Xin ông cho biết những yếu tố lớn tác động đến công tác thu NSNN của ngành Hải quan trong năm 2016?

- Năm 2016 ngành Hải quan được Quốc hội, Chính phủ và Bộ Tài chính giao dự toán thu NSNN là 270.000 tỷ đồng và Ban cán sự Đảng Bộ Tài chính giao chỉ tiêu phấn đấu 275.000 tỷ đồng. Để hoàn thành được chỉ tiêu thu này là một thách thức không nhỏ với ngành Hải quan. Bởi dự toán 2016 được xây dựng trên các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô GDP đầu năm dự báo là 6,7%, tổng kim ngạch XK tăng 10%. Thực tế GDP năm 2016 chỉ đạt khoảng 6%, tổng kim ngạch XNK so với cùng kỳ chỉ tăng khoảng 4% cho thấy hoạt động sản xuất kinh doanh không đạt kỳ vọng, đã làm ảnh hưởng lớn đến thu NSNN của ngành Hải quan.

Cụ thể, 10 tháng đầu năm, kim ngạch XK có thuế giảm 10,2%, tuy nhiên kim ngạch NK có thế tăng 6%, về lý thuyết nếu không có các tác động khác thì số thu 10 tháng đầu năm 2016 cũng phải tăng 6%. Tuy nhiên, số thu 10 tháng đầu năm chỉ tăng 2,8% so với cùng kỳ 2015. Mặt khác, kim ngạch NK của các lô hàng có C/O năm 2015 chiếm 21,19% tổng kim ngạch NK có thuế; 9 tháng đầu năm 2016 chiếm 23,03%, tăng gần 2%. Như vậy, có thể thấy việc giảm thuế sâu đã làm cho các DN NK chuyển hướng thị trường NK từ thị trường có thuế suất thuế NK ưu đãi cao sang thị trường có thuế suất thuế NK ưu đãi đặc biệt thấp.

Cùng với đó là ảnh hưởng của việc triển khai Luật Thuế XK, thuế NK cũng ảnh hưởng tới số thu NSNN: Cụ thể như việc quy định kéo dài thời gian nộp thuế của DN ưu tiên; tạo điều kiện cho hàng SXXK chuyển từ đối tượng nộp thuế nguyên liệu NK khi XK sản phẩm thì hoàn thuế sang đối tượng miễn thuế nguyên liệu NK. Đặc biệt, với việc ký các Hiệp định thương mại tự do đã có sự chuyển luồng NK nên tác động rất lớn tới số thu NSNN của ngành Hải quan.

Xin ông phân tích cụ thể về kim ngạch của một số mặt hàng có kim ngạch NK lớn đã chuyển luồng làm tác động tới số thu NSNN của ngành Hải quan?

- Sở dĩ số thu thấp hơn kim ngạch NK có thuế là do nhóm xăng dầu là nhóm có số thu lớn có biến động mạnh cả về giá và về thuế suất ưu đãi đặc biệt áp dụng theo các cam kết FTA, cụ thể: giá dầu thô giảm so với dự toán làm giảm số thu thuế XK từ dầu thô. Riêng đối với mặt hàng xăng, dầu NK ngoài ảnh hưởng bởi giá giảm, còn do thực hiện các FTA nên thuế suất các thị trường Hàn Quốc, Asean thấp hơn so với mức thuế suất MFN (thuế giảm từ 20 xuống chỉ còn 10%), do đó DN chuyển hướng NK xăng dầu từ Hàn Quốc với lượng NK tăng gấp 7 lần so với năm 2015 khiến số thu NSNN của Hải quan với mặt hàng này giảm gần 5.000 tỷ đồng (nếu như năm 2015 số thu từ mặt hàng này chiếm khoảng 13%/tổng thu, thì nay chỉ chiếm khoảng 6,5%/tổng thu).

Bên cạnh đó là các yếu tố khác như ô tô chuyển hướng sang NK các nước ASEAN thuế NK ưu đãi đặc biệt thấp hơn, hay như mặt hàng than NK khi thực hiện Hiệp định thương mại thì Australia và thị trường Indonesia thuế suất 0% thay vì 10% như các thị trường khác, nên DN ồ ạt nhập từ các thị trường này.

Với những khó khăn này, việc áp lực trong công tác thu NSNN là rất lớn, vậy trong tháng còn lại của năm, với chức năng là cơ quan quản lý chính sách thuế của ngành, Cục Thuế XNK sẽ tham mưu cho Tổng cục Hải quan biện pháp gì để thu đạt chỉ tiêu NSNN được giao, thưa ông?

- Thực tế cho thấy, với những ảnh hưởng phân tích như trên nhưng số thu NSNN của ngành Hải quan vẫn vượt so với cùng kỳ, ước thu 11 tháng 2016 đạt 239.454 tỷ đồng bằng 88,7% dự toán, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm 2015 (232.683 tỷ đồng). Đạt được kết quả này là do ngay từ đầu năm ngành Hải quan đã triển khai hàng loạt các giải pháp, trong đó tập trung vào tạo thuận lợi thương mại, công tác chống thất thu, kiểm tra sau thông quan, chống buôn lậu và gian lận thương mại.

Với chức năng là cơ quan quản lý chính sách thuế của ngành Hải quan, Cục Thuế XNK luôn bám sát những diễn biến của hoạt động XNK, từ đó phân tích, đánh giá và đưa ra những dự báo, cảnh báo, tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục những chính sách điều hành và quản lý hải quan để thu đúng, thu đủ và tránh thất thu NSNN. Trong đó, tập trung công tác quản lý khai báo trị giá hải quan, yêu cầu đặt ra là phải thường xuyên thực hiện kiểm tra, xác định dấu hiệu nghi vấn khai báo để tổ chức tham vấn hoặc kiểm tra sau thông quan để xác định lại trị giá, thu đủ thuế.

Triển khai nhiệm vụ thu NSNN những ngày cuối năm, Tổng cục Hải quan xác định giải pháp tạo thuận lợi cho hoạt động XNK là nhiệm vụ đầu tiên các đơn vị phải triển khai. Đồng thời yêu cầu các đơn vị đưa ra các giải pháp cụ thể, phù hợp nhằm chống thất thu, tăng thu NSNN, quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu phấn đấu là 275.000 tỷ đồng.

Xin cảm ơn ông!