Công chức Hải quan TPHCM làm thủ tục cho hàng nhập khẩu. Ảnh: T.H

Nhiều giải pháp nuôi dưỡng nguồn thu

Những ngày cuối năm 2023, ghi nhận tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, mặc dù hàng hóa XNK giảm hơn so với năm trước, nhưng cán bộ công chức hải quan nơi đây lại đang rất tất bật tập trung cho số thu ngân sách nhà nước (NSNN).

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 Lý Hiền Hòa cho biết, năm nay, đơn vị được giao chỉ tiêu thu NSNN 51.000 tỷ đồng, nhưng đến ngày 11/12/2023, đơn vị mới thu được gần 41.000 tỷ đồng, đạt trên 78% chỉ tiêu kế hoạch. Là đơn vị được giao chỉ tiêu thu lớn nhất trong toàn Cục, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 mỗi tháng phải thực hiện thu khoảng 4.250 tỷ đồng mới đạt được chỉ tiêu được giao. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, lượng hàng hóa XNK có thuế làm thủ tục tại chi cục giảm đáng kể, đã ảnh hưởng đến kết quả thu NSNN của đơn vị. Vì thế, chưa có tháng nào đơn vị thu đạt 4.200 tỷ đồng. Tháng thu cao nhất cũng chỉ đạt trên 4.100 tỷ đồng, tháng thấp nhất đạt gần 2.600 tỷ đồng.

Tương tự, tại Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư được giao chỉ tiêu thu NSNN lớn thứ 2 tại Cục Hải quan TPHCM với 30.600 tỷ đồng, nhưng cũng chỉ đạt hơn 76% chỉ tiêu giao.

Xác định được những khó khăn tác động đến kết quả thu NSNN năm 2023, Cục Hải quan TPHCM đã chủ động triển khai nhiều giải pháp để thực hiện nhiệm vụ ngay từ đầu năm, trong đó tập trung các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nuôi dưỡng nguồn thu. Theo đó, đơn vị đã tổ chức một loạt hội nghị, hội thảo, chương trình đối thoại với doanh nghiệp, chương trình tập huấn theo chuyên đề…, nhằm tập trung tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cũng như phổ biến chính sách pháp luật về hải quan cho cộng đồng doanh nghiệp, qua đó tạo điều kiện doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, thúc đẩy dòng chảy thương mại trên địa bàn quản lý, nuôi dưỡng nguồn thu ngân sách. Ngoài các hội nghị đối thoại chuyên đề, Cục Hải quan TPHCM đã tổ chức 4 hội nghị, chương trình, khoá đào tạo, tập huấn về thủ tục hải quan cho cộng đồng doanh nghiệp, như: nghiệp vụ phân loại hàng hóa, nâng cao kỹ năng áp mã HS và phân loại hàng hóa…

Bên cạnh đó, Cục Hải quan TPHCM đặc biệt chú trọng công tác thu hồi nợ thuế. Ngay từ đầu năm, đơn vị đã nghiêm túc, quyết liệt triển khai nhiều giải pháp mạnh nhằm cưỡng chế thu hồi nợ thuế hiệu quả, góp phần hoàn thành nhiệm vụ được giao. Kết quả, toàn Cục đã xử lý và thu hồi gần 700 tỷ đồng nợ thuế. Ngoài ra, công tác chống thất thu NSNN nhằm tạo môi trường kinh doanh bình đẳng cho các doanh nghiệp. Năm 2023, toàn Cục đã tăng thu cho NSNN gần 350 tỷ đồng từ nghiệp vụ kiểm tra sau thông quan, tham vấn giá, chống buôn lậu và thanh tra.

Với các giải pháp đồng bộ, trong 11 tháng của năm 2023, Cục Hải quan TPHCM thu NSNN đạt 111.924 tỷ đồng, bằng 78,87% chỉ tiêu pháp lệnh (145.800 tỷ đồng); giảm 14,42% (tương đương giảm tuyệt đối 19.378 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2022 (năm 2022 đạt 134.368,4 tỷ đồng).

Số thu đứng đầu toàn Ngành

Phân tích về chỉ tiêu thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM, Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Đinh Ngọc Thắng cho biết, trong giai đoạn 5 năm (2018-2022), chỉ tiêu pháp lệnh thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM đã tăng từ 108.000 tỷ đồng (năm 2018) lên 116.500 tỷ đồng (năm 2022), tốc độ tăng bình quân/năm là 1,57%. Đến năm 2023 tốc độ tăng của chỉ tiêu pháp lệnh gấp 15,98 lần tốc độ tăng giao thu NSNN giai đoạn 5 năm (2018-2022), với chỉ tiêu thu NSNN cho Cục Hải quan TPHCM là 145.800 tỷ đồng.

Theo Cục trưởng Đinh Ngọc Thắng, so với toàn ngành Hải quan, hiện số thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM chiếm 33,4% so với số thu toàn ngành và đứng thứ nhất toàn ngành. Với kết quả trên, Cục Hải quan TPHCM ước tính, số thu NSNN đến ngày 31/12/2023 đạt 121.000 tỷ đồng, bằng 82,99% chỉ tiêu pháp lệnh; giảm 15,4% (tương đương giảm tuyệt đối 22.035 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2022.

Theo phân tích của Cục Hải quan TPHCM, mặc dù đã rất nỗ lực, nhưng kết quả thu NSNN trong năm 2023 vẫn giảm so với năm trước trên 22.000 tỷ đồng. Số thu giảm là do kim ngạch XNK giảm. Tổng kim ngạch XNK trong 11 tháng của năm 2023 đạt 110,70 tỷ USD, giảm 11,15% (tương ứng 13,89 tỷ USD). Kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế trong 11 tháng của năm 2023 đạt 34,15 tỷ USD, giảm 15,26% (tương ứng 6,15 tỷ USD). Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu lũy kế từ đầu năm đến ngày 31/12/2023 ước đạt 120,97 tỷ USD, giảm 10,62% (tương ứng giảm 10,26 tỷ USD).

Chia sẻ với những khó khăn của Cục Hải quan TPHCM, tại buổi làm việc với đơn vị vào trung tuần tháng 12/2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã động viên và ghi nhận những nỗ lực vượt bậc của CBCC Cục Hải quan TPHCM. Bộ trưởng nhấn mạnh: “Là đơn vị có số thu lớn, chiếm 1/3 tổng số thu của toàn ngành Hải quan, Cục Hải quan TPHCM đã nỗ lực, đoàn kết, sáng tạo trong triển khai nhiệm vụ, với mục tiêu cao nhất đó là phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong bối cảnh thực hiện nhiệm vụ rất khó khăn”. Bộ trưởng cũng cho biết, thời gian tới, dự báo kinh tế vẫn tiếp tục khó khăn, sức mua suy giảm, tổng cầu giảm, kim ngạch xuất nhập khẩu giảm. Các yếu tố này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới số thu NSNN. Do đó, Bộ trưởng lưu ý Cục Hải quan TPHCM cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết để vượt qua khó khăn, thách thức, đồng thời cũng nâng cao khả năng dự báo, phân tích tình hình để có giải pháp phù hợp với thực tế, thực hiện nhiệm vụ đạt kết quả cao nhất.