Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Vấn đề ở kiểm soát rủi ro
	Trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn nhiều rủi ro cho thị trường bất động sản
	Bộ Tài chính ra chỉ thị về tăng cường giám sát, chấn chỉnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP năm 2021.

Quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP năm 2021

Bộ Tài chính vừa gửi tới các địa biểu Quốc hội một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tài chính.

Theo Bộ Tài chính, thị trường vốn có tốc độ tăng trưởng bình quân trên 28,5%/năm giai đoạn 2016-2021, riêng năm 2021 là 33,2%. Tính đến cuối quý 1/2022, quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP năm 2021.

Trong đó, vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 93,8% GDP, quy mô thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) là 22,7%GDP, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đạt 16,4% GDP, qua đó đã cân bằng với thị trường tín dụng ngân hàng (quy mô dư nợ tín dụng là 131,8% GDP).

Thông qua thị trường vốn, các chủ thể huy động được khối lượng vốn lớn cho đầu tư phát triển và sản xuất kinh doanh. Tổng mức huy động vốn trên thị trường vốn năm 2021 đạt trên 1,12 triệu tỷ đồng (huy động vốn TPCP đạt trên 318 nghìn tỷ đồng; huy động vốn của doanh nghiệp qua phát hành cổ phiếu, cổ phần hóa đạt khoảng 143,5 nghìn tỷ đồng; phát hành TPDN đạt trên 637 nghìn tỷ đồng), tương đương 38,7% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.

Trong 5 tháng đầu năm 2022, quy mô huy động vốn trên thị trường trái phiếu (cả Chính phủ và doanh nghiệp) là trên 250 nghìn tỷ đồng, tương đương cùng kỳ năm 2021.

Hiện nay, trên thị trường chứng khoán có 767 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết, 858 cổ phiếu đăng ký giao dịch; 83 công ty chứng khoán, 44 công ty quản lý quỹ, 2 doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm. Cùng với đó, số lượng tài khoản của nhà đầu tư là trên 5,2 triệu tài khoản, tăng 21,1% so với cuối năm 2021.

Quy mô giao dịch bình quân TPCP 5 tháng đầu năm 2022 đạt 11.915 tỷ đồng/phiên, giá trị giao dịch bình quân cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đạt 28.745 tỷ đồng/phiên, tăng 8,1% so với bình quân năm 2021.

Cùng với sự phát triển của thị trường vốn, Bộ Tài chính cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế của thị trường này.

Theo đó, trên thị trường cổ phiếu, thị trường chứng khoán phái sinh xuất hiện các hiện tượng thao túng giá, làm giá ngày càng tinh vi, nhiều mã chứng khoán được đẩy giá lên cao không gắn với tình hình hoạt động kinh doanh.

Cùng với đó, nghĩa vụ công bố thông tin của một số DN đại chúng, công ty niêm yết, nhà đầu tư còn chưa đảm bảo chất lượng, điển hình là vụ việc của Tập đoàn FLC và Louis.

Bên cạnh đó, thị trường TPDN tăng trưởng nhanh nên phát sinh rủi ro: một bộ phận nhà đầu tư cá nhân chưa hiểu biết rõ về pháp luật đã gian lận khi xác định trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp để mua TPDN riêng lẻ; một số tổ chức cung cấp dịch vụ (công ty chứng khoán, công ty kiểm toán, công ty thẩm định giá...) chưa tuân thủ quy định pháp luật trong việc tư vấn hồ sơ chào bán, kiểm toán báo cáo tài chính, định giá tài sản đảm bảo hoặc chào mời không đúng đối tượng nhà đầu tư hiện đang bị các cơ quan chức năng thanh tra, kiểm tra để xử lý vi phạm như vụ việc của Tân Hoàng Minh; tình hình tài chính của một số DN phát hành còn hạn chế, một số DN sử dụng vốn cho mục đích không rõ ràng.

6 nhiệm vụ trọng tâm nâng cao chất lượng thị trường vốn

Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế được chỉ ra là do tính tuân thủ của một số DN phát hành chưa cao, có DN cố tình vi phạm và thông đồng với các công ty chứng khoán, tổ chức cung cấp dịch vụ để thực hiện các hành vi gian lận trên thị trường; nhận thức của nhà đầu tư còn hạn chế, đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân; tính tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp của một số tổ chức cung cấp dịch vụ chưa cao; quy định về mức xử phạt còn nhẹ, chế tài xử phạt chưa đủ tính răn đe...

Từ thực trạng trên, để phát triển thị trường chứng khoán, trái phiếu minh bạch, bền vững, Bộ Tài chính đã xác định 6 nhiệm vụ trọng tâm gồm: phối hợp chính sách tài khóa, tiền tệ; hoàn thiện khung pháp lý; tổ chức điều hành thị trường; quản lý giám sát; cải thiện chất lượng cầu đầu tư; tuyên truyền để khắc phục những tồn tại, hạn chế của thị trường vốn trong thời gian tới.

Trong đó, về tổ chức điều hành thị trường, sẽ tập trung nâng cao chất lượng hàng hóa, thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán, tăng cường tính tuân thủ của các doanh nghiệp trên thị trường.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính cho biết sẽ khẩn trương thiết lập thị trường giao dịch TPDN riêng lẻ, đưa tất cả TPDN riêng lẻ lên đăng ký, lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán và được giao dịch tại Sở GDCK nhằm tăng tính minh bạch của thị trường và giám sát thị trường TPDN từ khâu phát hành đến giao dịch.

Đồng thời, tích cực triển khai công tác tái cấu trúc thị trường chứng khoán, nâng cao sức cạnh tranh và chất lượng của các định chế trung gian thị trường, thực hiện giám sát, thanh tra, kiểm tra hoạt động các công ty chứng khoán để nâng cao đạo đức nghề nghiệp, chất lượng dịch vụ của các tổ chức cung cấp dịch vụ.

Về quản lý giám sát, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác giám sát, vai trò của các tuyến giám sát từ các công ty chứng khoán đến Ủy ban Chứng khoán, nhất là giám sát tuyến đầu của các Sở GDCK đối với giao dịch bất thường, vi phạm trên thị trường.

Tổ chức thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp phát hành và công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước trong quản lý, giám sát việc các tổ chức tín dụng phát hành, đầu tư và cung cấp dịch vụ về TPDN riêng lẻ.

Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an trong xác minh, điều tra, xử lý các vụ việc thao túng, phối hợp xử lý các tin đồn thất thiệt, sai sự thật, cung cấp thông tin cho cơ quan công an khi có các dấu hiệu nghi ngờ trong quá trình thanh, kiểm tra.

Về cải thiện chất lượng cầu đầu tư, Bộ Tài chính sẽ thúc đẩy việc hình thành và hoạt động của các định chế đầu tư chuyên nghiệp và nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, ưu tiên phát triển nhà đầu tư dài hạn như các quỹ đầu tư, các quỹ hưu trí tự nguyện, doanh nghiệp bảo hiểm...

Tăng cường đào tạo, phát triển nhà đầu tư cá nhân có đầy đủ kiến thức khi tham gia thị trường thông qua công tác tuyên truyền, tăng cường cung cấp thông tin chính thống giúp nâng cao nhận thức, hiểu biết và kỹ năng tài chính của nhà đầu tư…