Chế biến thủy sản xuất khẩu tại Công ty Fimex Việt Nam. Ảnh: TL

Tăng trưởng âm thấp nhất

Bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, tới nửa đầu tháng 8, XK thủy sản của Việt Nam đạt 5,3 tỷ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022. Ước tính hết tháng 8/2023, doanh số XK đạt gần 5,8 tỷ USD, vẫn thấp hơn gần 25% so với 8 tháng đầu năm 2022.

Theo phân tích của bà Lê Hằng, từ năm 2021 trở lại đây, dịch bệnh Covid -19, chiến sự Nga – Ukraine, lạm phát… khiến diễn biến XK thủy sản bị xáo trộn, không theo quy luật hàng năm là sẽ tăng cao hơn vào nửa cuối năm, đặc biệt giai đoạn quý III.

Năm 2023 cũng vậy, tới hết tháng 7, XK chưa có xu hướng hồi phục rõ ràng, dù tháng 5 đã đạt mức cao nhất 808 triệu USD, nhưng 2 tháng tiếp theo lại chững lại.

Riêng XK cá tra, chỉ đạt mức cao nhất vào tháng 3, sau đó lại có chiều hướng giảm dần. Xu hướng này thể hiện rõ ở cả thị trường Mỹ và Trung Quốc - 2 thị trường XK lớn nhất của ngành cá tra.

Trong khi đó, XK tôm tuy chưa đột phá nhưng 3 tháng gần đây có doanh số cao hơn hẳn so với những tháng đầu năm. Sự khởi sắc thể hiện rất rõ rệt ở thị trường Mỹ, khi mà doanh số tăng liên tục qua các tháng. XK tôm sang Nhật Bản và Hàn Quốc cũng có tín hiệu tăng từ tháng 3 nhưng không duy trì được đà tăng liên tục.

So với tôm và cá tra, thì XK các mặt hàng hải sản khai thác giảm nhẹ hơn, giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái và duy trì doanh số ổn định qua từng tháng. Những thị trường tiêu thụ hải sản lớn nhất gồm Nhật Bản, chiếm 28,5%m Mỹ 15%, Hàn Quốc 11%, EU chiếm 9%... Trong số đó, các loài hải sản khai thác nhập khẩu vào Việt Nam để chế biến XK và gia công XK cũng đóng góp một phần cho doanh thu ngành hải sản. Do vậy, trong khi đa số các doanh nghiệp đều bị sụt giảm XK trong thời gian qua, vẫn có những doanh nghiệp đạt doanh số cao hơn cùng kỳ năm ngoái nhờ nguồn nguyên liệu nhập khẩu phục vụ cho loại hình chế biến XK này.

Nhiều tín hiệu tích cực

Theo VASEP, Hội chợ Thủy sản Quốc tế Vietfish 2023 diễn ra tại TPHCM từ cuối tháng 8/2023 đã thu hút hơn 15 nghìn lượt khách tham quan, trong đó có rất nhiều nhà nhập khẩu và đối tác nước ngoài đến từ các nước đã tạo ra nhiều tín hiệu tích cực cho doanh nghiệp XK thủy sản.

Sau Vietfish 2023 hy vọng tình trạng XK trầm lắng nửa đầu năm sẽ thay đổi cục diện theo chiều hướng khởi sắc hơn. Riêng trong tháng 8/2023, kim ngạch XK thủy sản ước đạt 846 triệu USD, tuy vẫn hơn 15% so với tháng 8/2022, nhưng là mức tăng trưởng âm thấp nhất trong 6 tháng qua và doanh số cao hơn hẳn so với những tháng trước.

Riêng cá tra đạt khoảng 167 triệu USD trong tháng 8, cũng ghi nhận mức sụt giảm ít nhất trong 6 tháng. Tính đến hết tháng 8, XK cá tra đạt tổng cộng gần 1,2 tỷ USD, giảm 34% so với cùng kỳ năm 2023.

Cơ quan Kiểm dịch và An toàn thực phẩm Bộ Nông nghiệp Mỹ (FSIS) vừa kết thúc chương trình thanh tra một số doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cá tra, nhằm đánh giá hệ thống kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cá tra XK sang Mỹ.

Kết quả thanh tra tích cực một lần nữa khẳng định uy tín và chất lượng cá tra XK của Việt Nam, đồng thời sẽ là động lực thúc đẩy XK cá tra sang Mỹ trong những tháng tới.

XK tôm tháng 8/2023 giảm 19% so với cùng kỳ. Lũy kế 8 tháng đầu năm, mặt hàng này mang về lượng ngoại tệ gần 2,2 tỷ USD, giảm 28%.

XK hải sản có thể có chiều hướng khả quan hơn nếu sau chương trình thanh tra của EC vào tháng 10 đối với hải sản khai thác kết quả đánh giá tích cực. Tuy nhiên, về góc độ tiêu thụ thì tôm và hải sản cũng có hy vọng lạc quan về sự hồi phục của các thị trường, cũng những biến động khác.

Sau tin Nhật Bản xả nước thải nhiễm hạt nhân, có thể người tiêu dùng Nhật sẽ thận trọng với tiêu thụ thủy sản nội địa, do vậy sẽ tìm đến thủy sản nhập khẩu nhiều hơn. Các thị trường khác cũng cân nhắc việc nhập khẩu từ Nhật Bản và các nước láng giềng của Nhật, tạo cơ hội cho thủy sản Việt Nam.

Những thông tin trên, cùng với dấu hiệu kinh tế hồi phục ở một số thị trường sẽ đem lại hy vọng cho XK thủy sản những tháng cuối năm, với dự báo lạc quan doanh số XK cả năm 2023 sẽ đạt trên 9 tỷ USD, giảm 18% so với năm 2022