Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Công nghiệp Brother Việt Nam- một trong những DN ưu tiên. Ảnh: THÁI BÌNH

Vậy trường hợp đối tác khai báo sau mà hàng hóa bị phân vào luồng Đỏ, phải kiểm tra thực tế cơ quan Hải quan sẽ kiểm tra thế nào? Đây là phản ánh của Công ty TNHH Công nghiệp Brother Việt Nam (KCN Phúc Điền, Hải Dương)- một trong các DN đang được áp dụng chế độ DN ưu tiên.

Để làm rõ vấn đề này, phóng viên Báo Hải quan đã trao đổi với bà Lê Thu- Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan)- đơn vị chủ trì thực hiện Chương trình DN ưu tiên. Bà Lê Thu cho biết: Quy định tại Thông tư 72 về áp dụng chế độ ưu tiên trong thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa XNK của DN, không chỉ các trường hợp đã được Tổng cục Hải quan công nhận là DN ưu tiên mà cả các DN đối tác khi thực hiện mua, bán hàng hóa với DN ưu tiên (XNK tại chỗ) cũng được hưởng các chế độ ưu tiên, trong đó có ưu tiên về giao, nhận hàng trước, khai báo hải quan sau.

Liên quan đến thủ tục hải quan với trường hợp ưu tiên “giao, nhận hàng trước, khai báo hải quan sau” bà Lê Thu phân tích thêm: Khoản 6 Điều 86 Thông tư 38/2015/TT-BTC quy định về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan; thuế XK, thuế NK, quản lý thuế đối với hàng hóa XNK, đã quy định rõ về thủ tục đối với trường hợp liên quan đến đối tác mua, bán hàng hóa là DN ưu tiên và đối tác.

Đó là “Người khai hải quan là DN ưu tiên và các đối tác mua bán hàng hóa với DN ưu tiên; DN tuân thủ pháp luật hải quan và đối tác mua bán hàng hóa cũng là DN tuân thủ pháp luật hải quan có hàng hoá XNK tại chỗ được giao nhận nhiều lần trong một thời hạn nhất định theo một hợp đồng/đơn hàng với cùng người mua hoặc người bán thì được giao nhận hàng hóa trước, khai hải quan sau. Việc khai hải quan được thực hiện trong thời hạn tối đa không quá 30 ngày kể từ ngày thực hiện việc giao nhận hàng hóa.

Người khai hải quan được đăng ký tờ khai hàng hóa XNK tại chỗ tại 1 Chi cục Hải quan thuận tiện. Chính sách thuế, chính sách quản lý hàng hóa XNK thực hiện tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan. Cơ quan Hải quan chỉ kiểm tra các chứng từ liên quan đến việc giao nhận hàng hóa (không kiểm tra thực tế hàng hóa).

Đối với mỗi lần giao nhận, người XK và người NK phải có chứng từ chứng minh việc giao nhận hàng hóa (như hóa đơn thương mại hoặc hóa đơn GTGT hoặc hoá đơn bán hàng, phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ,…), chịu trách nhiệm lưu giữ tại DN và xuất trình khi cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra”. Căn cứ các quy định này, DN ưu tiên và đối tác sẽ được miễn kiểm tra thực tế hàng hóa.

Theo lãnh đạo Cục Kiểm tra sau thông quan, việc đưa ra hình thức ưu tiên trên (miễn kiểm tra thực tế hàng hóa) cũng phù hợp với thực tế, bởi quá trình xem xét, công nhận DN ưu tiên, cơ quan Hải quan và các cơ quan chức năng đã xem xét, đánh giá một cách cẩn trọng về tính tuân thủ pháp luật của DN.

Những trường hợp được công nhận DN ưu tiên là đối tượng chấp hành tốt pháp luật, có hệ thống kiểm soát nội bộ tốt và đáp ứng nhiều điều kiện chặt chẽ khác, có nhiều đóng góp vào hoạt động XNK tại từng địa phương cũng như cả nước. Đồng thời, DN ưu tiên cũng cam kết về sự tuân thủ của các đối tác. Do vậy, tạo các điều kiện thuận lợi nhất cho DN ưu tiên và đối tác đã được được luật hóa chi tiết trong văn bản pháp luật nêu trên.

Trong trường hợp nếu có nghi vấn về sự gian lận của đối tác của DN ưu tiên, cơ quan Hải quan phải kiểm tra thế nào? Lãnh đạo Cục Kiểm tra sau thông quan cho biết, bên cạnh việc tạo thuận lợi, các quy định của pháp luật và quy trình nghiệp vụ của Ngành vẫn đảm bảo đưa ra các công cụ quản lý sự tuân thủ của DN, ngăn ngừa các hành vi vi phạm.

Tùy vào trường hợp DN có nguy cơ vi phạm như thế nào mà cơ quan Hải quan đưa ra hình thức quản lý phù hợp. Như trường hợp đối tác của DN ưu tiên, căn cứ vào công cụ quản lý rủi ro và thực tế theo dõi hoạt động của DN tại địa bàn quản lý nếu cơ quan Hải quan phát hiện các dấu hiệu nghi vấn về vi phạm mới tiến hành các biện pháp nghiệp vụ để kiểm tra.