Thách thức trong thực hiện thu ngân sách của ngành Hải quan năm 2023
	Hải quan Đắk Lắk hợp tác phát triển quan hệ đối tác cùng Hội Doanh nhân trẻ

Công chức Hải quan Đắk Lắk kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu. Ảnh: TL

Nhiều áp lực

Năm 2022, Cục Hải quan Đắk Lắk đã làm thủ tục cho 280 doanh nghiệp với kim ngạch xuất nhập khẩu khoảng 1,86 tỷ USD, giảm 22% so với năm 2021. Sự sụt giảm này đã tạo áp lực lớn lên hoạt động thu ngân sách của Cục Hải quan Đắk Lắk. Theo đó, tổng số thu ngân sách Nhà nước năm 2023 của đơn vị chỉ đạt 593 tỷ đồng, giảm mạnh 74% so với năm 2021 và chỉ đạt 77% chỉ tiêu được giao.

Thực tế, sự sụt giảm của số thu ngân sách Nhà nước tại Cục Hải quan Đắk Lắk trong năm 2022 là khó tránh khỏi. Bởi năm 2021 được đánh giá là năm bùng nổ của các dự án điện gió trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, giúp mang lại nguồn thu đột biến cho đơn vị.

Trong khi đó, những tháng đầu năm 2022, tình hình dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp trên cả nước, nguồn cung ứng hàng hoá khan hiếm, phí vận tải đường biển tăng cao... nên các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá. Bên cạnh đó, Trung Quốc triển khai chính sách Zero-Covid là một trong những trở ngại đáng kể với hoạt động thương mại đang đà hồi phục sau dịch bệnh của Việt Nam.

Ngoài ra, do yêu cầu công tác phòng, chống dịch Covid-19 nên 2 cửa khẩu Buprăng và Đắk Peur tạm dừng hoạt động xuất nhập cảnh theo Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ từ đầu năm đến tháng 9/2022, do đó cũng đã ảnh hưởng nhất định đến các chỉ tiêu, mục tiêu đã đề ra.

Công tác thu ngân sách của đơn vị còn chịu tác động của việc giảm thuế GTGT theo Nghị định số 15/2022/NĐ-CP của Chính phủ; việc thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu, bến bãi trên địa bàn TPHCM…

Đặc biệt, mặt hàng Alumina xuất khẩu có đóng góp lớn trong nguồn thu của Cục Hải quan Đắk Lắk. Tuy nhiên, cuộc chiến tranh giữa Nga - Ukraina đã gây ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới, do đó việc xuất khẩu Alumina của Việt Nam cũng bị huỷ, làm giảm đáng kể số thuế xuất khẩu thu từ nguồn này.

Bên cạnh đó, việc giải tỏa đền bù, giải phóng mặt bằng và chưa có hướng dẫn về giá mua bán điện theo Quyết định số 39/2018/QĐ-TTg ngày 10/9/2018 của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định đã kết thúc trước ngày 1/11/2021 nhưng tới nay chưa có hướng dẫn mới), quy hoạch điện VIII chưa được Chính phủ phê duyệt nên doanh nghiệp không nhập khẩu được, ảnh hưởng rất lớn đến số thuế thu được từ nguồn này.

Trong bối cảnh công tác thu ngân sách Nhà nước gặp nhiều khó khăn, Cục trưởng Cục Hải quan Đắk Lắk Lê Văn Nhuận cho biết, đơn vị luôn chú trọng công tác thu hồi nợ thuế, chống thất thu ngân sách Nhà nước. Đơn vị đã tích cực thực hiện các biện pháp nghiệp vụ nhằm phát hiện các trường hợp áp dụng mã số, thuế suất không đúng quy định nhằm hưởng mức thuế suất thấp… Chủ động và thực hiện tốt công tác phân tích, đánh giá số thuế thu nộp ngân sách từng tháng từ đó đề ra các giải pháp để phấn đấu thu ngân sách Nhà nước đạt kết quả cao nhất.

Cụ thể, qua kiểm tra, đơn vị phát hiện công ty cổ phần HPD Tân Lộc đã khai sai đối tượng miễn thuế đối với hàng hóa là linh kiện, vật tư dùng để dự phòng, thay thế. Qua đó tăng thu được 16 triệu đồng, bao gồm tiền thuế, chậm nộp, xử phạt vi phạm hành chính.

Tương tự,qua thực hiện kiểm tra tình hình sử dụng hàng hóa miễn thuế của doanh nghiệp, phát hiện Công ty cổ phần Phú Lâm khai sai đối tượng miễn thuế đối với hàng hóa là linh kiện, vật tư dùng để dự phòng, thay thế. Hiện đơn vị đang thực hiện các bước về phân loại, áp mã, kiểm tra giá để ấn định thuế.

Tính chung cả năm 2022, Cục Hải quan Đắk Lắk đã xử lý 75 vụ vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt 1,36 tỷ đồng; thực hiện 13 cuộc kiểm tra sau thông quan với tổng số thu đạt trên 955 triệu đồng.

Nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ thu năm 2023

Năm 2023, Cục Hải quan Đắk Lắk được giao nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước là 920 tỷ đồng, tăng tới 55% so với kết quả đạt được năm 2022. Đây là một thách thức rất lớn trong bối cảnh hoạt động của các doanh nghiệp vẫn còn khó khăn sau những tác động của dịch Covid-19, chiến tranh Nga – Ukraine. Trong khi đó, hàng hóa xuất nhập khẩu trên địa bàn chủ yếu từ các nước mà Việt Nam tham gia đã ký kết Hiệp định thương mại tự do: ASEAN, CPTPP; hàng nhập khẩu ưu đãi đầu tư được ưu đãi thuế hoặc thuế suất thấp, hàng nông sản xuất khẩu có thuế suất 0%, … cho nên số thu phát sinh không nhiều.

Cục trưởng Lê Văn Nhuận cho biết, số thu ngân sách Nhà nước hàng năm tại đơn vị không ổn định, chủ yếu là thuế GTGT của máy móc thiết bị tạo tài sản cố định của các dự án đầu tư. Số thu này phụ thuộc vào chính sách quản lý, giải phóng mặt bằng, huy động vốn, hợp đồng mua thiết bị với các đối tác nước ngoài... Trong khi đó, các dự án năng lượng tái tạo trên địa bàn đang gặp khó khăn trong quá trình triển khai dự án do vướng mắc về giá cả, Quy hoạch điện VIII của Chính phủ. Một số dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư từ năm 2020, 2021 nhưng đến nay vẫn chưa có kế hoạch triển khai thực hiện.

Trong bối cảnh đó, để hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước được giao, Cục Hải quan Đắk Lắk sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, hiện đại hoá hải quan, tạo thuận lợi cho thương mại, đầu tư, kinh doanh xuất nhập khẩu đồng thời đảm bảo quản lý Nhà nước về hải quan trên địa bàn 3 tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng. Theo đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm hiện đại hóa công tác quản lý, tạo nền tảng cho xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh theo kế hoạch của Tổng cục Hải quan.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới; kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm theo đúng quy định đảm bảo chống thất thu ngân sách Nhà nước, góp phần giữ vững an ninh chính trị biên giới.

Công tác phối hợp với cơ quan ban ngành trên địa bàn các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng, các cơ quan thuộc Tổng cục Hải quan và đơn vị khác có liên quan cũng tiếp tục được chú trọng, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đơn vị cũng như hoàn thành các chỉ tiêu nhiệm vụ đã đề ra.