Hải quan - Biên phòng cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) kiểm tra hàng vi phạm kiểu dáng công nghiệp Ảnh: H.N

Hiện nay, ngành Hải quan đã tiếp nhận và xử lý nhiều đơn yêu cầu kiểm tra, giám sát có liên quan đến SHTT đối với hàng hóa của các nhãn hiệu nổi tiếng như Nokia, Chanel, Nike, Seiko, HP, Epson, Smirnoff, Gucci, Casio, Ensure, Oral-B, New Eracap, Panasonic, National, Vistra, Castrol, Marc Jacobs, Sanyo…

Công tác thực thi bảo hộ quyền SHTT của cơ quan Hải quan bước đầu đã được cộng đồng DN và xã hội quan tâm. Theo báo cáo của Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan, năm 2011, lực lượng Hải quan đã phát hiện, thu giữ được 56 vụ vi phạm SHTT, trị giá hàng hoá vi phạm ước đạt khoảng 5,6 tỷ đồng.

Năm 2012, ngành Hải quan chú trọng công tác phối hợp với cơ quan quản lý chuyên ngành và cơ quan thực thi bảo vệ quyền SHTT, chống hàng giả trong nước như Cục SHTT (Bộ Khoa học và Công nghệ), Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), Bộ Công an… tham gia vào Dự án “Tăng cường thực thi quyền SHTT tại Việt Nam” do Chính phủ Nhật Bản tài trợ, mở các lớp tập huấn cho CBCC… trong việc chia sẻ thông tin có liên quan đến công tác bảo vệ và xử lý vi phạm về SHTT.

Còn nhiều khó khăn

Theo đại diện Đội Kiểm soát bảo vệ quyền SHTT, Cục Điều tra chống buôn lậu (Đội 4), các hành vi vi phạm quyền SHTT ngày càng nguy hiểm ở tính chất vi phạm, có tổ chức chặt chẽ không những trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam mà còn mở rộng đối với tổ chức và cá nhân nước ngoài. Đây cũng là một trong những khó khăn lớn của đơn vị trong công tác bắt giữ và xử lý hàng giả, hàng vi phạm SHTT.

Để làm tốt công tác bảo vệ quyền SHTT cho DN, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 44/2011/TT-BTC hướng dẫn công tác chống hàng giả và bảo vệ quyền SHTT trong lĩnh vực hải quan, bảo vệ lợi ích của DN sản xuất kinh doanh chính đáng (có hiệu lực kể từ tháng 5-2011). Tuy nhiên, công tác thực thi bảo vệ SHTT chưa được như mong đợi, do thiếu sự phối hợp từ DN. Kiến thức về lĩnh vực SHTT của một số DN còn hạn chế, dẫn đến việc yêu cầu cơ quan Hải quan bảo vệ không chính xác, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của các DN khác. Một số DN còn có tư tưởng coi việc bảo vệ quyền SHTT là trách nhiệm của cơ quan Hải quan....

Trong nhiều trường hợp, cơ quan Hải quan phát hiện được hàng giả, thông báo cho DN để phối hợp giải quyết, nhưng DN không mặn mà với việc bảo vệ quyền SHTT chính đáng của mình. Cụ thể, để có cơ sở xử lý đối với vụ việc 50 chiếc điện thoại di động nhãn hiệu Nokia N8, Đội Kiểm soát Hải quan số 1 phải liên hệ trực tiếp với Công ty TNHH Võ Trần- được Công ty Nokia Phần Lan ủy quyền thì nhận được trả lời là hiện nay Nokia Phần Lan không ủy quyền nữa và không biết tổ chức nào được ủy quyền phân biệt hàng thật, hàng xâm phạm quyền.

Đơn vị lúng túng không biết xử lý lô hàng vi phạm này như thế nào, bởi không phải DN nào cũng “sẵn sàng” hợp tác với Hải quan trong việc bảo vệ tài sản của mình. Hiện tại, Đội Kiểm soát Hải quan số 1 cũng liên hệ với đại diện của Công ty TNHH Yamaha Motor Việt Nam yêu cầu giám định lô hàng 480 hộp dầu nhãn hiệu Yamalube bị bắt giữ ngày 16-2-2012 nhưng không nhận được sự hợp tác của DN.

Bên cạnh đó, cũng theo đại diện của Đội 4, DN, hiệp hội và các đại diện thương mại chưa chủ động liên hệ trực tiếp với cơ quan Hải quan để yêu cầu hỗ trợ, phối hợp trong công tác đấu tranh, phát hiện hàng xâm phạm quyền SHTT. Nhiều DN chưa biết tới các hoạt động của cơ quan Hải quan mặc dù Ngành đã có nhiều nỗ lực trong việc đưa các thông tin có liên quan đến hoạt động thực thi bảo hộ quyền SHTT trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Hồng Nụ