Tạo chuyển biến mạnh mẽ về môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh
	Kỳ vọng Chính phủ đẩy mạnh hơn nữa cải thiện môi trường kinh doanh
	Xây dựng một môi trường kinh doanh ứng biến
	Sửa Nghị định 08/2015/NĐ-CP: Thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp
	Chính sách thúc đẩy sản xuất, kinh doanh là yêu cầu số 1

Pháp luật kinh doanh cần nhiều sự thay đổi hơn nữa để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Ảnh: ST

Thuận lợi gia nhập thị trường

Trong năm 2020, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư được Quốc hội thông qua và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2021. Đây là các văn bản pháp luật quan trọng, tác động lớn đến cộng đồng doanh nghiệp và được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý đầy đủ, thuận lợi cho môi trường đầu tư kinh doanh của nước ta.

Theo đánh giá tại báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh của VCCI, năm 2020, Chính phủ đã soạn thảo và ban hành các văn bản có tính chất thúc đẩy hoạt động khởi sự kinh doanh. Đây được xem là một trong những điểm sáng của hoạt động ban hành chính sách trong năm nay.

Nghị định 122/2020/NĐ-CP của Chính phủ được ban hành đã xây dựng quy trình liên thông giữa các thủ tục đăng ký doanh nghiệp, khai trình việc sử dụng lao động, cấp mã số đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội, thủ tục về hóa đơn, chứng từ, tích hợp ba quy trình: đăng ký bảo hiểm xã hội, khai trình việc sử dụng lao động và đăng ký sử dụng hóa đơn vào quy trình thành lập doanh nghiệp. Theo quy định mới này, doanh nghiệp sẽ chỉ phải chuẩn bị 1 bộ hồ sơ, kê khai 1 biểu mẫu, thực hiện tại 1 cơ quan và nhận 1 kết quả thống nhất, rút ngắn được tối đa thời gian gia nhập thị trường của doanh nghiệp.

Cùng với đó, Nghị định 22/2020/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 139/2016/NĐ-CP quy định về lệ phí môn bài theo hướng bổ sung đối tượng được miễn lệ phí môn bài gồm các doanh nghiệp, hộ kinh doanh mới thành lập. Nếu như trước đây, bất kỳ chủ thể kinh doanh nào gia nhập thị trường đều phải đóng lệ phí môn bài và đây là mức phí được đóng hàng năm, thì từ ngày 1/1/2021, theo quy định mới, trong năm đầu tổ chức, cá nhân, nhóm cá nhân, hộ gia đình mới ra hoạt động kinh doanh hoặc mới thành lập cơ sở sản xuất kinh doanh sẽ không phải đóng lệ phí môn bài. Các doanh nghiệp và chuyên gia đánh giá, việc miễn đóng lệ phí môn bài trong năm đầu kinh doanh sẽ tạo thuận lợi cho các chủ thể kinh doanh khi gia nhập thị trường.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam cho hay, năm 2020, Chính phủ và Quốc hội có rất nhiều cố gắng trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, sửa đổi nhiều Luật. Luật Xây dựng, Luật Đất đai, Luật Đầu tư mới ban hành đã tháo gỡ được rất nhiều vướng mắc của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp đầu tư bất động sản luôn cần đất đai, nhưng vẫn còn vướng mắc pháp lý về việc chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở, đất đô thị…

Cũng về vấn đề này, theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, việc quản lý đối với một số ngành, nghề kinh doanh có điều kiện vẫn chịu sự chồng lấn về mặt quản lý giữa các cơ quan nhà nước khác nhau.

Bổ sung kịp thời cho nhu cầu thực tế

Bên cạnh những khó khăn trong việc sửa đổi các quy định cũ, nhiều vấn đề của pháp luật kinh doanh trong bối cảnh mới, nhất là bối cảnh kinh tế số được các doanh nghiệp kiến nghị phải bổ sung, sửa đổi kịp thời, phù hợp với nhu cầu thực tế.

Theo các chuyên gia, sự phát triển kinh tế số là tất yếu. Nhưng trong quá trình phát triển đó, một số vấn đề nảy sinh và cần có sự can thiệp của Nhà nước để nền kinh tế vận hành hiệu quả hơn và giảm các tác động tiêu cực đến xã hội. Vai trò của Nhà nước lúc này trong việc xây dựng và bảo đảm thực thi có hiệu quả các hành lang pháp lý cho kinh tế số là vô cùng quan trọng. Các quy định pháp luật hợp lý, khả thi và công bằng sẽ giúp tạo điều kiện cho kinh tế số phát triển nhanh, bền vững và lành mạnh.

Hiện Chính phủ đang có kế hoạch sửa đổi Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử, Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng, Nghị định 06/2016/NĐ-CP về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình và chuẩn bị ban hành mới Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Đặc biệt, vấn đề về quản lý thuế đối với các ngành kinh tế số cũng đang nhận được sự quan tâm lớn lớn, trong việc thu thuế giá trị gia tăng và thu nhập doanh nghiệp của các cá nhân, tổ chức bán hàng hoá, dịch vụ trên các nền tảng; thu thuế nhà thầu đối với các dịch vụ được cung cấp xuyên biên giới.

VCCI đánh giá, phương pháp thu thuế truyền thống đối với các dịch vụ xuyên biên giới là bên sử dụng dịch vụ ở Việt Nam sẽ phải kê khai nộp thuế thay cho bên cung cấp dịch vụ ở nước ngoài. Trước đây, khách hàng sử dụng dịch vụ xuyên biên giới thường là các doanh nghiệp, nên việc cơ quan thuế yêu cầu các doanh nghiệp kê khai và nộp thuế thay cho nhà thầu là có thể thực hiện được. Tuy nhiên, khi doanh thu quảng cáo của các mạng xã hội đến từ các cá nhân, hộ gia đình mua bán quy mô nhỏ thì cách quản lý thuế này không còn phù hợp. Các cá nhân, hộ gia đình này thường áp dụng thuế khoán, không thực hiện quyết toán thuế cuối năm, nên sẽ không có cơ sở để yêu cầu họ kê khai và nộp thuế thay cho nhà thầu nước ngoài.

Để khắc phục vấn đề này, Nghị định 126/2020/NĐ-CP đã yêu cầu các bên cung cấp dịch vụ xuyên biên giới phải chủ động kê khai và nộp thuế cho doanh thu có được từ Việt Nam. Nếu nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới không làm việc này thì các ngân hàng, đơn vị thanh toán sẽ phải chủ động khấu trừ tiền thuế trên các giao dịch thanh toán cho nhà cung cấp đó.