Đối với ngành Hải quan, thực hiện chủ trương trên được xem là nhiệm vụ trọng tâm và đang có những chuyển biến tích cực. Xin dẫn ra đây một ví dụ, cảng Nam Đình Vũ (Hải Phòng) một cảng lớn, hiện đại ở cửa ngõ giao thương lớn nhất miền Bắc với quy mô diện tích hơn 65 ha, với 7 bến cảng container và tổng vốn đầu tư 6.000 tỷ đồng do Công ty CP Gemadept đầu tư, vừa được đưa vào hoạt động giai đoạn 1.

Trước đây, khi có những địa điểm mới làm thủ tục XNK, nhất là những địa bàn có lưu lượng hàng hóa lớn, theo quy định của pháp luật và đòi hỏi thực tế, thông thường sẽ có một đơn vị Hải quan mới được thành lập. Điều này vừa giúp phục vụ tốt hoạt động XNK của DN, vừa đáp ứng yêu cầu quản lý về hải quan.

Tuy nhiên, tại cảng Nam Đình Vũ, dù là cảng mới có lưu lượng hàng hóa XNK lớn (mới đi vào hoạt động nhưng có hàng trăm container được làm thủ tục mỗi ngày) nhưng cơ quan Hải quan không phải thành lập đơn vị mới. Trong khi việc giải quyết thủ tục, công tác quản lý nhà nước về hải quan vẫn đảm bảo.

Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Tiến Lộc chia sẻ: Để đảm đương được cả 2 yêu cầu nhiệm vụ tạo thuận lợi và quản lý tại cảng Nam Đình Vũ trong bối cảnh thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy chính là nhờ đơn vị áp dụng Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng biển- VASSCM (được triển khai chính thức tại Hải quan Hải Phòng ngày 1/12/2017-PV).

Bởi, với VASSCM, cơ quan Hải quan quản lý được toàn bộ diễn biến của hàng hóa XNK tại khu vực cảng, kho, bãi và lịch sử lô hàng từ khi vào Việt Nam. Hệ thống giúp loại bỏ triệt để các tác nghiệp thủ công, sử dụng văn bản giấy trong một số công đoạn nghiệp vụ của công chức. Nhờ đó, cơ quan Hải quan tập trung lực lượng cho giám sát, kiểm soát đối với những lô hàng, DN trọng điểm có rủi ro cao, tránh việc kiểm tra, kiểm soát tràn lan, nâng cao hiệu quả phương thức quản lý rủi ro- một bước đi cụ thể trong áp dụng chuẩn mực, thông lệ quốc tế về quản lý hải quan hiện đại.

“VASSCM góp phần quan trọng, thiết thực để tinh gọn, tinh giản về tổ chức, biên chế, nhưng vẫn nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quá trình hoạt động theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 Khóa XII”- Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Tiến Lộc chia sẻ.

Mặt khác, việc mở tờ khai hải quan đã được thực hiện 24/7 thông quan Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS. Chính nhờ những ứng dụng CNTT, nhất là VASSCM và VNACCS/VCIS nên cơ quan Hải quan đã không để “phình” thêm bộ máy ở địa bàn quản lý mới.

Nhìn rộng hơn trong thực tiễn hoạt động XNK của cả nước những năm gần đây, khối lượng tờ khai, kim ngạch, hàng hóa XNK tăng nhanh, kéo theo công việc của ngành Hải quan tăng nhiều trong khi biên chế gần như không tăng thêm nhưng Hải quan Việt Nam vẫn nỗ lực hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.

Xin dẫn ra thêm một minh chứng cụ thể, điển hình là trung bình 5 năm trở lại đây (2013-2017) mức tăng về kim ngạch XNK của nước ta ở mức 13,2% nên quy mô kim ngạch tăng mạnh từ 264,1 tỷ USD năm 2013 đã lên 425,12 tỷ USD vào năm 2017; cùng với đó tốc độ tăng trưởng giao dịch (số lượng tờ khai hải quan) trung bình hàng năm là 16,9% từ 5,9 triệu tờ khai năm 2013 lên 11,31 triệu tờ khai năm 2017. Không những thế, yêu cầu về giảm thời gian thông quan hàng hóa cũng đang là nhiệm vụ cấp bách với mục tiêu thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới còn 70 giờ đối với hàng hóa xuất khẩu, 90 giờ đối với hàng hóa nhập khẩu theo Nghị quyết 19-2017/NQ-CP của Chính phủ. Do vậy, nếu không tập trung đẩy mạnh ứng dụng CNTT như thời gian vừa qua, ngành Hải quan không những không tinh gọn được bộ máy, biên chế mà việc đáp ứng yêu cầu làm thủ tục cho cộng đồng DN, công tác quản lý nhà nước về hải quan cũng rất khó đảm bảo.