Sản lượng sản xuất và tiêu thụ của thép Hòa Phát giảm sâu trong tháng 1
	Việt Nam đã khởi xướng điều tra 9 vụ phòng vệ thương mại về thép
	Doanh nghiệp thép tìm “cửa sáng” từ xuất khẩu

Doanh nghiệp ngành thép gặp nhiều khó khăn trong năm 2022. Ảnh: ST

Những khoản lỗ kỷ lục

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong năm 2022, Việt Nam tiêu thụ khoảng 18,7 triệu tấn thép thô, giảm 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu giảm mạnh 32% xuống 745 nghìn tấn. Còn theo Hiệp hội Thép thế giới, nhu cầu toàn cầu ước tính giảm 2,3% trong năm 2022 sau khi phục hồi 2,8% trong năm 2021. Điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến kết quả sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp ngành thép.

Theo dữ liệu của FiinPro, 15/28 doanh nghiệp thép được khảo sát có lãi sau thuế năm 2022. Theo các chuyên gia, nhu cầu trong nước và thế giới sụt giảm, giá bán lao dốc trong khi giá nguyên vật liệu tăng đã ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp thép. Hơn nữa, tín dụng thắt chặt, tỷ giá và lãi suất tăng cũng góp phần vào bức tranh kinh doanh năm 2022 “thê thảm” của ngành này – lời “tiên đoán” của vị lãnh đạo Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát (HPG) hồi giữa năm 2022.

Theo đó, tại Hòa Phát, quý 3 và quý 4 năm 2022 đều ghi nhận khoản lỗ ròng lần lượt là hơn 1.770 tỷ đồng và 2.000 tỷ đồng. Nhưng nhờ kết quả kinh doanh khả quan hồi đầu năm nên lũy kế cả năm 2022, lợi nhuận sau thuế vẫn có lãi hơn 8.400 tỷ đồng, chỉ bằng 24% so với năm 2021.

Bước vào tháng đầu năm 2023, theo thông tin từ Hòa Phát, sản lượng sản xuất và bán hàng đều giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng bán hàng thép xây dựng, phôi thép và thép cuộn cán nóng (HRC) đạt 402.000 tấn, giảm hơn 36% so với cùng kỳ và giảm 28% so với tháng trước. Hòa Phát cho biết, vì tết Dương lịch và tết Nguyên đán đều nằm trong tháng 1, nhu cầu thị trường vật liệu xây dựng nói chung và sắt thép nói riêng đều thấp.

Tương tự, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (HSG) cũng đang trải qua giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử khi đã lỗ ròng trong 2 quý liên tiếp.

Theo báo cáo tài chính quý 1 niên độ tài chính (NĐTC) 2022-2023 (từ 1/10 đến 31/12/2022), dù kết quả kinh doanh đã cải thiện rất nhiều so với quý 4 NĐTC 2021-2022 (từ 1/7 đến 30/9/2022), nhưng HSG vẫn ghi nhận lợi nhuận sau thuế ở mức âm 680 tỷ đồng, lỗ 207 tỷ đồng so với quý trước.

HSG lý giải, nguyên nhân lỗ là do lợi nhuận gộp giảm do tác động từ việc sụt giảm biên lợi nhuận gộp. Cụ thể, lợi nhuận gộp trong quý 1 NĐTC 2022-2023 của HSG đạt gần 160 tỷ đồng, dù khả quan hơn khoản lỗ gộp 231 tỷ đồng ở quý 4 NĐTC 2021-2022, nhưng lại giảm mạnh tới 92% so với cùng kỳ NĐTC 2021-2022.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp lớn cũng ghi nhận thua lỗ. Đứng đầu về thua lỗ trong các doanh nghiệp thép là Công ty Cổ phần Thép Pomina với con số lên đến gần 1.170 tỷ đồng, trong khi năm 2021 vẫn lãi hơn 182 tỷ đồng. Xếp thứ hai là Tổng công ty Thép Việt Nam (VnSteel) với khoản lỗ hơn 822 tỷ đồng, trong khi năm 2021 lãi gần 860 tỷ đồng…

Kỳ vọng nhu cầu thị trường phục hồi

Dự báo về tình hình sắp tới, báo cáo của Hòa Phát nhận định, ngành thép đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất và đang trên đà hồi phục. Tuy vậy, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) nhận định, ngành thép trong nước đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức có khả năng kéo dài đến quý 2/2023. Nhưng các giải pháp mạnh mẽ trong giải ngân vốn đầu tư công cho các dự án xây dựng, giao thông… giúp thị trường thép vẫn nhìn thấy những "điểm sáng" trong năm 2023.

Theo báo cáo cập nhật ngành thép mới nhất của Công ty Chứng khoán SSI, giá thép và nguyên liệu thô ổn định hơn có thể giúp ổn định lợi nhuận của các công ty thép trong năm 2023. Tuy nhiên, nhu cầu yếu có thể dẫn đến hiệu suất sử dụng thấp, chỉ ở mức 60-75%, điều này sẽ gây áp lực lên doanh thu, dòng tiền và tỷ suất lợi nhuận của công ty trong năm tới. Ngoài ra, khoảng cách giá giữa Việt Nam và các thị trường khác ngày càng thu hẹp sẽ khiến tỷ suất lợi nhuận xuất khẩu kém hấp dẫn hơn so với giai đoạn 2020-2021.

Các chuyên gia Công ty Chứng khoán VNDirect dự báo năm 2023, kỳ vọng của ngành thép năm nay là giải ngân đầu tư công dự kiến tăng 20-25% so với năm 2022. Về xuất khẩu, trợ lực của ngành là giá thép có thể ít biến động hơn do nhu cầu từ thị trường Trung Quốc ổn định sau khi mở cửa với nhiều chính sách nhằm hỗ trợ, phục hồi thị trường bất động sản. Nhưng nhìn chung, VNDirect cho rằng, ngành thép vẫn khó khăn ở nửa đầu năm trong bối cảnh nhu cầu xây dựng giảm, giá nguyên liệu đầu vào sản xuất tăng... và có thể chỉ thực sự khởi sắc vào nửa cuối năm 2023.

Tuy vậy, các doanh nghiệp vẫn cố gắng đầu tư, tìm kiếm đơn hàng mới để phục hồi kết quả kinh doanh. Đơn cử, ngay đầu năm 2023, Hòa Phát ghi nhận nhiều đơn hàng xuất khẩu tới các thị trường khu vực châu Mỹ, châu Á và châu Úc… Sản lượng xuất khẩu thép (thép thanh, thép cuộn xây dựng, thép cuộn chất lượng cao) trong tháng 1/2023 đạt 46.000 tấn.

Theo Hiệp hội Thép thế giới, nhu cầu thép dự kiến sẽ phục hồi 1% so với cùng kỳ lên 1,8 tỷ tấn vào năm 2023. Trong đó, khu vực ASEAN sẽ dẫn đầu tăng trưởng về tiêu thụ thép nhờ định hướng đầu tư mạnh mẽ cho cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, nguồn cung thép thị trường châu Âu trong năm 2023 được dự báo tiếp tục thiếu hụt do giá năng lượng cao.