Công chức hải quan cửa khẩu Thường Phước kiểm tra phương tiện của cư dân biên giới qua cửa khẩu đường bộ. Ảnh: T.H

Kiểm tra hàng ngay giữa sông Tiền

Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Thường Phước Lê Văn Thạo cho biết, đơn vị thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hải quan trên địa bàn được giao tại cửa khẩu quốc tế Thường Phước thuộc xã Thường Phước 1, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp; phía đối diện tiếp giáp với cửa khẩu quốc tế Cô rô ca thuộc xã Cô rô ca, huyện Pèm Chô, tỉnh Prey Veng (Campuchia).

Cửa khẩu Thường Phước là cửa khẩu quốc tế đường sông - cửa khẩu đặc thù, duy nhất cả nước, nhưng hiện nay không có bến bãi, cảng để xếp dỡ hàng hóa khi có yêu cầu kiểm tra thực tế hàng hóa.

Hiện nay, khi doanh nghiệp có nhu cầu chuyển tải hàng hóa xuất nhập, họ bố trí cho các phương tiện neo đậu trên sông để bốc dỡ, sang mạn hàng hóa tại điểm số 0 trên sông Tiền (ngay điểm 0 đường biên giới Việt Nam – Campuchia).

Công tác giám sát, kiểm tra của cơ quan Hải quan đối với container xuất nhập khẩu, quá cảnh được vận chuyển trên sà lan chất chồng khít lên nhau gặp rất nhiều khó khăn, nguy hiểm khi phải thực hiện ở giữa sông.

"Mỗi khi có sà lan vận chuyển container phải kiểm tra, giám sát thực tế, các công chức hải quan phải đi ca nô ra giữa sông, trèo lên chồng container cao để kiểm tra, rất vất vả và nguy hiểm nhất là đối với công chức nữ và những khi thời tiết xấu..." ông Lê Văn Thạo chia sẻ.

Từ thực tế trên, để đảm bảo công tác kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa XNK, phương tiện XNC, cơ quan Hải quan kiến nghị, các cấp lãnh đạo quan tâm đầu tư xây dựng khu vực bến cảng tại cửa khẩu Thường Phước (theo Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 22/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam).

Bến cảng trên nhằm phục vụ cho tàu thuyền neo đậu, xếp dỡ hàng hóa và đảm bảo cho công tác kiểm tra hải quan thuận lợi, đúng quy định.

Thiếu cơ sở pháp lý

Bên cạnh khó khăn từ tuyến cửa khẩu quốc tế đường sông, đối với tuyến đường bộ cửa khẩu Thường Phước, cơ quan Hải quan cũng đang gặp vướng mắc trong việc giải quyết thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa, phương tiện xuất nhập cảnh cho doanh nghiệp do thiếu cơ sở pháp lý.

Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu Thường Phước, hiện tuyến đường bộ phía Campuchia đi từ thủ đô Phnôm Pênh, trung tâm tỉnh Preyveng đến cửa khẩu Thường Phước đã hoàn thành đi vào hoạt động gần 2 năm nay, số lượng phương tiện xe gắn máy, xe ô tô qua lại thường xuyên.

Về cơ sở pháp lý, tuyến đường bộ cửa khẩu quốc tế Thường Phước là không có, nên Chi cục Hải quan cửa khẩu Thường Phước không thể thực hiện được thủ tục đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh. Hiện nay, rất nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đến liên hệ Chi cục làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa, phương tiện xuất nhập cảnh qua tuyến đường bộ nhưng Chi cục không thể thực hiện được vì không có cơ sở pháp lý để giải quyết.

Ngày 14/10/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1200/QĐ-TTg quy hoạch cửa khẩu trên tuyến biên giới đất liền Việt Nam – Campuchia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó quy hoạch cửa khẩu Thường Phước là cửa khẩu quốc tế đường bộ.

Với căn cứ trên, Chi cục Hải quan cửa khẩu Thường Phước kiến nghị Chính phủ Việt Nam đàm phán, thỏa thuận với Chính phủ Campuchia quyết định mở, nâng cấp cửa khẩu quốc tế Thường Phước (Đồng Tháp) – Kaoh Roka (Prey Veng) đường bộ để phát triển thương mại biên giới qua đường bộ (hiện chỉ giao thương qua đường sông).

Theo Chi cục Hải quan Thường Phước, trước mắt, để tháo gỡ những bất cập, khó khăn cho các lực lượng quản lý cửa khẩu trong giải quyết thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện, người xuất nhập cảnh, quá cảnh qua cửa khẩu bằng đường bộ; đồng thời tạo thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân làm thủ tục xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, quá cảnh; đẩy nhanh phát triển thương mại biên giới, giữ vững an ninh, trật tự an toàn cửa khẩu, khu vực biên giới; đề xuất Chính phủ sớm quan tâm xem xét, quyết định mở “lối thông quan” đường bộ theo quy định tại khoản 3 Điều 4 Nghị định số 112/2014/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 Nghị định số 34/2023/NĐ-CP của Chính phủ).