Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Nghi Sơn. Ảnh: Phong Nhân

Dầu thô chiếm 80% thu ngân sách

Theo đánh giá của Cục Hải quan Thanh Hóa, cơ cấu nguồn thu ngân sách nhà nước từ hàng hóa xuất nhập khẩu trên địa bàn Cục quản lý chưa đa dạng, phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất cho các dự án đã đi vào hoạt động thương mại tại khu kinh tế Nghi Sơn, đặc biệt là mặt hàng dầu thô nhập khẩu của dự án Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn (chiếm hơn 80% tổng số thu ngân sách hàng năm).

Trong năm 2023, nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn sẽ bảo dưỡng lớn theo thiết kế vào tháng 8/2023 với thời gian dự kiến 50-55 ngày, trong thời gian này nhà máy sẽ tạm ngừng hoạt động và không nhập khẩu dầu thô. Hải quan Thanh Hóa dự kiến số thu giảm từ 1.520 tỷ đồng đến 2.280 tỷ đồng, ảnh hưởng rất lớn đến khả năng hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách của đơn vị. Hơn nữa năm 2023, trên địa bàn quản lý chưa có dự án đầu tư mới, chủ yếu đầu tư mở rộng dự án khiến nguồn thu từ máy móc, thiết bị nhập khẩu tạo tài sản cố định giảm mạnh so với cùng kỳ.

Kết quả kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua Cục Hải quan Thanh Hóa đã phản ánh phần nào khó khăn trong nửa đầu năm 2023. Nửa đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa làm thủ tục tại Cục Hải quan Thanh Hóa đạt 6,34 tỷ USD, bằng 85% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 2,06 tỷ USD, bằng 89% cùng kỳ. Cụ thể, gỗ và sản phẩm gỗ giảm 7% so với cùng kỳ do kim ngạch của mặt hàng gỗ dán công nghiệp xuất đi các thị trường Mỹ giảm mạnh; đá và sản phẩm đá giảm 57% do kim ngạch của mặt hàng đá ốp lát xuất đi các thị trường EU giảm mạnh; bên cạnh đó kim ngạch mặt hàng đá vôi có thuế giảm nhẹ 2%; mặt hàng Clinker xuất khẩu có thuế giảm 76%.

Chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu đạt hơn 4,28 tỷ USD, bằng 84% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó kim ngạch nhập khẩu các nhóm mặt hàng chủ yếu đều giảm mạnh, ngoại trừ mặt hàng than đá nhập khẩu tăng 90% do lượng than nhập khẩu phục vụ sản xuất của Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 2. Cụ thể, kim ngạch nhập khẩu dầu thô của Dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn đạt 2,94 tỷ USD chiếm 82% kim ngạch nhập khẩu, giảm 16% so với cùng kỳ, nguyên nhân giảm do giá dầu thô nhập khẩu bình quân giảm mạnh; kim ngạch mặt hàng thiết bị, máy móc nhập khẩu giảm 69% so với cùng kỳ do trong năm chưa có dự án mới.

Kim ngạch sắt thép phế liệu đạt 259 triệu USD, bằng 80% so với cùng kỳ, nguyên nhân giảm do giá sắt thép, phế liệu nhập khẩu giảm. Kim ngạch các mặt hàng nhập khẩu còn lại đều giảm với mức giảm từ 18-60% cũng góp phần làm tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái.

Kết quả số thu ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm thu ngân sách tại Cục Hải quan Thanh Hóa đạt hơn 8.912 tỷ đồng, bằng 87% so với cùng kỳ, đạt 66% chỉ tiêu được giao. Theo Cục Hải quan Thanh Hóa, số thu ngân sách tại đơn vị chủ yếu từ các mặt hàng nhập khẩu, đạt hơn 8.751 tỷ đồng, chiếm 98,2% tổng số thu, trong đó thu từ mặt hàng dầu thô nhập khẩu chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Cụ thể, tính đến hết tháng 6 có 19 chuyến tàu dầu thô nhập khẩu làm thủ tục; khối lượng nhập khẩu 5,19 triệu tấn tương đương 35,7 triệu thùng, bằng 104,7% so với cùng kỳ; trị giá nhập khẩu đạt 2,94 tỷ USD, giảm 15,54% so với cùng kỳ; số thu đạt hơn 7.156 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 80,3% trong tổng thu ngân sách. Bên cạnh đó, thu từ các mặt hàng nhập khẩu khác (ngoài dầu thô) đạt hơn 1.594 tỷ đồng, chiếm 17,9% tổng số thu. Đối với thu từ nhóm hàng xuất khẩu, Cục Hải quan Thanh Hóa cho biết chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ so với tổng thu, đạt 161,42 tỷ đồng, chiếm 1,8%.

Thu hút nguồn thu từ thế mạnh

Trước tình hình khó khăn hiện nay, chia sẻ với doanh nghiệp tại hội nghị đối thoại mới đây, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Thanh Hóa Lê Xuân Cương cho biết, với tinh thần đồng hành, hợp tác cùng các doanh nghiệp, Cục đã chỉ đạo các chi cục chủ động tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về mặt thủ tục hải quan; tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn; giúp các doanh nghiệp nắm bắt, hiểu và thực hiện đúng các quy định mới về pháp luật hải quan, hạn chế các lỗi sai làm ảnh hưởng tới quá trình thông quan, sản xuất của các doanh nghiệp, đồng thời cũng giúp Hải quan “nuôi dưỡng” nguồn thu.

Đặc biệt, nguồn thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu của Cục Hải quan Thanh Hóa sẽ rộng cửa hơn khi một loạt chính sách đang hướng đến để phát huy đa tiềm năng và thế mạnh của cảng biển Nghi Sơn. Đặc biệt, hiện nay Bộ Tài chính đang xin ý kiến về dự thảo Nghị định hướng dẫn thực hiện chính sách tăng thu từ hoạt động xuất nhập khẩu qua cảng biển Nghi Sơn. Nghị định của Chính phủ được xây dựng nhằm triển khai Nghị quyết số 37/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa. Dự thảo quy định rõ về xác định số thu từ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu qua cảng biển Nghị Sơn và số thuế giá trị gia tăng của hàng hóa nhập khẩu qua Cảng biển Nghi Sơn để đầu tư hình thành tài sản cố định hoặc để sản xuất hàng hóa xuất khẩu được ngân sách trung ương hoàn thuế giá trị gia tăng.

Bên cạnh đó, sắp tới UBND tỉnh Thanh Hoá sẽ tổ chức hội nghị kêu gọi các nhà đầu tư, doanh nghiệp xuất, nhập khẩu làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hoá tại cảng biển Nghi Sơn. Hoạt động này nhằm triển khai các chủ trương, chính sách của Trung ương và tỉnh Thanh Hoá; kêu gọi, thu hút các nhà đầu tư, doanh nghiệp xuất nhập khẩu làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng hoá qua cảng biển Nghi Sơn. Qua đó cũng giải quyết và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để các doanh nghiệp đầu tư, sản xuất kinh doanh, vận tải khai thác có hiệu quả cảng biển Nghi Sơn; tăng cường quan hệ hợp tác giữa tỉnh Thanh Hóa với các doanh nghiệp và hãng tàu đang hoạt động trên địa bàn tỉnh và trong nước.