6,1 nghìn tỷ đồng tiền thuế GTGT vẫn đang "treo"

Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, số tiền thuế GTGT, doanh nghiệp (DN) chế biến, xuất khẩu (XK) gỗ chưa được hoàn trả là 6,1 nghìn tỷ đồng. Trong đó, các DN XK dăm thuộc Chi hội Dăm gỗ khoảng trên 4 nghìn tỷ đồng (riêng với 11 DN XK dăm lớn trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, số thuế chưa được hoàn đến hết tháng 5/2023 là 1.105 tỷ đồng); các DN hội viên Chi hội Gỗ dán cũng chưa được hoàn thuế trên 500 tỷ đồng. Số còn lại khoảng 1,6 nghìn tỷ đồng thuộc về các DN viên nén và chế biến XK các sản phẩm gỗ khác. Các DN trên đang hết sức khó khăn khi không được hoàn thuế, thiếu vốn để xoay xở và hỗ trợ người lao động trong bối cảnh khan hiếm đơn hàng.

Liên quan đến vấn đề này, đại diện Công ty TNHH Lâm Thanh Hưng chia sẻ, Công ty gặp rất nhiều khó khăn trong việc hoàn thuế GTGT vì thời gian hoàn thuế kéo dài. Theo quy định, thời gian đối với hồ sơ kiểm tra trước, hoàn thuế sau là 40 ngày nhưng hồ sơ hoàn thuế của Công ty bị kéo dài tới hơn 6 tháng mà không nhận được quyết định thông báo hoàn hay không hoàn. Nguyên nhân là do có quá nhiều bất cập trong truy xuất, xác minh nguồn gốc gỗ, vì theo quy định phải xác minh tới tận hộ trồng rừng. Trong khi đó, một lô hàng XK của DN được mua của vài chục hộ trồng rừng tại rất nhiều các địa phương khác nhau. Chính vì lẽ đó, Công ty phải rút hồ sơ và tạm thời hoãn nộp hồ sơ hoàn thuế để tập trung vào sản xuất kinh doanh tìm đầu ra cho đơn hàng mới.

Cũng là một trong những DN gặp khó khăn trong hoàn thuế GTGT, đại diện Công ty CP Cảng Thái Hưng cho biết, Công ty đã chuyển 2 bộ hồ sơ xin hoàn thuế GTGT, trong đó 1 bộ có giá trị 28 tỷ đồng, 1 bộ có giá trị 26 tỷ đồng phát sinh thuế GTGT từ tháng 1/2022 đến tháng 5/2022 lên Cục thuế tỉnh Quảng Ninh vào tháng 8/2022. Nhưng do quy định tại Công văn 633/TCT-TTKT ngày 7/3/2022 phải xác định nguồn gốc hàng hóa từ F1, F2, F3…., Công ty xét thấy bộ hồ sơ của Công ty chưa đủ điều kiện để hoàn nên đã xin giãn thời gian đến nay.

Cũng cùng nguyên nhân, các bộ hồ sơ xin hoàn thuế GTGT từ tháng 6/2022 đến tháng 3/2023 của DN chưa thể nộp lên Cục thuế tỉnh Quảng Ninh vì nếu truy xuất nguồn gốc đến tận hộ trồng rừng thì Công ty không thể đáp ứng được. Tổng số thuế GTGT Công ty đã trả và khai báo với cơ quan thuế từ tháng 1/2022 đến tháng 3/2023 là 171 tỷ đồng. Do đó, Công ty CP Cảng Thái Hưng đề nghị xin được hoàn thuế GTGT cho Công ty từ tháng 1/2022 đến nay với cách kiểm tra hồ sơ hoàn thuế như khi chưa có Công văn 633/TCT-TTKT.

Ngoài ra, Công ty CP Cảng Thái Hưng cũng đề nghị kiểm tra hoàn thuế dựa trên việc cơ quan Hải quan kiểm tra lô hàng tại kho hàng trước khi xuất có đúng hàng hóa theo khai báo hay không, đã hoàn thành nghĩa vụ thuế theo quy định hay chưa (thuế GTGT, thuế XK...) và hậu kiểm đối với tiền thanh toán từ nước ngoài. Trường hợp khó kiểm tra thì xin đề nghị bỏ thuế GTGT đối với ngành dăm gỗ, còn các thuế GTGT của phần dịch vụ, logistics thì cho khấu trừ hoặc hoàn thuế.

Nếu tình trạng hoàn thuế GTGT còn kéo dài và chưa có hướng xử lý, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề nghị bỏ thuế 10% đối với mặt hàng này. Ảnh: NT

Rà soát lại vướng mắc, gỡ khó cho DN

Ông Thang Văn Thông, đại diện chi hội Dăm gỗ Việt Nam nhận định, cơ quan thuế đưa ra các biện pháp quản lý chặt chẽ trong việc hoàn thuế GTGT là có lý do, tuy nhiên những lý do này chưa phù hợp với thực tiễn hiện nay của DN bởi căn cứ Thông tư 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế, DN chỉ truy xuất đến người phát sinh thuế, nhưng hiện nay cơ quan thuế lại đang yêu cầu truy xuất đến người trồng rừng. Do đó, thời gian xác minh rất dài. Chi cục thuế địa phương cũng không có chức năng, quyền hạn đi xác minh việc này nên nếu xác minh việc này phải nhờ đến đơn vị thứ 3 mà ở đây là cơ quan Công an.

Trước thực trạng trên, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề nghị rà soát lại các vướng mắc tại các văn bản quy định hiện hành để gỡ khó cho DN, đảm bảo dòng tài chính để DN ký kết các hợp đồng mới, tránh trường hợp hiện có nhiều DN có đơn hàng nhưng lại không có dòng vốn để thực hiện. Đối với DN XK có hợp đồng với DN thương mại thì cho phép hoàn thuế GTGT vì đây là giao dịch kinh tế hợp pháp, đáp ứng đủ các điều kiện hoàn thuế. Nếu phát hiện doanh nghiệp vi phạm pháp luật thì đề nghị thanh/kiểm tra và xử lý theo quy định của pháp luật.

Hiện nay, quy định về quản lý, truy xuất nguồn gốc lâm sản theo Thông tư số 26/2022 /TT-BNNPTNT rất phức tạp, không khả thi, mất nhiều thời gian và phát sinh nhiều chi phí nếu tiến hành xác minh đầy đủ. Do đó, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề nghị cơ quan thuế chỉ tập trung kiểm soát chặt các nhà cung cấp, DN có xuất hóa đơn thông qua hệ thống hóa đơn điện tử. DN bị phát hiện gian lận hoàn thuế GTGT phải bị xử lý nghiêm để đảm bảo quyền lợi chính đáng của các DN chế biến, XK sản phẩm gỗ tuân thủ pháp luật và giúp ngăn ngừa từ sớm những rủi ro trong lĩnh vực thuế.

Nếu tình trạng hoàn thuế GTGT còn kéo dài và chưa có hướng xử lý, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề nghị bỏ thuế 10% đối với mặt hàng này để tránh tình trạng lợi dụng việc hoàn thuế GTGT để gian lận ngân sách nhà nước, tác động xấu tới các DN tuân thủ pháp luật và làm ăn chân chính, hoặc có cơ chế, chính sách để DN đóng thuế hộ khâu chế biến gỗ trung gian với mức 1,5% và DN được phép hạch toán vào chi phí của DN.