Bốc gỗ xuất khẩu tại bến cảng Quy Nhơn. Ảnh: Thu Hòa​​​.

Gần 500 container hàng kẹt tại cảng

Từ sau bão số 12 đến nay, nhiều tàu container và tàu hàng có trọng tải lớn không thể ra vào luồng hàng hải Quy Nhơn, đã làm ách tắc một lượng rất lớn hàng hóa XNK trên địa bàn, trong đó có các sản phẩm gỗ XK tại cảng và các nhà máy trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, các tàu NK nguyên phụ liệu ngành gỗ không thể cập cảng Quy Nhơn, làm cho nhiều DN tốn thêm chi phí và thời gian chờ đợi, thậm chí có nguy cơ khách hàng từ bỏ các lô hàng đã ký kết.

Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Quy Nhơn- Cục Hải quan Bình Định, hiện nay có gần 500 container hàng XK đang bị tồn tại cảng do không có tàu vào để xếp hàng. Trong đó có 3 tờ khai XK và 3 tờ khai NK của 6 DN đã làm thủ tục hải quan, nhưng thực hiện hủy tờ khai. Ngoài ra, số lượng hàng XK đã qua khu vực giám sát nhưng chưa xếp được lên tàu là 443 container.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, lãnh đạo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định cho biết, số liệu tồn trên là hàng hóa đã tập kết tại cảng, ngoài ra, tại kho hàng của các doanh nghiệp sản xuất gỗ cũng còn tồn rất nhiều hàng hóa do không thực hiện XK được trong khi hiện nay đang vào mùa cao điểm XK hàng của các doanh nghiệp.

Theo Cảng vụ hàng hải Quy Nhơn, do ảnh hưởng của bão đã làm 8 tàu chở hàng (6 tàu Việt Nam, 2 tàu nước ngoài) bị sóng lớn nhấn chìm ảnh hưởng lớn tới hoạt động XNK trên địa bàn tỉnh Bình Định. Ngày 9/11, cảng này cho phép tàu ra vào luồng hàng hải Quy Nhơn với các giới hạn: Mớm nước cho tàu được phép ra, vào luồng tối đa đến 7 mét; tất cả các tàu ra vào luồng phải có hoa tiêu dẫn tàu. Tuy nhiên, quy định này chỉ giải quyết cho một số lượng tàu nhỏ của Việt Nam có thể ra vào cảng, còn các tàu lớn đem theo hàng nhập khẩu từ Singapore hoặc Malaysia hay các tàu nhận hàng xuất khẩu có trọng tải lớn không vào được luồng hàng hải Quy Nhơn. Các doanh nghiệp cho rằng, hiện còn nhiều tàu hàng trọng tải lớn còn chờ bên ngoài phao số 0. Mỗi ngày các tàu hàng quốc tế nằm chờ để được vào cảng xếp dỡ hàng hóa tốn chi phí rất lớn. Nếu không có biện pháp sớm trục vớt các tàu bị chìm để thông luồng lạch sẽ gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.

Theo thông báo của hãng tàu, đã có 8 tàu container hủy chuyến đến cảng Quy Nhơn, 2 tàu hàng rời đã làm thủ tục nhập cảnh nhưng không vào được bên trong cảng để bốc hàng.

Hỗ trợ doanh nghiệp XNK hàng hóa

Theo cảng vụ Quy Nhơn, tàu Biển Bắc 16 chở 3.332 tấn Clinke bị chìm đã chắn luồng ra vào cảng. Hiện các cơ quan liên quan đã tiến hành trục vớt con tàu này từ 14/11/2017. Thời gian trục vớt là 26 ngày trong điều kiện thời tiết bình thường và thời gian có thể dài hơn nếu thời tiết có diễn biến xấu.

Trước thực trạng trên, Cục Hải quan Bình Định đã tìm mọi giải pháp có thể để hỗ trợ doanh nghiệp xử lý tờ khai và phân luồng hàng hóa. Cụ thể, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Quy Nhơn đã có công văn gửi đến các đại lý hãng tàu, đại lý làm thủ tục hải quan và các doanh nghiệp thông báo nếu hàng về các cảng khác nhưng có vận đơn về cảng Quy Nhơn thì vẫn tiến hành khai báo vận chuyển độc lập và đưa hàng về Quy Nhơn làm thủ tục bình thường. Đối với hàng xuất khẩu vẫn làm thủ tục tại chi cục và chuyển cửa khẩu hoặc chi cục sẽ làm thủ tục bàn giao cho hải quan cửa khẩu xuất. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã hủy tờ khai hải quan tại chi cục, kéo hàng về TP.HCM để làm thủ tục xuất khẩu hàng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, tại cảng Quy Nhơn, hàng ngày có trung bình từ 5 - 7 tàu hàng tải trọng lớn ra vào bốc dỡ hàng hóa, sự cố trên khiến hoạt động tàu ra, vào cảng Quy Nhơn gần như bị tê liệt. Hầu hết các tàu có trọng tải lớn (trên 5.000 tấn) không thể ra vào cảng để xếp dỡ hàng hóa, hoạt động XNK hàng hóa của các doanh nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Quy Nhơn thống kê, từ đầu năm đến ngày 2/11/2017, đơn vị này đã làm thủ tục cho 379 lượt tàu xuất cảnh, 238 lượt tàu nhập cảnh và 282 lượt tàu quá cảnh hàng hóa XNK. Tuy nhiên, trong 10 ngày sau bảo số 12, số lượng tàu làm thủ tục chỉ vỏn vẹn có 17 lượt tàu.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Quy Nhơn Chung Tấn Thi cho biết, hàng hóa bị ách tắc tại cảng không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến hoạt động quản lý nhà nước của cơ quan Hải quan, trong đó có công tác thu nộp ngân sách nhà nước. “Theo như tốc độ thu thuế bình quân từ đầu năm đến trước khi xảy ra cơn bão số 12 số thu bình quân một ngày tại Chi cục là 1.899,11 triệu đồng. Sau bão số 12 đến nay số thu bình quân giảm 70,98% chỉ đạt bình quân 551 triệu đồng/ngày, có những ngày không có số thu. Việc này là chưa từng có tại chi cục trong những năm gần đây và dự kiến trong thời gian sắp tới nếu tàu thuyền chưa thể cập cảng Quy Nhơn thì số thu NSNN sẽ ngày càng giảm” – Phó Chi cục trưởng Chung Tấn Thi nói.