Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Đỗ Thanh Quang (bên phải) tại buổi làm việc với Hải quan OMAN về hợp tác chống buôn lậu.

Địa bàn TPHCM luôn được đánh giá phức tạp về buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là dịp cuối năm khi hoạt động XNK và hành khách XNC gia tăng, ông nhận định thế nào về tình hình này tại các cửa khẩu TPHCM?

Với đặc thù quản lý nhà nước trên địa bàn có nhiều cửa khẩu cảng biển, cảng hàng không quốc tế, bưu điện quốc tế, hoạt động XNK tập trung tại 11 đơn vị Hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn quản lý của Cục Hải quan TPHCM diễn biến phức tạp, biến tướng, xuất hiện nhiều hình thức gian lận mới, tinh vi.

Để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, cơ quan Hải quan đã áp dụng quản lý hải quan hiện đại, áp dụng quản lý rủi ro. Tuy nhiên, một số đối tượng đã triệt để lợi dụng sự thông thoáng trong thủ tục hải quan để thực hiện hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, buôn bán trái phép chất ma túy.

Trong đó, một số trường hợp gian lận thương mại về trị giá, mã số hàng hóa XNK, như: khai báo không đúng hoặc không đầy đủ tên hàng, mã số hàng hoá, số lượng, trọng lượng, xuất xứ hàng hoá dẫn đến việc xác định dấu hiệu nghi vấn và trị giá tính thuế không chính xác; làm giả hồ sơ, chứng từ, giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá có điều kiện. Một số trường hợp lợi dụng Hệ thống thông tin nghiệp vụ hải quan và kết quả phân tích, đánh giá rủi ro và tự động phân luồng để khai báo sai tên hàng, nhập lậu hàng hóa…

Dự báo tình hình buôn lậu, gian lận thương mai, hàng giả, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới những tháng cuối năm 2023, trước, trong và sau tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 trên địa bàn TPHCM sẽ diễn ra phức tạp, có chiều hướng gia tăng.

Để ngăn chặn hiệu quả buôn lậu và gian lận thương mại, Cục Hải quan TPHCM đã có kế hoạch, giải pháp triển khai trong thời gian cao điểm trước, trong và sau tết Nguyên đán sắp tới như thế nào, thưa ông?

Từ thực tế trên, để chủ động trong việc đấu tranh ngăn chặn kịp thời, hiệu quả hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, Cục Hải quan TPHCM xây dựng và triển khai Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trước, trong và sau tết Nguyên đán năm 2024.

Theo đó, các đơn vị tăng cường công tác thu thập thông tin, nắm tình hình, tuần tra, kiểm soát xác định địa bàn, tuyến trọng điểm tại các cửa khẩu, đặt biệt là cảng hàng không quốc tế, chuyển phát nhanh, cảng biển và kiểm soát chặt chẽ hàng hóa XNK quá cảnh, hành lý của hành khách XNC.

Song song đó, tổ chức đấu tranh, bắt giữ và xử lý nghiêm đối với hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ các lô hàng nhập khẩu, chuyển khẩu, tạm nhập tái xuất, nhất là hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng hóa ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, sức khỏe người tiêu dùng. Đồng thời, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan trên các cửa khẩu, tuyến đường; nâng cao vai trò trong công tác phối hợp với các lực lượng cơ quan chức năng quản lý khác trên địa bàn.

Đồng thời, thực hiện tốt công tác thông quan, giải phóng hàng hóa, không để xảy ra tình trạng ùn tắc tại các cửa khẩu dịp cuối năm 2023, đặc biệt trước, trong và sau tết Nguyên đán Giáp Thìn.

Những tuyến đường, đối tượng và mặt hàng trọng điểm nào Hải quan TPHCM cần chú trọng đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại trong thời gian cao điểm này, thưa ông?

Theo Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, Hải quan TPHCM sẽ tập trung kiểm soát, ngăn chặn đối với các mặt hàng có thuế suất xuất khẩu, nhập khẩu cao và hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu có trị giá cao. Theo đó, ngoài những mặt hàng thuộc danh mục hàng cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu, tạm ngưng nhập khẩu và hàng hóa XNK có điều kiện, quản lý chuyên ngành, Cục Hải quan TPHCM tập trung vào các mặt hàng trọng điểm, như: rượu, bia; thiết bị điện gia dụng; trái cây các loại, bánh kẹo, dầu ăn; cá tươi, cá đông lạnh, ướp lạnh; thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá…

Về đối tượng trọng điểm, Cục Hải quan TPHCM tập trung kiểm soát đối với những hành khách XNC thường xuyên, tần suất di chuyển qua lại giữa các nước với mật độ nhiều lần và đi trong thời gian ngắn; đối với doanh nghiệp có hoạt động XNK loại hình mua bán hàng hóa, hàng quá cảnh, hàng quà biếu quà tặng.

Đặc biệt, đối với tuyến hàng không, ngoài việc kiểm soát chặt chẽ hành lý của hành khách XNC, cơ quan Hải quan còn tập trung đấu tranh ngăn chặn thủ đoạn cất giấu, ngụy trang ma túy trong các kiện hàng phi mậu dịch gửi qua đường hàng không…

Năm 2023, các đơn vị Hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu của Cục Hải quan TPHCM đấu tranh và đạt được những kết quả quan trọng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, ông có thể chia sẻ về kết quả này của đơn vị?

Với việc triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, lực lượng chuyên trách chống buôn lậu cũng như các chi cục hải quan đã kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn hiệu quả các vụ vi phạm. Trong 11 tháng năm 2023, Cục Hải quan TPHCM đã phát hiện, bắt giữ 2.759 vụ việc vi phạm, với trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 3.853 tỷ đồng. Trong đó có 2 vụ buôn lậu, 3 vụ vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, 36 vụ vi phạm về ma túy, 37 vụ vi phạm về kiểm soát hải quan, 2.679 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan, 2 vụ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả. Trong đó, Cục Hải quan TPHCM đã khởi tố và kiến nghị khởi tố hình sự gần 50 vụ.

Đặc biệt, trong công tác kiểm soát phòng chống ma tuý, toàn Cục Hải quan TPHCM đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 36 vụ vi phạm ma túy vận chuyển trái phép qua đường hàng không, bắt giữ được 13 đối tượng vi phạm. Tang vật vi phạm thu được gần 90 kg ma túy các loại.

Xin cảm ơn ông!