Bộ trưởng Bộ Tài chính trả lời chất vấn. Ảnh: Quochoi.vn

Tranh luận tại phiên họp 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào ngày 18/3/2024, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) nêu: thời gian qua, các công ty thẩm định giá không những có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế mà trong các vụ án sai phạm, vai trò của công ty thẩm định giá cũng rất quan trọng, thậm chí là “tiếp tay” để dìm hoặc nâng giá.

Đại biểu Quốc hội cho rằng, một trong những nguyên nhân là thời gian qua gia tăng quá nóng các doanh nghiệp thẩm định giá, nên đề nghị Bộ Tài chính phải có giải pháp hạn chế, khắc phục.

Tương tự, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (đoàn Đồng Nai) cũng phản ánh, vẫn còn tình trạng một số dịch vụ thẩm định giá sai phạm trong việc cố ý thông đồng, câu kết làm sai lệch kết quả thẩm định giá. Vì thế, Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết về giải pháp nhằm tăng cường quản lý, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng hoạt động thẩm định giá.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, quan điểm cho rằng Bộ cấp nhiều giấy phép cho công ty thẩm định giá là chưa hoàn toàn chính xác. Hiện cả nước chỉ có hơn 200 công ty thẩm định giá. Các kiểm định viên để được cấp chứng chỉ thì phải qua đào tạo, thi cử và trong 3 năm qua chưa khi nào số trúng tuyển vượt qua 33% trong tổng số dự thi.

Bộ trưởng khẳng định, cơ quan quản lý đã rất chặt chẽ trong quy trình thi chứng chỉ đối với thẩm định viên; những sai phạm trong thời gian qua chủ yếu do thẩm định viên cố tình làm sai. Bởi như vụ việc SCB, công ty kiểm toán hàng đầu thế giới đều kiểm toán nhưng vẫn có vi phạm, nên sai phạm do kiểm toán viên, thẩm định viên chứ không phải do quản lý.

Hơn nữa, một số văn bản vẫn còn “lỗ hổng”, lấy ví dụ về giá đất, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, áp dụng theo phương pháp thặng dư là phương pháp dựa trên giả định suất đầu tư, ước tính, trong khi giả định có nhiều tham số khác nhau. Nên khi cơ quan kiểm toán, kiểm tra thì đều chưa đúng quy định. Do vậy, nguyên nhân một phần do quy định của pháp luật, nhưng cũng có một phần nguyên nhân từ cán bộ cố tình làm sai; nếu làm sai thì cần xử lý kỷ luật hoặc xử lý hình sự.

Các đại biểu và đại biểu Quốc hội tham dự phiên chất vấn tại Hội trường Diên Hồng. Ảnh: Quochoi.vn

Vì thế, về giải pháp khi thẩm định giá sai phạm, Bộ trưởng khẳng định, tại Luật Giá năm 2023 đã khắc phục những tồn tại hạn chế của Luật Giá năm 2012 với nhiều nội dung mới nhằm ngăn chặn tình trạng kê khai giá không chính xác, phát hành thẩm định giá khống, tình trạng cấu kết của thẩm định viên với đối tác để nâng giá...

Ngoài ra, để nâng cao chất lượng thẩm định giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, việc thực hiện kiểm tra chéo, siết chặt quản lý, nâng cao tiêu chuẩn là cần thiết. Đây cũng là một trong nhiều nội dung để đảm bảo chất lượng thẩm định giá, đồng thời dự phòng trường hợp các công ty không có chức năng thẩm định giá nhưng bỏ tiền để trở thành cổ đông chính trong công ty thẩm định giá để biến công ty thẩm định giá thành công cụ, làm mất tính độc lập trong hoạt động thẩm định giá.

Theo Bộ trưởng, công ty thẩm định giá là công ty kinh doanh có điều kiện, hoạt động trong lĩnh vực có chuyên môn sâu, đòi hỏi nhân sự phải giỏi chuyên môn, nên các cổ đông đó phải chiếm trên 50%.

Bộ trưởng cho biết thêm, muốn thực hiện đúng phải bắt đầu từ chất lượng, năng lực của thẩm định viên, phương tiện, thiết bị của thẩm định viên, phương pháp công tác, đạo đức, phẩm chất của thẩm định viên. Vì thế, Bộ Tài chính sẽ thường xuyên cập nhật về mặt công nghệ, hoàn thiện về mặt pháp luật, thường xuyên đào tạo, đào tạo lại, thi chứng chỉ, thực hiện kiểm tra theo đúng chức năng, vai trò của Bộ.