Ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam.

Theo ông, cần làm gì để giải quyết dứt điểm tình trạng căng thẳng đang diễn tra tại trạm BOT Cai Lậy?

Việc đặt trạm tại vị trí hiện nay đã được các nhà chuyên môn và người dân có ý kiến từ rất lâu rồi, nhưng Bộ Giao thông vận tải vẫn tiếp tục chủ trương thu phí tại trạm này, nếu ùn tắc 500m lại xả trạm. Cách làm này không giải quyết cơ bản vấn đề mà mới chỉ là giải pháp tình thế, bởi người dân không phản ứng về việc giá vé qua trạm mà phản ứng về việc đặt trạm sai vị trí. Chính vì thế, người dân sẽ tìm mọi cách để đối phó với điều này. Càng ngày các tình huống càng căng thẳng hơn.

Đến nay, UBND tỉnh Tiền Giang vẫn im lặng chưa có phản ứng, Bộ Giao thông vận tải thì khẳng định đặt trạm ở vị trí đó là đúng, nhà đầu tư thì ở thế khó khăn, còn người dân thì không đồng tình.

Hiện có 3 giải pháp được đưa ra, thứ nhất, Bộ Giao thông vận tải vẫn duy trì trạm BOT Cai Lậy ở vị trí này và tiếp tục giảm phí xuống nữa nhưng đây cũng chỉ là giải pháp tình thế, không phải là cách giải quyết cơ bản bởi dù có giảm bao nhiêu đi chăng nữa thì người dân cũng không đồng tình vì cho rằng không sử dụng dịch vụ đó thì không phải trả tiền. Như vậy điệp khúc giảm phí – thu phí – xả trạm sẽ tiếp tục diễn ra.

Thứ hai, Nhà nước sẽ mua lại trạm BOT Cai Lậy, nhưng không nhất thiết phải mua hết toàn bộ trạm mà chỉ cần mua lại một phần thôi và điều chỉnh lại phương án tài chính. Ví dụ Nhà nước có thể bỏ ra 300 tỷ đồng để mua lại đoạn đường đã nâng cấp ở Quốc lộ 1. Tuy nhiên, phương án này hơi khó vì phải tính toán lại toàn bộ phương án tài chính.

Thứ ba, theo tôi đánh giá là mang tính lâu dài và giải quyết triệt để vấn đề hiện nay đó là bắt buộc phải chuyển trạm vào tuyến đường tránh chứ không thể tiếp tục duy trì vị trí đặt trạm như bây giờ nhưng phương án này đưa ra mà không có gì để hỗ trợ thì sẽ xảy ra tình trạng phương án tài chính của dự án sẽ bị đổ vỡ hoàn toàn. Và dễ dàng xảy ra tình trạng người dân sẽ tẩy chay không đi đường tránh mà chỉ đi đường trong thì sẽ vẫn xảy ra tình trạng ùn tắc. Vì vậy, khi thực hiện phương án này cần phải phân luồng lại.

Cụ thể, những xe có tải trọng lớn sẽ không được phép đi vào nội đô của thị xã Cai Lậy, chỉ cho các xe có trọng tải nhỏ đi vào đường này. Hoặc cũng có thể là phân luồng xe theo các khung giờ cao điểm. Điều này sẽ do Bộ Giao thông vận tải và các bên liên quan cân nhắc và tính toán lại. Quan trọng nhất là ngồi lại với nhau để tính toán lại phương án tài chính và có vai trò của ngân hàng vì ngân hàng đã tham gia từ đầu theo phương án tài chính hiện nay rồi, hiện nay bị đổ vỡ thì cũng phải làm rõ Nhà nước phải chịu tới đâu, nhà đầu tư phải chịu như thế nào, ngân hàng phải hỗ trợ như thế nào?... Và đương nhiên người dân sẽ phải gánh chịu một phần bởi lâu nay xe container cứ đi thoải mái vào Quốc lộ 1 thì nay sẽ không được đi nữa. Đồng thời, doanh nghiệp vận tải cũng sẽ phải chia sẻ khó khăn này nhằm mục đích tạo thuận lợi cho giao thông vận tải trên tuyến đường đấy. Quan trọng là phải hài hòa và cân đối giữa lợi ích của nhà đầu tư và người dân.

Phương án đặt trạm ở tuyến đường tránh đã được Bộ Giao thông vận tải đưa ra ngay khi tính toán đến các phương án đặt trạm nhưng do không đảm bảo hiệu quả đầu tư và hiệu quả tài chính dự án rất thấp, không thu hút được nhà đầu tư nên mới chọn phương án nâng cấp đoạn đường Quốc lộ 1 rồi đặt trạm tại vị trí hiện nay. Như vậy, Bộ Giao thông vận tải mới chỉ tính đến phương án tài chính chứ chưa tính đến phương án đảm bảo quyền lợi của người tham gia giao thông.

Theo ông, việc bắt đầu từ năm 2018, trạm BOT Cai Lậy sẽ thực hiện thu phí điện tử không dừng có thể giải quyết được tình trạng hiện nay của BOT Cai Lậy không?

Sẽ không thể có chuyện chuyển sang thu phí không dừng ở tất cả các cửa thu phí. Trong năm nay và đến đầu năm 2018, các trạm đều phải có tối thiểu một cửa thu phí không dừng. Những cửa còn lại vẫn yêu cầu xe phải dừng lại để thu phí. Hết năm 2019, đến năm 2020 thì dứt khoát phải chuyển sang thu phí không dừng. Vậy, phải đợi đến hết năm 2019, trạm BOT Cai Lậy mới chấm dứt kiểu thu phí như hiện nay. Và theo tôi, dù có hoàn toàn chuyển sang thu phí không dừng thì người dân cũng sẽ nghĩ ra các “chiêu” khác để đói phó mà thôi. Giải pháp này sẽ vừa làm mất thời gian vừa không giải quyết được vấn đề hiện nay.

Xin cảm ơn ông!