Một trong những đề xuất nhận được nhiều sự quan tâm nhất của dư luận là tăng thuế GTGT từ 10% lên 12%. Việc điều chỉnh mức thuế này trong thời điểm hiện nay, theo ông có phù hợp không?

Thuế GTGT là một sắc thuế thuộc loại thuế tiêu dùng. Xét một cách tổng thể thì tăng thuế suất thuế GTGT có thể làm giảm tổng cầu hoặc giảm tiết kiệm của dân cư hoặc không có tác động đáng kể. Tác động cụ thể như thế nào còn phụ thuộc vào điều kiện cụ thể về kinh tế vĩ mô (cơ cấu tiêu dùng dân cư về các loại hàng hóa, dịch vụ; cơ cấu tiêu dùng sản phẩm nội địa và sản phẩm nhập khẩu; cơ cấu sản phẩm xuất khẩu…) và mức tăng thuế suất.

Tăng thuế suất sẽ dẫn đến tăng thu NSNN nhưng thuế suất tăng quá cao có thể dẫn đến giảm thu NSNN. Để xác định tác động của thuế suất đến nguồn thu, đến tăng trưởng kinh tế cần phải có số liệu thống kê và đưa vào mô hình kinh tế lượng để phân tích. Không thể nói cảm tính được.

Theo kinh nghiệm của một số nước có điều kiện tương đồng mà tôi được biết thì mức tăng thuế GTGT dự kiến là phù hợp với điều kiện kinh tế của Việt Nam và thông lệ quốc tế. Tuy vậy, vẫn rất cần thực hiện điều tra thực tế để có số liệu đánh giá, có cơ sở thực tiễn.

Từ góc nhìn của một chuyên gia, ông đánh giá như thế nào về sự cần thiết và tính khả thi của dự án Luật?

Xét một cách tổng thể, việc sửa đổi, bổ sung 5 Luật thuế nói trên là thực sự cần thiết trong thời điểm hiện tại. Nếu được thông qua, sẽ có nhiều tác động tích cực đến đời sống KT-XH cả trước mắt và lâu dài.

Dự thảo Luật đề xuất sửa đổi nhiều nội dung liên quan cả về phạm vi điều chỉnh, thuế suất, cơ sở thuế và ưu đãi thuế. Các nội dung sửa đổi, bổ sung hướng đến mục tiêu tạo môi trường đầu tư và kinh doanh thuận lợi hơn nữa cho sự phát triển của sản xuất, kinh doanh; tái cấu trúc thu ngân sách cho phù hợp với điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt là thực hiện lộ trình giảm thuế của Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC); tháo gỡ kịp thời những khó khăn vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện các luật thuế; đảm bảo tính thống nhất giữa các luật thuế với các văn bản pháp luật khác, đảm bảo tính phù hợp với thông lệ quốc tế của hệ thống thuế Việt Nam.

Những đề xuất này nếu được Quốc hội thông qua thì công tác tổ chức thực hiện là hoàn toàn khả thi vì những đề xuất này xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn, tạo điều kiện đảm bảo nguồn thu ngân sách trên cơ sở phân phối hài hòa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân và theo hướng khắc phục những khó khăn, bất cập do những quy định không còn phù hợp gây ra, trong đó có tính đến những điều kiện hoàn cảnh mới của hội nhập quốc tế.

Dư luận hiện "soi" nhiều đến quy định tăng thuế suất phổ thông thuế GTGT, mà không thấy được những đề xuất tháo gỡ vướng mắc thủ tục cho người nộp thuế, ưu đãi thuế tạo điều kiện cho sản xuất kinh doanh... Ông nghĩ sao về điều này?

Trước hết, dự thảo Luật đã đề xuất bổ sung quy định hoàn thuế cho cơ sở kinh doanh mặt hàng áp dụng thuế suất 5% có lũy kế thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết từ 12 tháng trở lên; bãi bỏ quy định không hoàn thuế GTGT đối với sản phẩm được sản xuất từ tài nguyên khoáng sản mà tổng giá trị tài nguyên khoáng sản và chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên. Dự thảo Luật cũng đề xuất chuyển “Phân bón, máy móc thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu đánh bắt cá xa bờ” từ diện không chịu thuế GTGT sang diện chịu thuế GTGT ở mức thuế suất 5%,... Với những đề xuất này, các cơ sở sản xuất, kinh doanh những mặt hàng này từ chỗ không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào sẽ được khấu trừ và hoàn thuế GTGT. Qua đó, tạo thuận lợi cho lĩnh vực sản xuất quan trọng này.

Ngoài ra, các đề xuất sửa đổi quy định về giá tính thuế tài nguyên, ưu đãi thuế TNDN cũng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sản xuất, kinh doanh. Hay các đề xuất về đơn giản hóa thủ tục quyết toán thuế TNCN cũng giúp người nộp thuế thuận lợi hơn.

Xin cảm ơn ông!