Thưa ông, con số tăng trưởng GDP sụt giảm so với cùng kỳ năm ngoái và cùng với những yếu tố biến động kinh tế khác. Ông đánh giá như thế nào về diễn biến kinh tế từ đầu năm đến nay? Theo đánh giá của ông, những giải pháp điều hành kinh tế 6 tháng đầu năm có tác động như thế nào đến diễn biến kinh tế?

Từ đầu năm đến nay kinh tế tăng trưởng chững lại. Đặc biệt trong quý II vừa rồi, công bố thông tin cho thấy tăng trưởng kinh tế giảm, con số này dưới mức kỳ vọng của tôi rất nhiều. Tôi nghĩ rằng quý II sẽ có hồi phục trở lại tạo đà tăng trưởng cho cả năm nhưng kết quả đã không được như vậy. Do đó tôi cho rằng, tăng trưởng kinh tế cuối năm sẽ tương đối thấp, ở mức 6%.

Về giải pháp điều hành kinh tế 6 tháng đầu năm, tôi cho rằng những nỗ lực cải cách kinh tế của Chính phủ rất rõ ràng, đặc biệt là cải cách hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, đây là những chính sách ảnh hưởng đến từ phía cung, tức là ảnh hưởng đến năng lực thực sự của nền kinh tế thì nó sẽ có tác động dài hạn, những ảnh hưởng của nó đến chậm hơn. Có thể nếu thành công trong việc này, thì nó cũng không thể đến trong năm nay. Đây là bài toán của trung và dài hạn, làm vốn của nền kinh tế trong tương lai. Còn việc trong năm nay tăng trưởng kinh tế chậm lại, đặc biệt là trong nửa đầu năm chúng ta đã thấy rất rõ về mặt số liệu, đây là vấn đề của nền kinh tế đã có từ trong quá khứ, hoặc từ môi trường bất lợi cũng như chính từ sự suy giảm kinh tế của khu vực DN của Việt Nam trong nhiều năm tích tụ lại.

Ông có nhận xét như thế nào về điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian qua?

Gần đây một số chính sách đưa ra có tính toán đến những phản ứng của thị trường nhiều hơn, ví dụ như với trường hợp của Thông tư 06/2016/TT-NHNN về quy định giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn của tổ chức tín dụng. Chúng tôi đánh giá cao cách làm này vì đã chống sốc cho thị trường, đưa ra được lộ trình rõ ràng cho những người ở trong thị trường, ngân hàng, trong giới bất động sản tránh được cú sốc thị trường mà vẫn mà vẫn duy trì được định hướng của Ngân hàng Nhà nước về ổn định lại thị trường bất động sản đang có nguy cơ nóng lên. Ngoài ra cần phải lưu ý đối với chính sách tiền tệ là khuynh hướng mở rộng tiền tệ của chúng ta hiện nay ngày càng rõ hơn, điều này chúng ta phải đi liền với những chính sách để ổn định, trong trường hợp lạm phát bùng phát trở lại do những yếu tố bất thường, không thuận lợi từ những yếu tố khác không thuận lợi cộng hưởng vào. Chúng ta cần có những giải pháp chủ động để ổn định mức lạm phát. Cuối cùng, về vấn đề liên quan đến thị trường vàng, tôi cho rằng cách đặt vấn đề huy động vàng là không chuẩn xác. Vì chúng ta không nên nghĩ tới việc huy động vàng, mà vàng như một tài sản, nếu muốn có nguồn lực trong dân chảy vào hoạt động sản xuất kinh doanh, vào dòng chu chuyển của nền kinh tế thì phải điều tiết bởi thị trường tiền tệ, phải ổn định kinh tế vĩ mô để làm cho khả năng sinh lời của tài sản bằng vàng đó không còn nhiều thì tự họ sẽ bán vàng đi, chuyển sang nắm giữ tiền và gửi tiền vào ngân hàng, thông qua đó tiền sẽ đi vào lưu thông và thành vốn của nền kinh tế, chứ ta không sử dụng vàng, huy động vàng một cách trực tiếp để đưa vàng vào lưu thông, trở thành vốn của nền kinh tế. Nếu như thế, sẽ làm tăng vàng hóa.

Quay trở lại vấn đề tăng trưởng GDP, ông cho rằng khó đạt mục tiêu 6,7%. Vậy dựa trên những cơ sở, lý lẽ nào để ông đưa ra nhận định này? Những yếu tố nào sẽ là động lực có thể giúp tăng trưởng trong thời gian tới, thưa ông?

Nhận định này dựa trên những dự báo và tính toán về những nguồn tạo ra tăng trưởng cho nền kinh tế và cũng dựa trên những tăng trưởng trong quá khứ, tức là quý I và II năm nay đều loanh quanh dưới mức 6%. Còn lại hai quý cuối năm, theo tính toán của tôi, đạt mức tăng trưởng 6% của cả năm đã là sự nỗ lực ghê gớm của nền kinh tế, của Chính phủ trong bối cảnh có nhiều xáo động, nhiều yếu tố mới khó đoán định, bất trắc nhiều hơn của nền kinh tế thế giới cũng như những khó khăn bất thường của nền kinh tế trong nước.

Về động lực tăng trưởng, theo tôi, yếu tố tạo ra động lực tăng trưởng chính vẫn là sự phục hồi của khu vực kinh tế tư nhân, sự phục hồi tiêu dùng của kinh tế gia đình, tức là niềm tin trở lại trong nền kinh tế. Những yếu tố khác như XK thì lại phụ thuộc vào thị trường thế giới và sức mua của thế giới, nhưng yếu tố này hiện nay đang có tính bất định cao. Ngoài ra, còn yếu tố về đầu tư xây dựng cơ bản, hay những yếu tố thuộc về chi tiêu của Nhà nước là những yếu tố mang tính chất nhân tạo, cưỡng bức nhiều hơn, đây không phải là nguồn bền vững.

Nhiều chuyên gia cũng như bản thân ông đã đề cập đến mối liên hệ giữa tăng trưởng và lạm phát. Nếu vẫn giữ nguyên mục tiêu tăng trưởng 6,7%, điều này sẽ tác động như thế nào đến lạm phát, thưa ông?

Việc giữ nguyên mục tiêu tăng trưởng có hai hệ quả. Thứ nhất, tôi tin rằng mục tiêu đó không đạt được, tức là chúng ta sẽ theo đuổi mục tiêu không thể thực hiện được, mà chúng ta có thể nhận thức được ngay từ bây giờ. Thứ hai, trong nỗ lực hướng về mục tiêu đó, chúng ta sẽ sốt sắng, nóng lòng bơm thêm nhiều nguồn lực, tạo ra nhiều động lực tăng trưởng mang tính cưỡng bức, ví dụ bơm thêm tín dụng, tăng chi tiêu với tốc độ cao từ khu vực xây dựng cơ bản của Nhà nước hoặc chi tiêu công, tăng trưởng về khai khoáng tức là tăng trưởng về khai thác dầu như nhiều người đã nói… Tất cả những điều đó nó làm cho động lực tăng trưởng thực ở khu vực tư nhân, ở niềm tin của người tiêu dùng… sẽ không được cải thiện nhiều mà lại được cải thiện ở khu vực “nhân tạo”này. Điều đó dẫn đến chất lượng tăng trưởng không cao. Ngoài ra, có nguy cơ lớn là dòng tiền được đẩy vào nền kinh tế có khả năng sẽ không đi vào sản xuất thực mà sẽ đẩy vào thị trường tài sản và đồng thời làm tăng lạm phát, phá vỡ ổn định vĩ mô. Đây là những nguy cơ lớn.

Tôi cho rằng Quốc hội và Chính phủ nên thực tế, vì môi trường của chúng ta cả môi trường thế giới cũng như bản thân nội bộ nền kinh tế của Việt Nam đang bộc lộ những yếu tố chúng ta không kỳ vọng. Tôi nghĩ chúng ta nên can đảm, mạnh dạn điều chỉnh cho phù hợp với thực tế, trong trường hợp này là điều chỉnh xuống.

Xin cảm ơn ông!