Cà phê Buôn Ma Thuột- Việt Nam đã được khẳng định chất lượng vượt trội qua hàng trăm năm. Ảnh s.t

Thưa ông, nhãn hiệu cà phê Buôn Ma Thuột đã được cấp chứng nhận bảo hộ quốc gia nhưng vì sao vẫn bị DN Trung Quốc đăng ký sở hữu ở nước này ?

Từ năm 1995, UBND tỉnh Đắk Lắk cho phép xây dựng hồ sơ bảo hộ tên gọi xuất xứ cà phê Buôn Ma Thuột (chỉ dẫn địa lý) và được Cục Sở hữu trí tuệ ra Quyết định 806/QĐ-SHTT ngày 14-10-2005 cấp chứng nhận đăng bạ số 0004, công nhận bảo hộ quốc gia chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma Thuột đối với sản phẩm cà phê nhân robusta. Sau đó, Nhà nước đã xây dựng chương trình hỗ trợ kinh phí về phát triển chỉ dẫn địa lý cà phê Buôn Ma Thuột giai đoạn 2005-2010.

Về phía Cục Sở hữu trí tuệ với chức năng của mình đã tổ chức nhiều khóa tập huấn hướng dẫn cho các DN ở Đắk Lắk đăng ký, bảo vệ thương hiệu ở nước ngoài. Tuy nhiên, vì nhiều lý do cho đến nay cà phê Buôn Ma Thuột vẫn chưa được đăng kí nhãn hiệu hàng hóa tại các nước xuất khẩu và tiêu thụ cà phê trên thế giới. Chính điểm yếu này để các DN nước ngoài lợi dụng. Thực tế đã có không ít các thương hiệu như: thuốc lá Vinataba, cà phê Trung Nguyên, nước mắm Phú Quốc, gạo Nàng Hương… đã bị tranh chấp ở nước ngoài mà nguyên nhân là do các DN chưa đăng ký bảo hộ nhãn hiệu kịp thời tại các nước đó.

Thưa ông, việc DN Việt Nam ít đăng ký về thương hiệu ở nước ngoài, có phải do vấn đề kinh phí?

Tôi cho rằng nguyên nhân về kinh phí chỉ một phần bởi chi phí để đăng ký nhãn hiệu ra nước ngoài không phải là lớn. Tôi lấy ví dụ, DN muốn đăng ký nhãn hiệu tại Hoa Kỳ chỉ cần nộp khoản phí chưa đến 500 USD và có thể gửi đơn đăng ký dưới 2 hình thức: đăng ký bằng điện tử và đăng ký bằng giấy tờ. Thời gian từ lúc nộp đơn đến lúc chấp nhận khoảng 14 tháng. Mọi qui trình, thủ tục, đơn xin đăng ký, đơn phản hồi đều được công khai minh bạch tại website của tổ chức USPTO. Đồng thời, DN có thể tra cứu, xác định xem nhãn hiệu của mình đã bị đăng ký hay chưa để nộp đơn đăng ký hoặc có biện pháp phản đối kịp thời.

Bên cạnh đó, theo hệ thống nhãn hiệu quốc tế (WIPO) của Nghị định thư Madrid thì nếu DN muốn đăng ký ở châu Âu thì không cần đăng ký từng nước mà cứ tham gia vào hệ thống WIPO sẽ được chấp nhận bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa ở 70 quốc gia.

Qua bài học về DN Việt Nam bị mất và bị tranh chấp thương hiệu ở nước ngoài, mà vừa rồi là trường hợp của cà phê Buôn Ma Thuột, ông có lời khuyên gì tới các DN Việt Nam?

Hiện vẫn có một số DN Việt Nam đăng ký nhãn hiệu trong nước nhưng lại nhầm tưởng rằng cứ được bảo hộ ở Việt Nam là được bảo hộ trên toàn cầu. Thiết nghĩ, cho dù các DN có thiếu hiểu biết hay thờ ơ thì đã đến lúc nếu họ cần phải quan tâm, nếu không chính họ sẽ là người thiệt thòi khi nhãn hiệu hàng hoá của mình bị xâm phạm mà không được bảo hộ. Bên cạnh đó, các cơ quan hữu quan và các tổ chức cũng cần tạo điều kiện giúp đỡ cung cấp thông tin kịp thời để tăng cường sự hiểu biết pháp luật nhất là Luật Sở hữu trí tuệ cho các DN Việt Nam khi muốn làm việc với nước ngoài.

Đối với trường hợp cà phê Buôn Ma Thuột, không còn con đường nào khác là chúng ta phải khởi kiện ra tòa án vì theo luật pháp Trung Quốc không giải quyết các vụ việc liên quan đến sở hữu trí tuệ bằng con đường hành chính. Nhưng vấn đề ở đây là chúng ta phải mất một khoản chi phí không nhỏ cho vụ kiện này. Như trường hợp DN thuốc lá Vinataba khi tiến hành khởi kiện ra Tòa án ở một số nước như Thái Lan, Trung Quốc đã phải mất hàng trăm ngàn USD để thuê luật sư.

Tuy nhiên, trong trường hợp khởi kiện, nếu các doanh nghiệp ở vùng sản xuất cà phê này biết cùng nhau chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm thì dù thắng hay thua kiện cũng tác động tích cực đến ý thức cộng đồng quốc tế về cà phê Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!

Thu Hằng (Thực hiện)