Dệt may làm gì để nhanh chóng hồi phục?
	Ngành bông Mỹ hỗ trợ doanh nghiệp dệt may Việt Nam nâng cao chất lượng

Sản xuất sản phẩm quần jean tại nhà máy của Phong Phú Jean

Thích ứng nhanh

Nói về những thách thức của DN dệt may trong năm 2020, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết, các nước nhập khẩu lớn đã có sự dịch chuyển mạnh mẽ về tiêu dùng. Những dòng sản phẩm chủ lực của ngành dệt may Việt Nam như veston, sơ mi, đầm nữ, các sản phẩm có giá trị gia tăng cao... đều giảm sâu khoảng 80%. Điều này khiến cho hàng loạt dây chuyền sản xuất veston, sơ mi cao cấp phải đắp chiếu và thay thế bằng những thiết bị sản xuất đồ thun, đồ thể thao...

Bên cạnh đó, các DN còn đối mặt với thách thức về phương thức thanh toán. Trong thời gian dịch bệnh, những phương thức thanh toán truyền thống trước đây của DN dệt may Việt Nam như thanh toán trả trước, thư tín dụng trả ngay đều bị thay thế bằng phương thức trả chậm 3 tháng, 6 tháng, thậm chí có khách hàng đòi trả chậm tới 9 tháng. “Đây là áp lực cực kỳ lớn. Không những vậy, hiện hàng loạt nhà nhập khẩu của Mỹ bị phá sản, dẫn tới rủi ro DN không thể thu hồi được các khoản trả chậm trước đó” – ông Giang cho biết.

Điều may mắn là có nhiều DN đã nhanh chóng chuyển đổi để bắt kịp nhu cầu thị trường. Trong thông tin công bố mới đây, Công ty May Thành Công cho biết doanh thu tháng 11/2020 đạt 12,6 triệu USD, lợi nhuận sau thuế đạt 1,17 triệu USD, cao hơn 37% so với cùng kỳ năm 2019. Lũy kế 11 tháng năm 2020, doanh thu đạt 137 triệu USD, đạt 85% kế hoạch cả năm và tương đương 96% so với cùng kỳ năm 2019. Lợi nhuận lũy kế 11 tháng đạt trên 10 triệu USD, vượt 26% kế hoạch cả năm và tăng 15% so với 11 tháng năm 2019.

Trong một báo cáo phân tích của Công ty chứng khoán Rồng Việt, các chuyên gia chỉ ra rằng, khẩu trang vải và đồ bảo hộ y tế đã bù đắp đáng kể cho sự sụt giảm doanh thu của các sản phẩm truyền thống do Covid-19, đặc biệt khi công ty có khả năng tự sản xuất vải kháng khuẩn để sản xuất khẩu trang.

Một khảo sát mới đây của Vitas cũng đã cho thấy, khi nhận định về mức độ tác động của Covid-19 tại thời điểm tháng 9-10/2020 so với thời điểm đầu năm 2020 và xu hướng trong vòng 6 tháng tới, có trên 11% công ty dệt may cho biết tác động đã giảm và DN đang trên đang hồi phục. Đây chủ yếu là các DN quy mô lớn (trên 1000 lao động) và sản xuất các mặt hàng bán tốt trong dịch như các sản phẩm cơ bản, hàng y tế, hàng thể thao.

Trong khi đó, tại một DN chuyên sản xuất sợi là Công ty CP Sợi thế kỷ, nhu cầu sợi thế giới giảm mạnh đã kéo doanh thu đi xuống trong thời kỳ phong tỏa do dịch bệnh, nhưng đã tăng nhanh trở lại khi các nước khởi động lại nền kinh tế. Đặc biệt sản phẩm sợi tái chế của công ty được đánh giá rất cao về mức độ phù hợp với xu hướng thời trang bền vững hiện nay. Theo đó, thương hiệu thời trang Nike cam kết sử dụng hoàn toàn vật liệu tái chế vào năm 2020. Adidas và H&M cũng cam kết sử dụng hoàn toàn vật liệu tái chế vào năm 2024 và 2030.

Khảo sát thị trường của IBM vào năm 2020 cũng cho thấy người tiêu dùng sẵn sàng trả cao hơn 20-32% cho một sản phẩm được sản xuất bền vững. Do đó, việc tăng tỷ trọng sợi tái chế trong tổng doanh thu đã giúp Sợi thế kỷ hạn chế tác động của đại dịch lên lợi nhuận. Theo đó, tỷ trọng sợi tái chế trong tổng doanh thu và lợi nhuận của Sợi thế kỷ được dự báo sẽ đạt lần lượt 40% và 79% trong năm 2020 và sẽ tiếp tục tăng lên trong năm 2021.

Triển vọng tươi sáng

Với nhiều lợi ích từ các hiệp định CPTPP và EVFTA, cả nhãn hàng và các DN tại Việt Nam đều đang nỗ lực để chủ động nguyên vật liệu và Covid-19 đã tạo thêm một lực đẩy quan trọng để các ngành hàng tăng nhanh hơn nỗ lực này. Hiện các DN đang có hai hướng đi.

Thứ nhất, các công ty lớn tự sản xuất nguyên vật liệu, khép kín chuỗi cung ứng. Phong Phú Jeans là một trong những công ty đã tạo được chuỗi cung ứng khép kín, từ sợi, vải, cho tới may mặc. Hiện nay Phong Phú Jeans tự cung cấp được 40% nguồn vải cần sử dụng. Do tác động của Covid-19, công ty cũng thuyết phục thêm nhiều khách hàng sử dụng vải của nhà máy sản xuất thay vì nhập khẩu từ nước ngoài. Các tập đoàn FDI lớn như Saitex, Hansoll cũng đều đã có các nhà máy sợi và dệt nhuộm tại Việt Nam để đảm bảo tự cung cấp nguyên liệu trong chuỗi cung ứng của mình, nhờ đó được hưởng lợi từ các ưu đãi thuế từ các hiệp định mới.

May Thành Công cũng có cơ hội mở rộng doanh số nhờ CPTPP và EVFTA là rất lớn nhờ chuỗi sản xuất khép kín có thể đáp ứng quy tắc xuất xứ “từ sợi trở đi” của CPTPP và “từ vải trở đi” của EVFTA. Trong 9 tháng năm 2020, mảng vải của May Thành Công ghi nhận mức tăng trưởng cao nhất (đạt 25%) trong 3 nhóm sản phẩm chính và thị phần trong tổng doanh thu tăng lên 20% từ 15,6% trong 9 tháng năm 2019. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy DN này được hưởng lợi từ các FTA, thông qua việc bán vải cho các công ty may mặc trong nước.

Tuy nhiên không phải DN nào cũng có thể tự xây dựng một chuỗi cung ứng khép kín do yêu cầu về nguồn lực rất lớn và thường chỉ có các tập đoàn lớn mới có thể thực hiện. Do đó, hướng đi thứ hai mà các DN có quy mô nhỏ hơn đang đẩy mạnh là tăng cường liên kết trong ngành để tăng mua từ nguyên vật liệu từ các nhà cung ứng trong nước.

Nhiều DN FDI cho biết, dịch bệnh Covid-19 đã thúc đẩy công ty quan tâm hơn tới các nguồn nguyên liệu ngay tại Việt Nam, thay vì nhập khẩu. Điều này giúp DN giảm chi phí và thời gian vận chuyển. Do đó, trong tương lai, các nhà cung ứng nguyên liệu dệt may trong nước như Sợi thế kỷ, May Thành Công, Dệt Phong Phú sẽ có cơ hội tăng trưởng rất khả quan.

Đón đầu xu thế này, May Thành Công đã có kế hoạch xây dựng thêm nhà máy dệt, nhuộm và may tại tỉnh Vĩnh Long, với số vốn ước tính khoảng 44 triệu USD, tài trợ bằng lợi nhuận giữ lại và vốn vay. Theo đó, tổng công suất may sẽ tăng 30% từ năm 2022 và tổng công suất vải tăng thêm 36% từ năm 2023.