TPHCM dẫn đầu cả nước về số dự án đầu tư nước ngoài
	Hơn 21 tỷ USD vốn đầu tư FDI vào Việt Nam trong 9 tháng
	Tạo sức hấp dẫn riêng để hút FDI
	Công bố Top 500 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam năm 2020
	Việt Nam: Ngôi sao đang lên trong thu hút FDI
	Diễn biến trái chiều giữa dòng vốn ETF và dòng vốn chủ động
	Việt Nam thu hút 19,54 tỷ USD vốn FDI trong 8 tháng, giảm 14%
	Dòng tiền đầu tư vào Việt Nam vẫn tích cực
	Xuất khẩu gạo vào EU: "Ô cửa" nhỏ cũng phải tận dụng tốt

Cần tăng cường năng lực của các doanh nghiệp trong nước nhằm thu được giá trị gia tăng từ các nhà xuất khẩu có vốn FDI. Ảnh: ST

Tối đa hóa tác động của FDI

Theo các chuyên gia, dòng vốn FDI toàn cầu và thương mại toàn cầu về hàng hóa trung gian và dịch vụ sẽ cần thời gian để phục hồi sau cú sốc Covid-19 này. Thực tế thu hút FDI của Việt Nam dù giảm so với cùng kỳ song kết quả đó vẫn rất khả quan trong bối cảnh hiện nay.

Mới đây, đánh giá về tình hình phát triển kinh tế của Việt Nam, trong đó có thu hút đầu tư, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, sau những tháng đầu năm 2020 bị chững lại, dòng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam đã tăng mạnh trong những tháng vừa qua. Tính đến ngày 20/9, tổng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam đạt 21,2 tỷ USD, bằng 81,1% so với cùng kỳ năm 2019. Vốn thực hiện ước đạt 13,76 tỷ USD, bằng 96,8% so với cùng kỳ năm 2019. Đây là một trong những thành tựu rất đáng tự hào của Việt Nam trong bối cảnh suy giảm mạnh trên toàn cầu do cú sốc Covid-19.

Việt Nam hiện có nhiều tiềm năng và cơ hội để đón sóng đầu tư dịch chuyển hậu Covid-19, và thực tế đã có nhiều nhà đầu tư thể hiện sự quan tâm tới môi trưởng đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Đơn cử, cùng với việc "ông lớn" Apple triển khai kế hoạch gia tăng đặt hàng các nhà cung ứng ở Việt Nam, hiện môt số nhà cung ứng của Apple như Foxconn, Luxshare cũng đang lên kế hoạch gia tăng hoạt động đầu tư tại Việt Nam ở một số địa phương cụ thể như Bắc Giang, Hải Phòng với tổng số vốn đầu tư dự kiến lên tới cả tỷ USD.

Theo người đứng đầu Bộ KH&ĐT, với việc tham gia nhiều Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA và CPTPP, Việt Nam đang có cơ hội lớn để hội nhập, tham gia sâu hơn vào mạng sản xuất thế giới, lựa chọn các dự án FDI có chất lượng để tiến lên các nấc thang cao hơn trong các chuỗi giá trị toàn cầu. Cơ hội tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển đổi số cũng đang rộng mở, đặc biệt khi kinh tế không tiếp xúc, thương mại điện tử của Việt Nam đã tạo được những bước phát triển nhanh trong đại dịch.

Tuy nhiên, bên cạnh việc thu hút nhiều hơn vốn FDI, chất lượng vốn FDI tác động tới kinh tế - xã hội đang được quan tâm hàng đầu. Liên quan vấn đề này, bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng thế giới tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam cần tìm kiếm và khai thác các cơ hội từ hai xu hướng lớn xuất hiện từ dịch Covid-19, thứ nhất là những thay đổi trong hệ thống thương mại và đầu tư toàn cầu và thứ hai là sự phát triển của nền kinh tế không tiếp xúc. Theo đó, Việt Nam có nhiều việc cần phải làm để nâng cao vị thế của mình trên thị trường toàn cầu, đặc biệt là bằng cách thu hút các nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài mới có chất lượng cao và tiến lên trên chuỗi giá trị. “Với tôi, thách thức đối với Việt Nam không nhất thiết phải là thu được dòng vốn FDI lớn hơn mà là tối đa hóa tác động của nó đối với nền kinh tế trong nước thông qua chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực”, bà Carolyn Turk nói.

Nhiều dư địa để cải thiện các hạn chế

Nhiều ý kiến cho rằng, tăng cường sự tham gia của Việt Nam vào chuỗi cung ứng sẽ là quan trọng để Việt Nam thúc đẩy nhanh năng suất và tăng trưởng. Theo TS. Victoria Kwakwa, Phó Chủ tịch phụ trách Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương (Ngân hàng thế giới), Việt Nam nằm trong tốp 5 quốc gia có tốc độ tăng vốn FDI cao nhất và đã thành công trong việc hội nhập vào các chuỗi giá trị toàn cầu chế biến chế tạo nhẹ, thúc đẩy tăng trưởng và gia tăng việc làm. Tuy nhiên, mức độ tham gia của Việt Nam vào các chuỗi giá trị toàn cầu và khu vực vẫn còn hạn chế, thấp hơn so với các nước cùng khối ASEAN như Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Philippines. Chưa kể, mức độ tham gia của Việt Nam vào các công đoạn tinh vi phức tạp của Việt Nam vẫn còn thấp. Theo Báo cáo Phát triển Thế giới (WDR) năm 2020, mức độ tham gia của Việt Nam là chế biến chế tạo mức hạn chế, và cần tiến lên trong chuỗi giá trị để nâng cao năng suất. Theo đó, bà khẳng định Việt Nam vẫn còn dư địa đáng kể để tiếp tục cải thiện vấn đề này. “Trong trung hạn, việc chuẩn bị tốt cho tình trạng “bình thường mới” của các chuỗi giá trị toàn cầu là điều quan trọng. Việt Nam có thể cân nhắc xây dựng các chiến lược để chủ động hướng vào và thu hút các nhà đầu tư từ Trung Quốc (bằng cách sử dụng các hiệp định xúc tiến và bảo hộ đầu tư và các biện pháp khuyến khích đặc biệt). Đồng thời, cải thiện đòn bẩy FDI, thực hiện các biện pháp tăng cường liên kết chặt chẽ hơn giữa FDI và doanh nghiệp trong nước”, TS. Victoria Kwakwa khuyến nghị.

Tại Diễn đàn Cải cách và phát triển mới được tổ chức, TS. Jonathan Pincus, Cố vấn quốc tế cao cấp, Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) cho rằng, vốn FDI mang lại lợi ích, nhưng cũng kéo theo chi phí. Do đó, nhu cầu của Việt Nam là tăng cường năng lực của các doanh nghiệp trong nước nhằm thu được giá trị gia tăng từ các nhà xuất khẩu có vốn FDI. “Về dài hạn, tầm quan trọng của FDI trong khu vực sẽ tăng lên. Thách thức ở đây là tăng cường năng lực của doanh nghiêp trong nước trong việc thu được giá trị gia tăng đối với cả doanh nghiệp xuất khẩu có vốn FDI và không có vốn FDI", TS. Jonathan Pincus khuyến nghị. Ông cho rằng, Việt Nam cần tập trung xây dựng chính sách công nghiệp và đầu tư cơ sở hạ tầng để xây dựng năng lực trong các ngành tăng trưởng bền vững.

Còn theo ông Jacques Morisset, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng thế giới tại Việt Nam, đẩy nhanh các cải cách trong nước, đặc biệt trong lĩnh vực số hoá và cải thiện môi trường kinh doanh có thể giúp Việt Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, ông Jacques Morisset cho rằng, thách thức lớn cho Việt Nam không phải là thu hút thêm FDI hay hội nhập sâu thêm mà quan trọng hơn là tận dụng tốt dòng vốn đó. Và Chính phủ đã nhận ra phải thay đổi chiến lược. "Về tương lai sẽ có xu hướng hạn chế các nhà máy cũ, thâm dụng lao động. Chưa kể, các đột phá công nghệ đã và đang có nguy cơ làm giảm nhu cầu về lao động kỹ năng thấp trong ngành chế biến chế tạo. Do đó, Việt Nam cần định hướng lại lợi ích từ thu hút FDI, không chỉ là tạo ra việc làm mà là tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị", ông nói.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng, hiện vẫn còn khoảng 41% vốn FDI đăng ký, tương đương 158 tỷ USD tiền đầu tư đang chờ giải ngân theo giấy phép đầu tư. Thay vì cố sức cạnh tranh để thu hút nhiều hơn nguồn vốn FDI mới, thì việc tận dụng nguồn vốn chưa được giải ngân này cũng rất quan trọng. Nếu Việt Nam tạo điều kiện để nguồn vốn này dần giải ngân được thì sẽ góp phần không nhỏ vào thúc đẩy tăng trưởng.