Hải quan Đồng Nai: Kiểm soát hiệu quả hàng hóa XNK qua “bộ lọc” quản lý rủi ro
	Kiểm soát nguy cơ lây nhiễm Covid-19 qua hoạt động kiểm tra hàng tại nhà máy
	Công nhận địa điểm tập kết hàng hóa XNK tập trung tại Khánh Hòa

Vụ nhập khẩu gần 1,5 tấn găng tay bẩn từ Trung Quốc bị Hải quan TPHCM phát hiện mới đây. Ảnh: T.H

Trên 700 vụ vi phạm bị phát hiện

Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn quản lý của Cục Hải quan TPHCM trong thời điểm diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, mặc dù có giảm so với trước, nhưng diễn biến phức tạp, biến tướng, xuất hiện nhiều hình thức gian lận mới thủ đoạn tinh vi. Đáng lưu ý như: Gian lận xuất xứ, giả mạo nhãn hiệu, lợi dụng hoạt động gia công sản xuất xuất khẩu, quá cảnh, mượn đường, kinh doanh chuyển khẩu để né tránh các biện pháp phòng vệ thương mại và bảo hộ kinh tế, vận chuyển trái phép hàng hoá. Đặc biệt, việc vận chuyển chất ma túy đến và đi khỏi lãnh thổ Việt Nam đã được các đối tượng thực hiện nhiều hơn so với năm trước và thủ đoạn cũng tinh vi hơn.

Qua các vụ vi phạm phát hiện trong thời gian gần đây, Cục Hải quan TPHCM nhận định, phương thức thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại chủ yếu các đối tượng lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hoá, sử dụng phương thức “chọn luồng” (cùng 1 lô hàng khai báo nhiều tờ khai ở cùng một chi cục hoặc khác chi cục, nếu luồng Đỏ thì hủy tờ khai, chọn luồng Vàng, luồng Xanh để thông quan hàng hoá).

Bên cạnh đó, có tình trạng DN cố tình khai báo qua mặt hàng khác có thuế thấp, giá thấp để tiêu chí rủi ro phân luồng Xanh, luồng Vàng, hoặc cố tình khai thuế rất cao nhưng trong đó có mặt hàng cấm, hàng giả, hàng nhập khẩu có điều kiện nhằm trốn thuế. Điều chỉnh Manifest để tránh sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan Hải quan nhằm thực hiện hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Bên cạnh đó, nhằm trốn tránh trách nhiệm nếu bị phát hiện, các đối tượng thành lập nhiều công ty, ghi địa chỉ sai, doanh nghiệp không có bảng hiệu, thường xuyên thay đổi trụ sở (địa phương không nắm được). Sau khi bị phát hiện gian lận, DN từ chối nhận hàng, không hợp tác với cơ quan Hải quan... Một số trường hợp nhập khẩu hàng cấm là găng tay y tế cũ từ Trung Quốc về cảng Cát Lái do Cục Hải quan TPHCM phát hiện trong thời gian qua là một điển hình.

Kiểm soát chặt hàng quá cảnh

Theo Cục Hải quan TPHCM, nổi lên trong thời gian gần đây đối tượng trọng điểm lợi dụng hình thức hàng quá cảnh, hàng tạm nhập tái xuất, hàng xuất kho ngoại quan từ Việt Nam sang Campuchia gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Cục Hải quan TPHCM đã phát hiện nhiều vụ vi phạm đối với loại hình hàng quá cảnh, nhưng mức xử phạt theo quy định còn quá thấp, không đủ sức răn đe.

Chẳng hạn, Công ty TNHH Hậu Cần T.A.D. khai sai số lượng so với thực tế hàng hóa đối với lô hàng quá cảnh, Cục Hải quan TPHCM đã xử phạt số tiền 4 triệu đồng. Tương tự, trường hợp của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ XNK C. bị phạt vi phạm hành chính số tiền 3 triệu đồng về hành vi khai sai tên hàng đối với lô hàng quá cảnh. Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Vĩnh Thịnh đã có hành vi khai sai so với thực tế lượng, về tên hàng đối với hàng quá cảnh, bị phạt 4 triệu đồng...

Theo Cục Hải quan TPHCM, chế tài xử phạt đối với vi phạm về hàng quá cảnh như nêu trên còn quá thấp, khi phát hiện hành vi vi phạm (khai báo sai, hàng cấm...), kể cả khi phát hiện hàng vi phạm và hàng cấm, biện pháp giải quyết đối với hàng hóa vi phạm mới chỉ buộc tái xuất hàng hóa. Bên cạnh đó, việc khai báo trên tờ khai hải quan đối với hàng quá cảnh chưa chi tiết, chỉ khai tên hàng đại diện, gây khó khăn cho công tác kiểm soát chống buôn lậu. Việc giám sát, kiểm soát phương tiện vận chuyển bằng đường bộ, đường thủy nội địa có hàng hóa quá cảnh, tạm nhập - tái xuất có đi đúng tuyến đường, thời gian theo khai báo ban đầu từ cửa khẩu đi đến cửa khẩu đến thuộc các tỉnh, thành phố có đường biên giới Việt Nam và nước bạn hay không. Đến thời điểm hiện nay trong toàn Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh đã được trang bị seal định vị để theo dõi lộ trình hàng hóa quá cảnh, tạm nhập - tái xuất từ cửa khẩu đi đến cửa khẩu đến, nhưng số lượng seal được cấp còn ít so với số lượng container cần phải gắn seal.

Từ những bất cập nêu trên, để công tác quản lý, ngăn chặn hiệu quả vi phạm từ hoạt động loại hình quá cảnh, Độ Kiểm soát Hải quan - Cục Hải quan TPHCM kiến nghị, về thủ tục quá cảnh, chủ hàng hóa quá cảnh phải kê khai chi tiết tên hàng (khai đúng định danh của danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam hiện hành), số lượng, trọng lượng, xuất xứ và tình trạng hàng hóa trên Hệ thống E-Manifest của cơ quan quản lý nhà nước.

Về điều kiện kinh doanh vận chuyển hàng hóa quá cảnh, nên quản lý chặt chẽ việc cấp phép cho hoạt động vận chuyển. Hàng container, hàng rời từ tàu xuống cảng làm thủ tục quá cảnh, niêm phong và xếp lên phương tiện vận tải, ngoài seal hãng tàu (hàng trong container) còn có niêm seal hải quan, khi đến cửa khẩu xuất sang Campuchia có kiểm tra, đối chiếu seal giữa hồ sơ với thực tế nên quản lý hải quan là chặt chẽ.

Áp dụng việc nộp tiền bảo lãnh cho cả lô hàng đối với chủ hàng hóa và người khai hải quan khi tham gia làm thủ tục vận chuyển. Đồng thời, tăng chế tài xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm của hàng quá cảnh, trường hợp phát hiện hàng quá cảnh là hàng cấm mà không có giấy phép thì xử lý tịch thu.

Bổ sung quy định đối với hàng hóa là hàng kiện, lỏng, xá được vận chuyển bằng phương tiện vận chuyển đường thủy nội địa phải gắn thiết bị theo dõi hành trình và kết nối với chi cục hải quan nơi hàng hóa vận chuyển đi, Chi cục Hải quan nơi hàng hóa vận chuyển đến...