Ông đánh giá thế nào về hiện trạng ngành dịch vụ logistics Việt Nam?

- Ngành dịch vụ logistics Việt Nam có xuất phát điểm thấp so với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới. Do đó, trình độ phát triển của ngành logistics của Việt Nam chưa cao. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển và hội nhập của đất nước thì ngành dịch vụ logistics Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể trong hơn 15 năm qua.

Theo chỉ số xếp hạng năng lực phát triển logistics do Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện, Việt Nam đã từng xếp hạng 48/164 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tuy nhiên, đến năm 2016, Việt Nam đã tụt xuống hạng 64/164 bởi một số lý do khách quan cũng như chủ quan.

Cả nước hiện có khoảng 3.000 DN hoạt động dịch vụ logistics. Trong đó có 369 DN là hội viên của VLA. Các DN logistics thuần Việt đã có khả năng cung cấp hầu hết các dịch vụ thuộc chuỗi cung ứng dịch vụ logistics như vận tải nội địa và quốc tế, dịch vụ khai thác cảng và ICD, dịch vụ kho hàng, bãi, phân phối cũng như các dịch vụ mang tính giá trị gia tăng.

Được giao đầu mối thực hiện 10 nhiệm vụ và phối hợp thực hiện 20 nhiệm vụ trong tổng số 60 nhiệm vụ theo Quyết định 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 của Thủ tướng Chính phủ, VLA triển khai những nhiệm vụ gì để phát triển ngành dịch vụ logistics Việt Nam, thưa ông?

- Trước hết phải nói rằng VLA là một trong những đơn vị đóng góp phần lớn công sức để Thủ tướng ban hành Quyết định 200 thông qua việc cung cấp những thông tin khá đầy đủ, bài bản về hiện trạng của ngành dịch vụ logistics Việt Nam cũng như các DN dịch vụ logistics Việt Nam. Ngay sau khi Quyết định 200 được ban hành, VLA đã phối hợp với các bộ, ban ngành, địa phương triển khai những nhiệm vụ được giao trong đó tập trung những việc sau:

Đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực phục vụ ngành logistics, thông qua các chương trình hợp tác đào tạo với các trường đại học có đào tạo chuyên ngành logistics, như: Đại học Ngoại thương, Đại học Giao thông vận tải, Đại học Quốc gia… đến nay VLA và Viện Nghiên cứu phát triển Logistics Việt Nam (VLI)- cơ quan trực thuộc VLA đã ký thỏa thuận với trên 10 trường Đại học, Cao đẳng trên cả nước về hợp tác đào tạo, cũng như tạo điều kiện cho các sinh viên, học viên thực tập, huấn luyện tại các DN là hội viên của VLA.

Đồng thời, góp ý phản biện chính sách với Chính phủ, các cơ quan quản lý nhà nước nhằm làm thuận lợi hóa thương mại, tạo điều kiện cho phát triển dịch vụ thương mại nói chung cũng như logistics nói riêng.

Chi phí dịch vụ logistics mặc dù đã giảm, song vẫn còn khá cao, trong đó chi phí vận tải chiếm đến trên 50%, theo ông, giải pháp nào có thể kéo giảm hơn nữa chi phí dịch vụ logistics?

- Theo tôi, rõ ràng là chi phí logistics của chúng ta còn cao, chưa cạnh tranh. Tuy nhiên, cũng phải nói rõ là con số theo đánh giá của WB (tương đương 20% với GDP) có lẽ là đã lạc hậu vì đây số liệu nghiên cứu từ những năm 2012, theo chúng tôi hiện nay chi phí này đã giảm nhiều, nhưng dù là thấp thì vẫn chưa cạnh tranh. Sắp tới VLA cùng với một số tổ chức như Amcham, Eurocham sẽ nghiên cứu để có thể xuất bản một báo cáo (còn được gọi là sách trắng) về logistics trong đó sẽ có những đánh giá chính xác hơn về những chỉ số này.

Nói về cơ cấu chi phí logistics thì không chỉ ở Việt Nam mà tại hầu hết quốc gia trên thế giới chi phí vận tải bao giờ cũng chiếm trên 50%, vì đây là yếu tố cốt lõi trong chuỗi cung ứng dịch vụ logistics. Tuy nhiên, cái đáng lo ngại trăn trở của ngành logistics Việt Nam là chúng ta chưa làm chủ được phần vận tải quốc tế đường biển và đường hàng không. Chính vì thế góp phần đẩy chi phí logistics cao.

Đối với vận tải trong nước, sẽ có những giải pháp cụ thể để có thể giảm được chi phí này. Đó là, việc đầu tư cơ sở hạ tầng, mở rộng các tuyến đường vận chuyển hàng hóa, giảm kẹt xe vào cảng… để tăng tỷ lệ quay vòng xe, từ đó sẽ giảm được chi phí vận tải.

Với hệ thống cảng biển rất lớn, các tỉnh phía Nam nói chung và TP.HCM nói riêng có lợi thế chiến lược về cảng biển, tuy nhiên có ý kiến cho rằng, TP.HCM có nguy cơ mất lợi thế về nguồn lợi về logistic do hàng XNK nhiều và hàng trung chuyển ít; hạ tầng đầu tư chưa tương xứng với năng lực dịch vụ XNK của thành phố (kẹt xe, không có bãi trung tâm)… Ông có ý kiến gì về nhận định này?

- Chúng ta đều biết TP.HCM là trung tâm lớn nhất cả nước về phát triển dịch vụ logistics, trong đó nổi bật là khai thác cảng biển (container), trung tâm lưu trữ phân phối hàng hóa tiêu dùng, hàng hóa XNK. Số liệu thống kê về XNK cho thấy, các cảng container thuộc TP.HCM chiếm trên 60% sản lượng cả nước (năm 2017 cả nước đạt 14,3 triệu TEU). Tuy nhiên, việc quy hoạch chưa đồng bộ, chưa có đầu tư đúng mức cả về hạ tầng cứng và mềm nên chưa phát huy được hiệu quả như mong đợi.

Vừa qua, VLA cùng với Sở Công Thương đã triển khai hội nghị về phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn TP.HCM, đồng thời đưa ra một đề án phát triển dài hạn. UBND TP.HCM cũng đã có những quyết sách quan trọng có liên quan đến việc phát triển logistics của TP.HCM. VLA sẽ tiếp tục có góp ý với chính quyền thành phố để làm sao phát triển mạnh mẽ ngành dịch vụ logistics trên địa bàn TP.HCM

Sắp tới đây, Thủ tướng Chính phủ sẽ chủ trì Hội nghị toàn quốc về phát triển dịch vụ logistics, VLA sẽ kiến nghị gì tại hội nghị này, thưa ông ?

- Tại Hội nghị logistics toàn quốc sắp tới, VLA sẽ có 7 kiến nghị cụ thể nhằm giảm chi phí logistics như: Tăng cường kết nối giữa các DN logistics tạo ra những sàn giao dịch nhằm tận dụng những năng lực vận tải; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực và khởi nghiệp logistics; các biện pháp giảm chi phí logistics; giảm kiểm tra chuyên ngành trong thông quan hàng hóa…

Xin cảm ơn ông!