Triển vọng lĩnh vực nông nghiệp sẽ có 3 sản phẩm có thể vào câu lạc bộ 5 tỷ USD ngay trong năm 2024, gồm rau quả, gạo, cà phê. Ảnh minh hoạ: NT

Thắng lớn ngay từ đầu năm

Theo Báo cáo của Trung tâm chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), ước giá trị xuất khẩu nông lâm thuỷ sản tháng 1/2024 đạt 5,15 tỷ USD, tăng 79,2% so với cùng kỳ năm 2023. Giá trị xuất khẩu nông sản tới các thị trường cũng đều tăng. Trong đó xuất khẩu sang khu vực châu Mỹ đạt 1,18 tỷ USD (tăng 93,6%); châu Phi 104 triệu USD (tăng 185,4%); châu Á 2,52 tỷ USD (tăng 86,3%); châu Âu 532 triệu USD (tăng 38,2%) và châu Đại Dương 78 triệu USD (tăng 100,9%).

Trung Quốc tiếp tục là thị trường nhập khẩu nhiều nông sản Việt Nam nhất, chiếm tỷ trọng 23%, tăng 106,9%. 2 thị trường lớn khác của nông sản Việt Nam là Hoa Kỳ chiếm 20,8% (tăng 95,9%) và Nhật Bản chiếm 7,4% (tăng 47,5%).

Cũng trong tháng 1/2024, Việt Nam nhập khẩu 3,72 tỷ USD các mặt hàng nông sản. Qua đó, đưa giá trị xuất siêu nông sản trong 1 tháng qua đạt 1,43 tỷ USD, tăng hơn 4,6 lần so với cùng kỳ năm 2023.

Đáng chú ý, xuất khẩu mặt hàng rau quả cũng tiếp tục tăng trưởng khả quan. Ước tính, trị giá xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam tăng 24,9% so với tháng 12/2023 và tăng 112,1% so với tháng 1/2023. Trong đó, Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu rau, quả lớn nhất của Việt Nam khi tăng tới 121% so với cùng kỳ năm trước.

Dựa trên phân tích những yếu tố thuận lợi và khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề ra mục tiêu xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2024 là 55 tỷ USD.

Trong đó rau, quả, gạo là những nhóm hàng chủ lực được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh. Các mặt hàng sắn, điều, tiêu cũng đang tăng trở lại. Đặc biệt theo phân tích của các chuyên gia, với ngành hàng cà phê, giá bán trong nước và trên thế giới đều đang ở mức cao nhất từ trước tới nay. Dự báo cà phê sẽ lập kỷ lục kim ngạch xuất khẩu đạt 4,5 - 5 tỷ USD trong năm 2024. Tương tự, mặt hàng gạo cũng đón chờ một năm thành công, khi các tín hiệu từ các thị trường là khá khả quan khi ngay từ đầu năm 2024, doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã nhận được khá nhiều các đơn hàng.

Như vậy, triển vọng lĩnh vực nông nghiệp sẽ có 3 sản phẩm (không tính gỗ và sản phẩm gỗ thuộc về lâm sản) có thể vào câu lạc bộ 5 tỷ USD ngay trong năm 2024, gồm rau quả, gạo, cà phê.

Đánh giá về tiềm năng của “ngôi sao” đang lên – ngành rau quả trong năm 2024, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên cho biết, năm 2024, ngành hàng rau, quả của Việt Nam được dự báo tăng trưởng khoảng 15-20%, tiếp tục lập đỉnh mới, có thể vượt qua con số 6 tỷ USD, thậm chí tiến tới mốc 7 tỷ USD. Bởi rau quả Việt Nam đang có nguồn lực rất lớn, trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu rau, quả của Việt Nam mới chiếm khoảng 2-3% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của thế giới. “Dư địa của ngành hàng này còn nhiều. Điều quan trọng là làm thế nào để khai thác tốt các tiềm năng đó”, ông Đặng Phúc Nguyên cho biết thêm.

Thúc đẩy cơ chế “cửa khẩu thông minh” trong lưu thông hàng hoá

Thuận lợi khá lớn, song khó khăn, thách thức không phải là không có, bởi theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến, việc chưa khai thác hết thế mạnh về chế biến sâu, gây dựng thương hiệu, cũng như các yêu cầu về chất lượng vẫn đang là rào cản đối với nông sản Việt Nam. Mặc dù thời gian qua nông sản Việt đã có sự chuyển biến về chất lượng, nhiều doanh nghiệp tuân thủ các quy định của phía nhập khẩu, song đây vẫn là thách thức lớn để bám trụ vững chắc, bền vững tại các thị trường nhập khẩu.

“Để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản và bám trụ vững chắc, bền vững tại các thị trường nhập khẩu, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ cùng các doanh nghiệp giám sát, quản lý tốt quá trình sản xuất, cấp mã vùng, rà soát các tiêu chí, đáp ứng tiêu chuẩn từ nhiều thị trường lớn. Bộ cũng phân tích thị trường để có những chiến lược cụ thể cho từng thời điểm, từng ngành hàng, tạo đột phá về xuất khẩu nông sản”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Cũng theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, ngay từ đầu năm 2024, toàn ngành đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm đẩy mạnh sản xuất - kinh doanh, đặc biệt là xúc tiến thương mại, tiêu thụ nông sản. Nông sản Việt ngày càng mở rộng thị trường, thị phần quốc tế. Trung Quốc là một trong những thị trường nhập khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam trong năm 2024, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục khai thác hiệu quả thị trường này. Trong đó, thúc đẩy cơ chế “cửa khẩu thông minh” trong lưu thông hàng hoá.

Song song với duy trì các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, Nhật Bản, liên minh châu Âu (EU), trong thời gian tới Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phấn đấu mở cửa những thị trường mới, còn nhiều tiềm năng, đặc biệt là các nước Hồi giáo Halal, châu Phi… Đồng thời, tận dụng các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA), nhất là CPTPP, EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản chủ lực. Đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới. Phối hợp, hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng.