Các doanh nghiệp Trung Quốc đánh giá rất cao chất lượng yến sào Việt Nam. Ảnh: N.Hiền

Đi đường tiểu ngạch

Trong suốt lịch sử hơn trăm năm phát triển của ngành yến toàn cầu, giá yến sào chỉ sụt giảm khi Chính phủ Trung Quốc thực hiện lệnh cấm nhập khẩu yến không rõ nguồn gốc vào nước này từ sau sự kiện yến huyết giả được công bố năm 2011. Hiện nay, Malaysia, Indonesia, Thái Lan đều đã hoàn thiện thủ tục pháp lý để nhập khẩu yến sào vào Trung Quốc chính ngạch. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa thể nhập khẩu chính ngạch vào Trung Quốc do còn thiếu các quy định về quản lý và phát triển ngành yến, tiêu chuẩn chất lượng yến sào, cơ sở đạt chuẩn xuất khẩu…

Ông Chu Đình Khu, Trưởng phòng gia súc nhỏ và gia cầm (Cục Chăn nuôi – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, trong 5-7 năm trở lại đây, nghề nuôi chim yến đã phát triển khá mạnh tại Việt Nam. Hiện có 36/63 tỉnh có nuôi chim yến với tống số gần 5.100 nhà yến. Sản phẩm yến sào của Việt Nam có chất lượng dinh dưỡng cao hàng đầu thế giới, luôn được người Việt Nam và cộng đồng người Trung Quốc rất ưa chuộng. Tuy nhiên, thời gian qua, tổ yến của Việt Nam chủ yếu xuất khẩu theo đường tiểu ngạch thông qua khách du lịch bằng phương thức xách tay, do đó hiệu quả thấp, mất thương hiệu, người tiêu dùng không rõ được nguồn gốc. Trong khi đó, ông Lê Duy Minh, Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và DN nông nghiệp Việt Nam cho hay, thời gian qua có một số DN Malaysia qua Việt Nam mua tổ yến về sơ chế lại sau đó xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Điều đó cho thấy, tổ yến Việt Nam hoàn toàn có thể xuất khẩu chính ngạch vào thị trường này.

Mới đây, đoàn DN thuộc Hiệp hội Yến sào Quảng Đông, Hiệp hội Y dược vật chất Trung Quốc, đã có chuyến tham quan và làm việc với Chi hội Nhà Yến thuộc Hiệp hội trang trại và DN nông nghiệp Việt Nam. Các DN yến Quảng Đông đều đánh giá rất cao chất lượng của tổ yến Việt Nam. Ông lạc Nghĩa Ninh, Chủ tịch Công ty Đông Nam Yến Đô, Phó Chủ tịch Hiệp hội Y dược vật chất Trung Quốc, cho hay: “Tổ yến Việt Nam hiện không được nhập khẩu chính ngạch vào Trung Quốc là một điều rất đáng tiếc”.

Theo ông Ninh, Trung Quốc quy định quản lý tổ yến nhập khẩu rất chặt chẽ, đặc biệt là tổ yến chưa sơ chế phải nhập khẩu từ cảng có thiết bị đầy đủ, đồng thời phải được sơ chế tại DN được Tổng cục Hải quan Trung Quốc chỉ định mới được lưu hành trên thị trường Trung Quốc. Vì vậy, việc thiết lập cửa ngõ cho tổ yến nhập khẩu vào Trung Quốc là rất quan trọng. Hiện Đông Nam Yến Đô là một trong những DN gia công tổ yến chưa sơ chế được Tổng cục Hải quan Trung Quốc chỉ định. Do đó, ông Ninh mong muốn Đông Nam Yến Đô được trở thành cửa ngõ nhập khẩu tổ yến Việt Nam vào Trung Quốc.

Mở đường chính ngạch

Do việc xuất khẩu kém hiệu quả nên hiện tổ yến Việt Nam đa phần vẫn chỉ tiêu thụ trong nước. Theo các DN yến, nếu có thể xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc, ngành yến sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn. Nhiều DN cũng đang triển khai các kế hoạch đầu tư, mở rộng trong ngành yến. Cụ thể, ông Võ Văn Minh, Chủ thương hiệu yến Hương Sen (Vũng Tàu) cho biết, hiện ông đang liên kết với DN Malaysia mở rộng trang trại nhà yến, tiến tới hình thành chuỗi sản xuất, chế biến ngành yến. Tương tự, ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty Huy Long An cũng dự kiến sẽ nâng số lượng nhà yến từ 1 cái hiện nay lên 6 cái vào năm 2020. Hay như ông Đào Thế Nhâm hiện đang có 4 nhà yến ở Bình Dương và đang chuẩn bị mở mới thêm 3 nhà nữa…

Những năm qua, Chi hội nhà yến Việt Nam và Chi hội yến sào thuộc Hiệp hội Y dược Vật chất Trung Quốc đã có nhiều trao đổi, tìm hiểu thông tin và mong muốn hợp tác trao đổi kinh nghiệm quản lý và cung cấp sản phẩm yến sào. Theo đó, hai chi hội đã ký kết hợp tác để kết nối kinh doanh với Hiệp hội Yến sào Quảng Châu, thành lập Trung tâm xử lý tổ yến Việt Nam xuất khẩu để cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam xúc tiến xuất khẩu chính ngạch yến sào vào Trung Quốc.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến khẳng định, Bộ luôn ủng hộ cao nhất đối với ngành yến Việt Nam và sự hợp tác với ngành yến Trung Quốc. Theo đó, vừa qua Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có nhiều buổi làm việc và đàm phán với phía Trung Quốc để xuất khẩu chính ngạch nông sản nói chung và tổ yến nói riêng. Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Chăn nuôi, trong đó yến đã được chính thức đưa vào luật để quản lý, đây là căn cứ quan trọng để phát triển ngành yến trong thời gian tới để sẽ đạt được các tiêu chí của phía Trung Quốc cũng như nhiều nước khác. Sắp tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ ban hành thông tư hướng dẫn đối với ngành yến, đồng thời sẽ có những tiêu chuẩn, quy chuẩn cho sản phẩm yến đáp ứng yêu cầu hội nhập khu vực và quốc tế.