Tổng thống Trump bị chỉ trích vì kế hoạch xây tường biên giới. Ảnh: Times.

Tờ The Hill cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang rơi vào tình thế bị cô lập chưa đầy một tuần trước nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa, khi chính các thành viên trong đảng Cộng hòa của ông cũng phải thừa nhận rằng ông đang “tự dồn mình vào chân tường” với việc yêu cầu Quốc hội chi 5 tỷ USD cho kế hoạch xây bức tường biên giới với Mexico.

Tổng thống Trump tuần trước tuyên bố ông cảm thấy "tự hào" nếu phải đóng cửa chính phủ vì quốc hội không thông qua khoản kinh phí 5 tỷ USD cho việc xây dựng bức tường biên giới – nhằm thực hiện một trong những cam kết chính trong chiến dịch tranh cử của ông. Song, hiện tại ông Trump không có được sự ủng hộ của cả hai viện với kế hoạch này, mặc dù quốc hội vẫn đang do đảng Cộng hòa nắm giữ.

Đảng Dân chủ muốn phương án khác

Lãnh đạo đảng Dân chủ Thượng nghị sỹ Chuck Schumer và Hạ nghị sỹ Nancy Pelosi đã đề xuất chi không quá 1,6 tỷ USD, như đã được nêu trong một dự luật ở Thượng viện. Nguồn kinh phí này không chỉ sử dụng cho xây tường biên giới mà còn cho nâng cấp hàng rào và các lực lượng an ninh biên giới khác. Đảng này cũng đưa ra một đề xuất khác là giữ nguyên kinh phí hiện tại ở mức 1,3 tỷ USD.

Bà Nancy Pelosi đã công khai thách thức ông Trump về việc liệu đảng Cộng hòa có thể tập hợp đủ số phiếu để thông qua đề xuất của ông tại Hạ viện hay không. Còn ông Chuck Schumer, trong khi không thể hiện bất cứ dấu hiệu nào cho thấy sự nhượng bộ, ngày 16/12 khẳng định, việc các cơ quan nào của chính phủ liên bang sẽ phải đóng cửa vào nửa đêm ngày thứ Sáu tới (21/12) vì kế hoạch xây tường biên giới sẽ phụ thuộc vào quyết định của Tổng thống Donald Trump. Nếu điều này xảy ra, hàng nghìn nhân viên chính phủ sẽ phải nghỉ việc tạm thời mà không có lương trong thời gian nghỉ lễ. Dự kiến, có khoảng 1/4 cơ quan chính phủ sẽ bị ảnh hưởng, trong đó có Bộ An ninh Nội địa Mỹ, Bộ giao thông, Bộ Nông nghiệp, Bộ Tư pháp và các công viên quốc gia.

“Đảng Cộng hòa nên hợp tác với chúng tôi ở một trong hai để xuất nêu trên, dự kiến sẽ có nhiều hơn số phiếu cần thiết được thông qua và tránh được nguy cơ đóng cửa chính phủ. Sau đó, nếu Tổng thống Trump muốn tranh luận về việc xây tường biên giới vào năm 2019, thì ông ấy vẫn có thể”, ông Chuck Schumer nói.

Theo các thành viên Đảng Dân chủ, Tổng thống Trump chưa thể hiện sự ủng hộ hoặc bác bỏ đề xuất của đảng Dân chủ. Ông Trump cũng nói với họ rằng ông sẽ xem xét các đề xuất đó. Giới quan sát cho rằng, dù là thời điểm bây giờ hay sang năm 2019 thì ông Trump vẫn cần sự ủng hộ của đảng Dân chủ để kế hoạch xây tường biên giới được thông qua.

Đảng Cộng hòa – đồng sàng dị mộng

Để xuất chi 5 tỷ USD xây tường biên giới của ông Trump cũng không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của đảng Cộng hòa. Giới phân tích cho rằng mặc dù có ít nghị sỹ Cộng hòa lên tiếng chỉ trích Tổng thống Trump về đề xuất kinh phí nêu trên, nhưng đằng sau đó có sự thất vọng rằng ông Trump đã làm suy yếu vị thế đàm phán của đảng Cộng hòa với đảng Dân chủ.

Hiện có cảm nhận rằng, Tổng thống Trump không lo lắng về sự thất bại của đảng Cộng hòa. Thượng nghị sỹ Cộng hòa bang Texas John Cornyn cho biết: “Mọi người đang nhìn Tổng thống để tìm kiếm dấu hiệu cho thấy điều mà ông muốn làm, nhưng đến nay mọi thứ vẫn chưa rõ ràng”. Phát biểu với tờ The Hill, một nghị sỹ đảng Cộng hòa nói rằng: “Ông Trump sẽ bị chỉ trích, nhưng ông ấy sẽ không quan tâm”.

Thượng nghị sỹ John Barrasso, nhân vật số 3 của đảng Cộng hòa tại Thượng viện dù không lên tiếng phản đối ý kiến của Tổng thống Trump nhưng đã nhắc đến một đề xuất khác mang tính khả thi hơn. Ông nhấn mạnh, đảng Cộng hòa vẫn hy vọng họ có thể đưa ra một đề xuất hợp lý có thể được Tổng thống Trump chấp nhận và cả hai viện Quốc hội đều thông qua.

Ông nêu rõ, đề xuất này sẽ có dạng như một dự luật tạm thời, kéo dài việc giải ngân cho đến tháng 1/2019, hoặc cũng có thể như một dự luật dài hạn hơn, trong đó có cả việc phân bổ kinh phí cho an ninh biên giới. “Có rất nhiều thứ cần phải làm để bảo đảo an ninh biên giới. Ngoài việc xây rào chắn, thì còn nhiều thứ khác như công nghệ, nhân lực, lực lượng thực thi pháp luật. Bên cạnh đó, luật pháp hiện hành của Mỹ, theo cách nào đó, đang có những lỗ hổng “khuyến khích” mọi người đến quốc gia này một cách bất hợp pháp và họ phải đối mặt với nhiều nguy cơ lớn”, Thượng nghị sỹ John Barrasso nói.

Còn Thượng nghị sỹ Cộng hòa Susan Collins đã hối thúc các thượng nghị sỹ khác xem xét lại một dự luật mà bà đã đề xuất hồi đầu năm 2018, cung cấp 2,5 tỷ USD cho việc đảm bảo an ninh biên giới, trong đó có xây rào chắn và triển khai lực lượng tuần tra biên giới. “Hoàn toàn không có lý do gì để đóng cửa chính phủ dù là vì vấn đề này hay vấn đề khác”.

Nhiều thành viên đảng Cộng hòa cũng bày tỏ quan điểm rõ ràng họ phản đối việc đóng cửa chính phủ. Thượng nghị sỹ Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện nói: “Điều tôi thấy khá rõ là người dân Mỹ không thích chính phủ đóng cửa”. Nghị sỹ Cộng hòa Tom Cole thì cảnh báo: “Bạn sẽ thua trong cuộc chiến đóng cửa chính phủ nếu bạn là người khởi xướng nó”.

Tổng thống Trump cũng thiếu sự ủng hộ của người dân về vấn đề xây tường biên giới. Theo các cuộc thăm dò dư luận của NPR/PBS NewsHour/Marist công bố tuần trước, 57% người được hỏi muốn Tổng thống tránh đóng cửa chính phủ và thỏa hiệp về vấn đề tường biên giới.