Công chức Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1, Cục Hải quan TPHCM kiểm tra hàng nhập khẩu. Ảnh: Thu Hòa

Thu hẹp khoảng cách giảm thu

Theo Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Phan Minh Lê, trong hơn nửa đầu năm 2024, thế giới chứng kiến nhiều biến động phức tạp; thương mại và đầu tư tiếp tục giảm sút, trong khi các vấn đề như an ninh lương thực, thiên tai và biến đổi khí hậu ngày càng trở nên cấp bách.

Cùng với đó, tình hình kinh tế trong nước sau một thời gian dài giảm tốc đã có những chuyển biến tích cực nhưng vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, hoạt động sản xuất kinh doanh trong một số lĩnh vực còn gặp nhiều khó khăn, sản xuất công nghiệp phục hồi chậm. Bên cạnh đó, việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí mới ban hành đã tác động trực tiếp đến công tác thu ngân sách nhà nước (NSNN) của ngành Hải quan nói chung và Cục Hải quan TPHCM nói riêng.

Trong bối cảnh nền kinh tế - xã hội có những cơ hội và thách thức đan xen, việc thực hiện nhiệm vụ thu NSNN được dự báo khó khăn nhiều hơn thuận lợi. Nhiệm vụ đặt ra đối với Cục Hải quan TPHCM là rất nặng nề với dự toán được giao 130.800 tỷ đồng.

Tính đến hết tháng 8/2024, Cục Hải quan TPHCM thu NSNN trên 82.987 tỷ đồng, đạt 63,45% dự toán Pháp lệnh giao.

Theo phân tích của Cục Hải quan TPHCM, nếu tính nửa đầu năm 2024, số thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM đạt trên 61.007 tỷ đồng, đạt 46,64% dự toán, giảm 4,12% (tương đương giảm tuyệt đối 2.622,3 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2023. Như vậy, số giảm thu ngày càng được thu hẹp so với mức giảm hơn 5.000 tỷ đồng trong những tháng đầu năm.

Trong đó, 7/12 chi cục có số thu NSNN thấp hơn 50% mức dự toán được giao, 6/12 chi cục có số thu NSNN giảm so với cùng kỳ năm trước. Với tốc độ thu hiện nay, ước tính số thu NSNN cả năm 2024 của Cục Hải quan TPHCM đạt 123.800 tỷ đồng, đạt 94,65% dự toán (130.800 tỷ đồng), thiếu hụt so với chỉ tiêu pháp lệnh là 7.000 tỷ đồng.

Nhiều giải pháp những tháng cuối năm

Với những khó khăn trên, để hoàn thành dự toán thu NSNN năm 2024, Cục Hải quan TPHCM đã ban hành Kế hoạch tăng cường triển khai các giải pháp trong các tháng cuối năm.

Theo đó, Phòng Thuế xuất nhập khẩu tăng cường phối hợp chặt chẽ với các chi cục để theo dõi và phân tích tình hình thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM và của từng đơn vị; so sánh tiến độ thực hiện với chỉ tiêu pháp lệnh theo ngày, tuần, tháng, quý, kịp thời báo cáo lãnh đạo cục và đề xuất giải pháp, kiến nghị đảm bảo nguồn thu ngân sách.

Thường xuyên phân tích số liệu và đánh giá các tác động của các chính sách thuế và những yếu tố tác động đến số thu NSNN như biến động kinh tế - chính trị - xã hội, các hiệp định thương mại tự do (FTAs), giá cả hàng hóa nguyên liệu trên thế giới... Theo dõi dư địa các nguồn thu, dự báo xu hướng phát triển của các mặt hàng chính và lập kế hoạch thu ngân sách cho các giai đoạn tiếp theo.

Bám sát các tình hình triển khai dự án, hoạt động XNK của các doanh nghiệp có số thuế nộp NSNN và kim ngạch XNK lớn trong và ngoài địa bàn, theo dõi tình hình dịch chuyển nguồn thu tại đơn vị để tối ưu hóa nguồn thu, giảm thiểu thất thu và tăng cường công tác quản lý thuế.

Đẩy mạnh công tác hỗ trợ, tư vấn cho doanh nghiệp về các quy định, chính sách mới liên quan đến XNK, đảm bảo sự minh bạch và thuận lợi trong quá trình thông quan hàng hóa.

Tiếp tục thực hiện nghiệp vụ phân loại hàng hóa theo đúng quy định tại các văn bản hiện hành. Phòng Thuế xuất nhập khẩu theo dõi việc tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, chấn chỉnh của các cấp về công tác phân loại hàng hóa tại các Chi cục Hải quan.

Các đơn vị tăng cường kiểm tra mã số hàng hóa trong thông quan và sau thông quan, chú trọng các nhóm mặt hàng có kim ngạch lớn, hàng dễ nhầm lẫn về mã số; thực hiện rà soát mã số các tờ khai luồng xanh, các lô hàng đã thông quan có hàng hóa giống như mặt hàng tại các Thông báo phân tích phân loại, các trường hợp cùng một mặt hàng nhưng khai báo nhiều mã số khác nhau hoặc kết quả phân tích phân loại không thống nhất... nhằm kịp thời truy thu thuế do áp sai mã số, ngăn chặn việc doanh nghiệp lợi dụng sự thông thoáng của pháp luật để gian lận mã số, thuế suất, góp phần tăng thu NSNN…