Tích cực triển khai mô hình mới về kiểm tra chuyên ngành
	Nghị định về cải cách kiểm tra chuyên ngành cần chi tiết về trình tự thực hiện
	MEGASTORY: Hành trình hiện thực hóa chỉ đạo của Chính phủ: Cơ quan Hải quan là đầu mối thực hiện kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu

Mô hình cải cách kiểm tra chuyên ngành theo hướng cơ quan Hải quan là đầu mối. Ảnh: N.Linh

Nhóm TTHC kiểm tra chuyên ngành mà báo cáo APCI 2020 khảo sát bao gồm hai thủ tục cấp Trung ương (do các Bộ trực tiếp xử lý) là: kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ (KNCN), kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT).

Theo khảo sát, trung bình mỗi doanh nghiệp phải bỏ ra 12,2 giờ và gần 2 triệu đồng chi phí trực tiếp để thực hiện một thủ tục Kiểm tra chuyên ngành.

Trong hai nhóm TTHC kiểm tra chuyên ngành được khảo sát thì mới chỉ có nhóm thủ tục của Bộ KHCN có thể thực hiện được trực tuyến trên hệ thống thông tin một cửa quốc gia (VNSW), dẫn đến sự khác biệt lớn trong chi phí tuân thủ của hai nhóm thủ tục này.

Trong 12,2 giờ sử dụng để thực hiện TTHC kiểm tra chuyên ngành, doanh nghiệp dành trung bình 28,1% tổng thời thời gian (3,4 giờ) để chuẩn bị hồ sơ.

Sau khi nộp hồ sơ, doanh nghiệp vẫn phải mất đến 2,6 giờ để chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ, và các công việc sau khi nhận kết quả để có thể lưu thông hàng hóa trên thị trường.

Về chi phí trực tiếp, số tiền bình quân mà một doanh nghiệp phải bỏ ra để thực hiện TTHC kiểm tra chuyên ngành là 1,9 triệu đồng. Các TTHC của Bộ TTTT có chi phí trực tiếp cao gấp gần 1,3 lần so với chi phí TTHC của Bộ KHCN.

Ngoài ra, khảo sát cho biết, cứ 100 doanh nghiệp thì có khoảng 23 doanh nghiệp thuê dịch vụ trọn gói để thực hiện các TTHC liên quan đến kiểm tra chuyên ngành với chi phí trung bình 5,1 triệu đồng/TTHC.

Chi phí lớn nhất của doanh nghiệp là cho việc giám định, kiểm định hàng hóa. Chi phí không chính thức trong quá trình thực hiện TTHC kiểm tra chuyên ngành được ghi nhận ở 3% tổng số doanh nghiệp, chủ yếu phát sinh ở các doanh nghiệp thực hiện TTHC của Bộ KHCN.

Vì thế, báo cáo cho rằng, các bộ, ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến văn bản pháp luật về TTHC liên quan đến kiểm tra chuyên ngành đặc biệt là các quy định mới cần được cập nhật kịp thời lên trang thông tin điện tử (website) của đơn vị quản lý kèm theo giải thích, hướng dẫn chi tiết.

Các TTHC đã được điện tử hóa cần tiếp tục cải tiến nhằm cho phép người dùng có thể truy cập và thao tác dễ dàng, kể cả trong giờ cao điểm, nâng cao dung lượng chèn tệp tin (file) của hệ thống bởi dung lượng file sử dụng để kiểm tra chất lượng hàng hoá thường rất lớn…

Bên cạnh đó, hệ thống thông tin giữa cơ quan Hải quan và các đơn vị thực hiện TTHC kiểm tra chuyên ngành cần được kết nối, đồng bộ hoá và có cơ chế dự phòng khi xảy ra lỗi.

Theo đại diện nhóm nghiên cứu APCI, nhóm TTHC kiểm tra chuyên ngành có thể còn tiếp tục được duy trì cải thiện nếu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý các thủ tục và kết nối với cơ quan Hải quan.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá, Đề án kiểm tra chuyên ngành theo hướng cơ quan Hải quan là đầu mối thực hiện kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu được thực thi, thời gian doanh nghiệp phải đến các cơ quan có chức năng kiểm tra sẽ giảm được tối thiểu 2 ngày cho 1 lô hàng.

Việc thực hiện Đề án này cũng là căn cứ để xây dựng các cơ sở dữ liệu về kết quả kiểm tra chất lượng hàng hóa để cơ quan Hải quan áp dụng quản lý rủi ro và ra các quyết định thông quan cho các lô hàng, từ đó giúp giảm mạnh khối lượng hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành.

Tuy nhiên bài toán rất lớn của Đề án đó là sự phối hợp, phân định phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cơ quan Hải quan và các tổ chức chuyên ngành.