Tại Hội thảo ông Nguyễn Trọng An, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển cộng đồng cho rằng, tác hại của thuốc lá với sức khỏe con người là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên hiện nay một số DN, tổ chức đã cố tình “lập lờ”, tạo chiến lược truyền thông giả nhằm phủ nhận tác hại của thuốc lá gây ra với sức khỏe con người.

WHO ước tính mỗi năm có trên 40.000 ca tử vong vì các bệnh do thuốc lá gây ra tại Việt Nam, con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm vào năm 2030.

	Hà Nội: Triển khai nhiều biện pháp giảm tỉ lệ hút thuốc lá
	Mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5
	Nguy hại khôn lường khi hít phải khói thuốc lá thụ động

Bên cạnh đó, theo ông An, hiện thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam vẫn còn thấp. Ngoài ra, hành vi hút thuốc được xã hội chấp nhận rộng rãi. Chưa kể, các vi phạm về quảng cáo khuyến mại và hút thuốc nơi công cộng còn phổ biến. Những nghịch lí đó có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân quan trọng nhất đó là sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào các chính sách phòng chống tác hại thuốc lá.

Còn theo phân tích của ông Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển Cộng đồng, Việt Nam đã thông qua Công ước về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới (FCTC) từ năm 2004 và có trách nhiệm phải xây dựng và thực thi những quy định nhằm bảo vệ các chính sách kiểm soát thuốc lá khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá, phù hợp với hướng dẫn điều 5.3 FCTC của Tổ chức Y tế Thế giới (2008).

Cụ thể, hướng dẫn điều 5.3 yêu cầu các nước thành viên phải có các biện pháp như nâng cao nhận thức về các chiến lược của ngành công nghiệp; Hạn chế tương tác và tăng cường tính minh bạch với các tương tác cần thiết; Không nhận tài trợ hay hỗ trợ của các doanh nghiệp thuốc lá.

Công ước cũng quy định các DN thuốc lá phải công khai báo cáo hoạt động thực tế; Các doanh nghiệp Thuốc lá và đại lý Thuốc lá nên bị cấm tham gia các hoạt động trách nhiệm xã hội; Không khuyến khích hỗ trợ tài chính, giảm thuế hoặc trợ cấp cho ngành công nghiệp thuốc lá; Ngành công nghiệp thuốc lá phải được theo dõi, giám sát chặt chẽ.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, theo ông Tuấn, hướng dẫn điều 5.3 cho đến nay vẫn chưa được thực thi dẫn đến sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào các chính sách y tế công cộng.

Cụ thể, trong quá trình xây dựng Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, ngành công nghiệp thuốc lá đã can thiệp vào nội dung những điều khoản liên quan tới những chính sách hiệu quả như in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh; cấm quảng cáo khuyến mại toàn diện hay cấm hút thuốc ở các địa điểm công cộng trong nhà.

"Sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào quá trình xây dựng Luật sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đã khiến cho thuế suất được thông qua rất thấp so với mức yêu cầu cần thiết để có tác dụng giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá theo mục tiêu Quốc gia về kiểm soát thuốc lá", ông Tuấn nêu.

Trước thực tế nêu trên, lãnh đạo của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cộng đồng đề xuất cần tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và tăng giá các sản phẩm thuốc lá; thực hiện cấm quảng cáo, khuyến mại, vận động, tài trợ.

Bên cạnh đó, theo ông An cần xem xét tiến tới việc cấm hoàn toàn các hoạt động “trách nhiệm xã hội” của các công ty thuốc lá, không nhận tài trợ của ngành công nghiệp thuốc lá.

“Xây dựng các quy định cho các cơ quan chức năng, cá nhân trong hoạt động của mình khi làm việc với ngành công nghiệp thuốc lá trên cơ sở thượng tôn pháp luật, các DN thuốc lá phải công khai báo cáo hoạt động thực tế”, ông Nguyễn Trọng An đề xuất.

Về đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, theo ông Nguyễn Tuấn Lâm- chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, tăng thuế ở mức làm giá thực của thuốc lá tăng lên 10% sẽ giảm tiêu dùng thuốc lá ở mức 5% ở các nước đang phát triển và giảm tiêu thụ thuốc lá tới 10% ở trẻ em và người nghèo.

Vị chuyên gia này khẳng định việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá và tăng giá thuốc lá là một giải pháp hiệu quả, chiếm 60% trong tổng số các giải pháp, nhằm giảm sức mua thuốc lá và ngăn ngừa bệnh tật, tử vong do thuốc lá.

Ông Lâm phân tích, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá ở Việt Nam hiện áp dụng ở mức 70% giá xuất xưởng, dẫn đến giá thành thuốc lá rất rẻ.

Đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế cũng ủng hộ đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt thuốc lá. “Thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá cần được tăng ít nhất ở mức 5.000 đồng/bao thuốc để có thể giảm được đáng kể tỷ lệ hút thuốc, đạt mục tiêu Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá đến năm 2020…”, đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá đề xuất.