian gia hạn đều là 2 năm; Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc Nova đã gia hạn 3 lô trái phiếu có tổng giá trị khoảng 2.750 tỷ đồng, với thời gian gia hạn từ 12 – 24 tháng… Về hoạt động mua lại trước hạn, đến hết ngày 26/6/2023, tổng giá trị TPDN được mua lại trong quý 2/2023 đạt hơn 62.535 tỷ đồng, tăng 76,8% so với quý 1 và tăng 4,9% so với cùng kỳ.

Theo dự báo của VIDIRECT, hoạt động đàm phán gia hạn kỳ hạn trái phiếu sẽ tiếp tục sôi động trong quý 3/2023. Áp lực TPDN đáo hạn vẫn đang gia tăng trong 2 quý cuối năm nay, trong khi nhiều tổ chức phát hành vẫn còn khó khăn trong hoạt động kinh doanh và dòng tiền, việc có thể đàm phán để gia hạn thời hạn các trái phiếu sắp đến hạn là một trong những giải pháp tốt nhất mà những tổ chức phát hành này có thể lựa chọn ở thời điểm hiện tại để có thêm thời gian phục hồi sản xuất kinh doanh và tạo ra đủ dòng tiền chi trả cho các khoản nợ trái phiếu của mình. Cũng theo VNDIRECT, việc niêm yết TPDN riêng lẻ trên sàn tập trung được đánh giá là một bước tiến lớn khi tạo ra sân chơi mới minh bạch hơn dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp và giúp thông thoáng thanh khoản, từng bước góp phần khôi phục niềm tin vào thị trường, nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của nhà đầu tư trong hoạt động mua, bán trái phiếu, tăng cường hiệu quả quản lý, giám sát của cơ quan nhà nước đối với việc tuân thủ các quy định pháp luật về giao dịch TPDN riêng lẻ.

Nhận định triển vọng thị trường TPDN 6 tháng cuối năm 2023, Chứng khoán SSI cho rằng, nhu cầu có thể bắt đầu phục hồi đối với các nhà đầu tư tổ chức. Đơn vị này đánh giá, việc xuất hiện sàn giao dịch TPDN thứ cấp sẽ giúp nhu cầu TPDN có thể phục hồi, trước hết là từ các nhà đầu tư tổ chức với nguồn vốn dồi dào và nhu cầu đa dạng hóa danh mục đầu tư. Đối với các nhà đầu tư cá nhân vẫn còn nhiều việc phải làm để khôi phục lại niềm tin và tâm lý đầu tư.