Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại cảng Cái Lân, Quảng Ninh. Ảnh: Q.Hùng.

Qua theo dõi trên Hệ thống VASSCM, từ 19/6 đến ngày 18/9, tại cảng Cái Lân: - Đối với hàng container có 10.986 container (gồm bách hóa tổng hợp, phụ tùng ô tô, gỗ dán ép...) vào cảng; 10.282 container ra cảng. - Đối với hàng rời có 1.707.317 tấn vào cảng; 1.088.765 tấn ra khỏi cảng.

Hệ thống cảng biển trên địa bàn Quảng Ninh gồm: Cảng Cái Lân; cảng chuyên dụng xăng dầu B12 thuộc Công ty xăng dầu B12 và Cảng rót than chuyên dụng chứa than của Công ty cảng kinh doanh than; 3 khu vực cảng nổi chuyển tải hàng rời tại Hòn Nét (Cẩm Phả), Cửa Dứa (Hòn Gai) và khu chuyển tải tại cảng Vạn Gia. Việc quản lý hàng hoá XNK tại các cảng biển chủ yếu được thực hiện thủ công hoặc bán thủ công. Cụ thể, DN phải đến bộ phận giám sát hải quan để đăng ký xác nhận hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát Hải quan, sau đó đến cảng để làm thủ tục giao nhận hàng hóa. Mặt khác, tại khu vực cảng chưa có sự kết nối liên thông giữa các khâu trước, trong thông quan và khâu vận chuyển hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan. Cùng với đó, việc quản lý của cơ quan Hải quan về toàn bộ diễn biến của hàng hóa từ khi đưa vào, lưu giữ cho đến khi ra khỏi khu vực giám sát hải quan phải thực hiện thủ công và gặp nhiều khó khăn trong quá trình quản lý.

Đứng trước yêu cầu quản lý, thực hiện ý kiên chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, Hải quan Quảng Ninh đã lựa chọn triển khai chính thức Hệ thống VASSCM tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cái Lân, đây cũng là đơn vị đầu tiên trên địa bàn triển khai Hệ thống mới này. Hệ thống VASSCM đối với hàng hoá XK, NK tại cảng biển là hệ thống kết nối trực tiếp thông tin về hàng hoá XNK, phương tiện chở hàng hoá XNK giữa đơn vị kinh doanh cảng và cơ quan Hải quan. Khi triển khai Hệ thống VASSCM, DN XNK chỉ cần thực hiện khai báo thủ tục hải quan trên Hệ thống thông quan tự động VNACSS/VCIS; chứng từ giao nhận hàng tại cảng và mọi công đoạn thông báo hàng hoá đủ điều kiện qua khu vực giám sát đều được thực hiện trên Hệ thống VASSCM, DN không phải di chuyển và tiếp xúc với bộ phận giám sát của cơ quan Hải quan tại cảng.

Cụ thể, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cái Lân đã triển khai chính thức Hệ thống VASSCM tại cảng CICT bắt đầu từ ngày 19/6/2018 và cảng Quảng Ninh bắt đầu từ 10/7/2018. Qua triển khai, Hệ thống VASSCM đã hỗ trợ cơ quan Hải quan quản lý được toàn bộ diễn biến của hàng hóa XNK tại khu vực cảng, kho, bãi và lịch sử lô hàng từ khi vào Việt Nam đến khi ra khỏi khu vực giám sát. Ngoài ra, Hệ thống cũng giúp loại bỏ các tác nghiệp thủ công, sử dụng văn bản giấy trong một số công đoạn nghiệp vụ của công chức, góp phần tinh gọn, tinh giản về tổ chức, biên chế. Từ đó, tập trung lực lượng cho giám sát, kiểm soát đối với những lô hàng, doanh nghiệp trọng điểm có rủi ro cao, ngăn ngừa gian lận thương mại, phòng chống buôn lậu và đảm bảo an ninh quốc gia.

Chia sẻ với phóng viên, lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cái Lân cho biết, việc triển khai thành công Hệ thống VASSCM không chỉ tạo thuận lợi cho cơ quan Hải quan, các cơ quan quản lý nhà nước mà còn mang lại lợi ích cho các DN. Việc triển khai Hệ thống này giúp DN kinh doanh cảng được cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về trạng thái cấp phép thông quan, giải phóng hàng từ cơ quan Hải quan với từng lô hàng, từng container để giảm thiểu rủi ro trong việc thực hiện thủ tục giao, nhận hàng so với thực hiện bằng chứng từ giấy. Đồng thời, thực hiện chế độ quản lý, thống kê, lưu giữ chứng từ giao nhận hàng hóa, bảo đảm nhanh chóng, chính xác, khoa học và minh bạch, từ đó nâng cao uy tín, tăng khả năng tiếp nhận, khai thác hàng hóa, nâng cao hiệu quả kinh doanh và năng lực cạnh tranh.

Cụ thể, Hệ thống trao đổi thông tin và xử lý dữ liệu 24/24 giúp DN chủ động kế hoạch giao hàng tại cảng. Ngoài ra, việc cắt giảm thủ tục xuất trình chứng từ giấy để cơ quan Hải quan kiểm tra, xác nhận hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát đã giảm bớt thủ tục giao nhận hàng hóa, thời gian và chi phí đi lại để giải quyết thủ tục đưa hàng ra, vào khu vực cảng. Đối với các hãng tàu và đại lý hãng tàu, nhờ việc giải phóng hàng hóa nhanh chóng nên thời gian quay vòng sử dụng vỏ container được rút ngắn, hỗ trợ DN tăng khả năng khai thác, nâng cao hiệu quả kinh doanh vận tải quốc tế.

Đại diện Công ty sản xuất bột mỳ Vima Flour cho biết, việc triển khai Hệ thống VASSCM tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cái Lân góp phần vào quá trình cải cách thủ tục hành chính của cơ quan Hải quan. Nhờ triển khai Hệ thống mới này, các DN thường xuyên có hoạt động XNK qua cảng thuận lợi hơn, tiết kiệm thời gian vận chuyển hàng hóa ra, vào cảng; các chứng từ được điện tử hóa. Đồng thời, DN chủ động hơn trong việc đăng ký các lô hàng XNK nhờ kết nối dữ liệu điện tử 24/7, DN kê khai điện tử không phụ thuộc vào thời gian làm việc của cơ quan Hải quan.

Tới đây, Hải quan Quảng Ninh triển khai tại 6 Chi cục Hải quan cửa khẩu: Móng Cái, Bắc Phong Sinh, Hoành Mô, cảng Hòn Gai, cảng Vạn Gia, cảng Cẩm Phả. Đơn vị đã tiến hành rà soát, đánh giá hiện trạng và xác định các DN kinh doanh kho, bãi, cảng, địa điểm chịu sự giám sát hải quan để tham gia triển khai kết nối Hệ thống VASSCM, đồng thời tổ chức Hội nghị thông báo, phổ biến chủ trương, yêu cầu, kế hoạch kết nối Hệ thống VASSCM với hệ thống của DN. Hiện đã có 39 DN về cơ bản đủ điều kiện và sẵn sàng tham gia triển khai Hệ thống VASSCM.