Nơi đầu tiên khởi nghiệp từ cây Thanh Long tại tỉnh Bình Thuận là xã Hàm Hiệp, Hàm Thuận Bắc. Khi nhận ra hiệu quả bước đầu, diện tích thanh long tại địa phương này đã gia tăng đáng kể. Nếu năm 2001 - 2002, toàn xã chỉ có 400ha thanh long thì năm 2008 đã tăng lên 800ha. Tuy nhiên, từ năm 2014 đến nay, diện tích thanh long vẫn chỉ giữ ở mức 1.916ha trên tổng diện tích toàn xã là 3.700ha. Nhờ chuyên canh thanh long mà bà con địa phương có thu nhập khá ổn định. Tỷ lệ hộ giàu toàn xã chiếm đến 35%, còn hộ khá giả là 50%.

Thanh long Việt Nam được đánh giá là loại quả ngon, hiện đã xâm nhập được vào nhiều thị trường XK, điển hình như Australia, một trong những nước có điều kiện về an toàn sinh học và an toàn thực phẩm ngặt nghèo nhất trên thế giới. Điều này cho thấy, thanh long Việt Nam đã khẳng định được chất lượng, từ đó có khả năng thúc đẩy XK vào các thị trường phát triển khác có yêu cầu cao về an toàn vệ sinh thực phẩm và quản lý chất lượng.

Như trong trường hợp của Bình Thuận kể trên, rõ ràng, thanh long đã đem đến nhiều dư vị ngọt cho đời sống người dân. Điểm đáng lưu ý là, khi nhận thấy trái thanh long đem lại nguồn thu lớn, có tiềm năng thúc đẩy XK rộng mở, địa phương và ngành hàng đã có những bước đi thận trọng phù hợp. Điều đó được thể hiện qua việc kiểm soát tốt diện tích cây trồng và nhấn vào quản lý chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường. Đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Bình Thuận chia sẻ: Để phát triển thanh long bền vững, định hướng của tỉnh Bình Thuận là trước mắt không mở rộng mà duy trì diện tích thanh long như đã quy hoạch, cho đến năm 2020 là 30.000ha; đồng thời tăng cường quản lý về chất lượng an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm, đa dạng thị trường... Ngoài ra, Bình Thuận cũng xác định tăng cường xúc tiến thương mại, thúc đẩy liên kết giữa DN, nông dân và hợp tác xã giúp tiêu thụ thanh long một cách ổn định…

Việt Nam có nhiều mặt hàng nông sản XK, trong đó không ít mặt hàng lọt “top” tỷ USD. Tuy nhiên, những nỗi lo như “được mùa mất giá”, “được giá mất mùa”, bỏ cây này trồng cây khác hay hàng XK có chất lượng thiếu ổn định gây ảnh hưởng tới uy tín DN… không phải chuyện gì mới mẻ. Để ngày càng giảm bớt những nỗi âu lo ấy, câu chuyện từ trái thanh long, từ cách tổ chức, phát triển ngành hàng của địa phương thực sự có thể coi là bài học hiệu quả mà nhiều địa phương, ngành hàng khác có thể soi vào.