Nhìn lại nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ tài chính - ngân sách của nhiều địa phương trong 6 tháng đầu năm
	Thu ngân sách nhà nước 6 tháng năm 2021: Nhiều cục thuế có kết quả ấn tượng
	6 nguyên tắc trong phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2022
	Quản lý, điều hành ngân sách cần tích cực, quyết liệt nhưng đảm bảo khả thi, nuôi dưỡng phát triển nguồn thu

Việc triển khai, thực hiện hiệu quả các giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ tài chính-NSNN năm 2020. Ảnh: Thùy Linh

Cơ cấu chi NSNN chuyển dịch tích cực

Chính phủ vừa gửi tới Quốc hội Báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTKCLP) trong năm 2020, trong đó chỉ rõ, công tác quản lý, điều hành NSNN năm 2020 gặp rất nhiều khó khăn, thách thức do tác động tiêu cực của thiên tai, dịch bệnh, đặc biệt là đại dịch Covid-19.

Bộ Tài chính đã chủ động tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đề xuất, trình cấp có thẩm quyền quyết định các giải pháp về tài khóa để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương thực hiện tốt quy định của pháp luật về thu NSNN; chú trọng khai thác nguồn thu của NSNN, mở rộng cơ sở thuế, đẩy mạnh chống thất thu, buôn lậu, gian lận thương mại; quyết liệt xử lý nợ thuế…

Do đó, kết quả thu NSNN đạt cao hơn số đã báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XIV với tổng thu cân đối NSNN đạt trên 1,5 triệu tỷ đồng, bằng 98% dự toán (giảm so với dự toán khoảng 31 nghìn tỷ đồng, nhưng tăng 185 nghìn tỷ đồng so với số báo cáo Quốc hội).

Tỷ lệ động viên vào NSNN khoảng 23,9% GDP; huy động từ thuế, phí đạt khoảng 19,1% GDP. Có 55/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thu đạt và vượt dự toán, trong đó, nhiều địa phương thu vượt trên 10% dự toán.

Trong bối cảnh thu NSNN giảm do tác động của thiên tai, dịch bệnh, cân đối ngân sách các cấp khó khăn, Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường thực hiện các giải pháp THTKCLP, như: Công khai, minh bạch trong phân bổ dự toán NSNN; sắp xếp thứ tự ưu tiên các nhiệm vụ chi theo mức độ cấp thiết, khả năng triển khai, thực hiện nhiệm vụ, chương trình dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Bảo đảm nguyên tắc chỉ trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách, đề án, nhiệm vụ mới khi cần thiết và có nguồn lực đảm bảo; điều hành chi đầu tư gắn với tiến độ nguồn thu; chưa điều chỉnh mức lương cơ sở đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và lương hưu từ ngày 1/7/2020 nhằm chia sẻ khó khăn với Nhà nước và người lao động.

Bên cạnh đó, tiết kiệm 10% dự toán chi thường xuyên để tạo nguồn cải cách tiền lương (khoảng 2,9 nghìn tỷ đồng); cắt giảm kinh phí hội nghị, công tác phí, tiết kiệm thêm chi thường xuyên chưa cần thiết, cấp bách (ngân sách Trung ương tiết kiệm và cắt giảm dự toán ngân sách được khoảng 55 nghìn tỷ đồng, bằng 5% dự toán Quốc hội giao).

Việc triển khai, thực hiện hiệu quả các giải pháp THTKCLP đã góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ tài chính-NSNN năm 2020; đáp ứng kịp thời, đầy đủ các nhiệm vụ chi phát triển kinh tế-xã hội, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý nhà nước và thanh toán các khoản nợ đến hạn.

Đáng chú ý, cơ cấu chi NSNN tiếp tục chuyển dịch tích cực. Năm 2020, tỷ trọng chi đầu tư phát triển đạt trên 29% (mục tiêu là 25-26%), chi thường xuyên khoảng 63,1% tổng chi NSNN (mục tiêu là dưới 64%) .

Điều hành dự toán NSNN chủ động, chặt chẽ

Bên cạnh các kết quả đạt được, báo cáo của Chính phủ cũng nêu rõ, do tác động tiêu cực của thiên tai, dịch bệnh, cân đối thu-chi NSNN gặp nhiều khó khăn. Thu ngân sách Trung ương không đạt dự toán, bội chi NSNN tăng so với dự toán (bội chi NSNN năm 2020 khoảng 241,5 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 6,7 nghìn tỷ đồng so với dự toán, nhưng vẫn thấp hơn mức Quốc hội cho phép điều chỉnh).

Bên cạnh đó, qua công tác thanh tra, kiểm tra và kiểm soát chi của Kho bạc Nhà nước, phát hiện còn tình trạng quản lý, sử dụng NSNN chưa đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ ở một số cơ quan, đơn vị.

Năm 2021, Chính phủ xác định chỉ tiêu triệt để tiết kiệm các khoản chi ngân sách; rà soát sắp xếp các nhiệm vụ chi chưa thực sự cấp thiết; hạn chế tối đa tổ chức hội nghị, lễ hội, hội thảo, khánh tiết, đi nghiên cứu, khảo sát nước ngoài; thực hiện cắt giảm 100% việc tổ chức lễ động thổ, lễ khởi công, khánh thành các công trình xây dựng cơ bản…

Cùng với đó, tiết kiệm sử dụng có hiệu quả kinh phí nghiên cứu khoa học, giáo dục và đào tạo, sự nghiệp y tế; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đơn vị sự nghiệp công, năm 2021 giảm tối thiểu 10% đơn vị sự nghiệp công lập so với năm 2015, có 10% đơn vị tự chủ tài chính, giảm bình quân 10% chi trực tiếp từ NSNN cho các đơn vị sự nghiệp công lập so với giai đoạn 2011 - 2015.

Ngoài ra, giảm tối thiểu 5% - 10% so với dự toán năm 2020 chi hỗ trợ từ NSNN đối với các đơn vị sự nghiệp công lập có nguồn thu tăng theo lộ trình tính giá, phí dịch vụ sự nghiệp công.

Giải pháp tập trung thực hiện trong thời gian tới là tổ chức điều hành dự toán NSNN chủ động, chặt chẽ, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật tài chính, ngân sách; cải cách công tác kiểm soát chi NSNN theo hướng thống nhất quy trình, tập trung đầu mối kiểm soát và thanh toán các khoản chi NSNN gắn với việc phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn của các đơn vị liên quan.

Cùng với đó, quản lý chi NSNN trong phạm vi dự toán được giao, đúng tiêu chuẩn, định mức, chế độ quy định; triệt để tiết kiệm toàn diện trên các nội dung chi, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách...